Μία ακόμη δυσμενή και επικίνδυνη εξέλιξη για τα εθνικά συμφέροντα της Ελλάδας καλείται να αντιμετωπίσει η ελληνική κυβέρνηση, η οποία φάνηκε να αιφνιδιάζεται από την νέα ενεργειακή συμφωνία της Τουρκίας με τη Λιβύη, η οποία επιτρέπει στην Τουρκία να επιχειρήσει έρευνες με δικά της σκάφη νοτίως της Κρήτης.

Το γεγονός προκάλεσε φυσικά την άμεση κινητοποίηση της Αθήνας αλλά και ένα έντονο παρασκήνιο αντιδράσεων που περιλαμβάνει την αντιπολίτευση, γείτονες, εταίρους και συμμάχους που βλέπουν να υπονομεύεται και σίγουρα να ταράζεται η περιφερειακή σταθερότητα.

Τι προβλέπει η νέα συμφωνία

Συγκεκριμένα, η υπογραφή νέων μνημονίων συνεργασίας Τουρκίας-Λιβύης στη βάση του παράνομου μνημονίου του 2019, αφορά τον ενεργειακό τομέα και επιτρέπει τη συνεργασία των δύο χωρών για την έρευνα, παραγωγή, μεταφορά διύλιση, διανομή και εμπορία υδρογονανθράκων (φυσικού αερίου και πετρελαίου) με τη χρήση σκαφών έρευνας και γεώτρησης της Turkish Pipeline Corporation.

Ο κίνδυνος τώρα είναι η Τουρκία να επιχειρήσει έρευνες με δικά της σκάφη νοτίως της Κρήτης σε περιοχές που σύμφωνα με το τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019 ανήκουν στη Λιβύη, στην πραγματικότητα όμως περιλαμβάνονται στην περιοχή κυριαρχίας της Κρήτης.

Τα δύο μνημόνια συναντίληψης σχετικά με το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο που υπογράφηκαν τη Δευτέρα μεταξύ της Λιβύης και της Τουρκίας είναι συμφωνίες συνεργασίας που είναι προς το συμφέρον των δύο χωρών και θα συμβάλει στην επίλυση της κρίσης πετρελαίου και φυσικού αερίου στον κόσμο δήλωσε η υπουργός Εξωτερικών και Διεθνούς Συνεργασίας της Λιβύης, Νάιλα Μανγκούς, κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης τύπου με τον Τούρκο ομόλογο της, με τον Τούρκο ΥΠΕΞ να δηλώνει ότι δεν πρέπει να ανακατεύονται τρίτες χώρες.

Συγκεκριμένα, ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου δήλωσε ότι:

«Οι σχέσεις μας με τη Λιβύη αντλούν τη δύναμή τους από την κοινή μας ιστορία, τη γειτονία και τους δεσμούς αδελφοσύνης. Στις σημερινές μας συναντήσεις, τονίσαμε αμοιβαία τη δέσμευσή μας να προχωρήσουμε περαιτέρω τις σχέσεις μας. Σήμερα, όπως είπε η κ. Νέιλα Μανγκούς, υπογράψαμε δύο συμφωνίες. Υπογράψαμε μνημόνια κατανόησης στους τομείς των υδρογονανθράκων και των πρωτοκόλλων. Οι φίλοι μας συνεχίζουν σήμερα τις σχετικές διαπραγματεύσεις. Σήμερα, ελπίζουμε ότι θα επιστρέψουμε υπογράφοντας ένα μνημόνιο κατανόησης στον τομέα του φυσικού αερίου».

Και πρόσθεσε: «Η συμφωνία για τους υδρογονάνθρακες που μόλις υπογράψαμε στοχεύει στη συνεργασία με τουρκικές εταιρείες και λιβυκές εταιρείες, για την εξερεύνηση και γεώτρηση, με μια αμοιβαία συνεργασία τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα».

Ωστόσο, η συμφωνία με την Τουρκία, η οποία εκχωρεί ΑΟΖ στην Άγκυρα για έρευνες υδρογονανθράκων, βρίσκει τη Λιβύη χωρισμένη στα δύο, καθώς το κοινοβούλιο της χώρας δεν την αναγνωρίζει διότι δεν διαθέτει την έγκριση του λιβυκού νομοθετικού σώματος.

Σημειώνεται ότι το κοινοβούλιο, το μοναδικό εκλεγμένο σώμα στην σπαρασσόμενη από εμφύλιο πόλεμο Λιβύη έχει άρει την εμπιστοσύνη του από την κυβέρνηση του Αμπντουλχαμίντ Ντμπεϊμπά και δεν αναγνωρίζει καμία πράξη του.

Η αντίδραση της Αθήνας

Παράνομο χαρακτήρισε το νέο μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ της κυβέρνησης εθνικής ενότητας (GNU) της Λιβύης και της Τουρκίας, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών.

«Η Ελλάδα παρακολουθεί ιδιαίτερα στενά τις εξελίξεις στη Λιβύη και ιδιαίτερα τη σημερινή υπογραφή “μνημονίου συνεργασίας” μεταξύ της κυβέρνησης εθνικής ενότητας (GNU) της Λιβύης και της Τουρκίας στον τομέα των υδρογονανθράκων», τονίζει το υπουργείο Εξωτερικών με αφορμή τις ανακοινώσεις Τσαβούσογλου από την Τρίπολη.

«Η Ελλάδα έχει κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή, τα οποία προτίθεται να υπερασπιστεί με όλα τα νόμιμα μέσα, με πλήρη σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα έχει προβεί σε οριοθέτηση της ΑΟΖ της με την Αίγυπτο, συμφωνία, η οποία έχει συναφθεί με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Παράλληλα, η Ελλάδα διατηρεί, όπως ορίζει η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, δικαίωμα ipso facto et ad initio σε υφαλοκρηπίδα, η οποία, ελλείψει διμερούς συμφωνίας ορίζεται με τη μέση γραμμή.

»Τέλος, επισημαίνεται ότι το τουρκο-λιβυκό “μνημόνιο” του 2019 είναι παράνομο, άκυρο και ανυπόστατο. Ως εκ τούτου, ουδείς έχει κανένα δικαίωμα να το επικαλείται. Οποιαδήποτε αναφορά ή ενέργεια σε εφαρμογή του εν λόγω “μνημονίου” θα είναι εκ των πραγμάτων παράνομη και αναλόγως της βαρύτητας της, θα υπάρξει αντίδραση τόσο σε διμερές επίπεδο, όσο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΝΑΤΟ.

»Η Ελλάδα θα συνεχίσει να ενημερώνει τους εταίρους και συμμάχους της για τον αποσταθεροποιητικό ρόλο της Τουρκίας. Εκφράζεται η ικανοποίηση για τις δηλώσεις του Προέδρου, καθώς και της Επιτροπής Ενέργειας και Φυσικών Πόρων της λιβυκής Βουλής των Αντιπροσώπων, αναφορικά με την ακυρότητα και έλλειψη νομιμότητας του μνημονίου που υπεγράφη σήμερα στην Τρίπολη».

Παράλληλα ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Αιγύπτιο ομόλογό του Sameh Shoukry αναφορικά με τις πρόσφατες εξελίξεις στη Λιβύη. Οι δύο πλευρές αμφισβήτησαν τη νομιμότητα της λιβυκής κυβέρνησης εθνικής ενότητας να υπογράψει το εν λόγω μνημόνιο κατανόησης. Συμφωνήθηκε επίσης ο Έλληνας ΥΠΕΞ να μεταβεί στο Κάιρο για διαβουλεύσεις την προσεχή Κυριακή.

Ο κ. Δένδιας συναντήθηκε χθες και με τον πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα, Τζορτζ Τσούνη. Σημειωτέον πάντως ότι καχυποψία έχει προκαλέσει στην Αθήνα το γεγονός ότι η τουρκική αποστολή υπό τον Τσαβούσογλου αναχώρησε για Λιβύη αμέσως μετά την επίσκεψη στην Κωνσταντινούπολη του συμβούλου εθνικής ασφαλείας του Λευκού Οίκου Τζέικ Σάλιβαν, ο οποίος συναντήθηκε με το δεξί χέρι του Ερντογάν, τον εκπρόσωπο της τουρκικής προεδρίας Ιμπραήμ Καλίν. Στη συνάντηση η τουρκική πλευρά έκανε “παζάρια” για τα μαχητικά F-16, το Αιγαίο, την Κύπρο και τη Ρωσία, δεν έχει γίνει γνωστό όμως εάν συζητήθηκε και η υπογραφή νέου μνημονίου με τη Λιβύη.

Ευρωπαϊκή Ένωση σε Τουρκία: Παράνομο το μνημόνιο με Λιβύη

«Το Μνημόνιο Συνεννόησης Τουρκίας – Λιβύης του 2019 παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνεται με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να παράγει έννομα αποτελέσματα (legal consequences) για τρίτα κράτη» τονίζει σε γραπτή ανακοίνωσή του, ο εκπρόσωπος της Κομισιόν για θέματα εξωτερικών υποθέσεων Πίτερ Στάνο και υπογραμμίζει ότι πρέπει να «αποφεύγονται ενέργειες που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την περιφερειακή σταθερότητα».

«Η ΕΕ υπενθυμίζει ότι η θέση της σχετικά με αυτό το Μνημόνιο έχει δηλωθεί με σαφήνεια από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2019 και παραμένει αμετάβλητη: Το Μνημόνιο Συνεννόησης Τουρκίας-Λιβύης του 2019 παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνεται με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να παράγει έννομα αποτελέσματα για τρίτα κράτη» προσθέτει.

ΣΥΡΙΖΑ: Ευθύνες Μητσοτάκη – Αποκλεισμένη η Ελλάδα από τις συνόδους για Λιβύη

Τις ευθύνες του Κυριάκου Μητσοτάκη αναδεικνύει ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ, αξιολογώντας τη συμφωνία ως «μια ακόμη σημαντική εθνική υποχώρηση».

Όπως σημειώνει η αξιωματική αντιπολίτευση, «η ανακοίνωση αυτή έρχεται λίγες μόλις μέρες αφού ο κ. Μητσοτάκης συνάντησε στον ΟΗΕ τον επικεφαλής του Προεδρικού Συμβουλίου της Λιβύης, Μοχάμεντ αλ Μένφι, χωρίς να θέσει καν θέμα παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου και μετά από δύο χρόνια συστηματικού αποκλεισμού της Ελλάδας από ευρωπαϊκές συνόδους για τη Λιβύη, στις οποίες συμμετείχε ενεργά η Τουρκία.

Έρχεται λίγες μέρες αφότου ο κ Μητσοτάκης επιβεβαίωσε δημόσια ότι κόκκινη γραμμή της Ελλάδας είναι η προάσπιση της κυριαρχίας της στα 6 νμ και όχι η προάσπιση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων στην ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα της».

«Σε αυτό το πλαίσιο η Τουρκία ανακοινώνει για πρώτη φορά έρευνες δυτικά του 28ου μεσημβρινού στην Ανατολική Μεσόγειο στη βάση ενός παράνομου μνημονίου» τονίζει ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ και προσθέτει:

«Η σημερινή εξέλιξη αποτελεί μια ακόμη σημαντική εθνική υποχώρηση που επιβεβαιώνει την απόλυτη αποτυχία του δόγματος του “πιστού και προβλέψιμου συμμάχου” που προβαίνει σε πρωτοφανείς παραχωρήσεις στους εταίρους του χωρίς τις παραμικρές εγγυήσεις για τα εθνικά συμφέροντα και για πιέσεις στην Τουρκία προκειμένου να επανέλθει στον διάλογο στη βάση του διεθνούς δικαίου».