Ζούμε μέσα σε ένα ωκεανό πληροφοριών που ενίοτε μετατρέπονται σε τρικυμία (εν κρανίω). Επειδή πολλά γράφονται και λέγονται για το νέο κορονοϊό SARS-CoV-2, ας προσπαθήσουμε να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους, με βάση όσα δεδομένα είναι έως τώρα διαθέσιμα.

Οι κορονοϊοί είναι ιοί που προσβάλλουν ανθρώπους και ζώα, πτηνά και θηλαστικά. Ευθύνονται για σημαντικό ποσοστό των εποχιακών λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού — όπως, για παράδειγμα, το κοινό κρυολόγημα. Όμως, έχουν υπάρξει έως τώρα δύο επιδημίες από κορονοϊούς που ήταν πραγματικά επικίνδυνοι: Ο πρώτος ήταν ο ιός του SARS, το 2002, που χαρακτηρίστηκε από υψηλή μεταδοτικότητα, ενώ πέθανε περίπου το 9% αυτών που ασθένησαν. Ο δεύτερος ήταν ο ιός MERS το 2012, ο οποίος, αν και είχε χαμηλότερη μεταδοτικότητα, οδήγησε στον θάνατο περίπου το 30% όσων τον εκδήλωσαν. Ο νέος και τρίτος κατά σειρά κορονοϊός έχει ήδη ονομαστεί SARS-CoV-2 (Severe Acute Respiratory Syndrome-Corona virus-2) και ξεκίνησε την επέλασή του από την Κίνα, πριν από δύο μήνες.

Πρέπει να είναι σαφές ότι και οι τρεις παραπάνω κορονοϊοί –όπως και αρκετοί άλλοι ιοί που προξενούν επιδημίες στον άνθρωπο– προέρχονται από ιούς ζώων, οι οποίοι μεταπήδησαν στον άνθρωπο και μεταλλάχτηκαν. Όσον αφορά τις αιτίες που προκαλούν αυτό το φαινόμενο, οι διατροφικές συνήθειες των Κινέζων ιεραρχούνται πολύ χαμηλά. Πρόκειται για ένα σχεδόν φυσικό φαινόμενο, το οποίο απορρέει από την αποκλειστική επικράτηση του ανθρώπινου είδους στο οικοσύστημα, από τη βίαιη καταστροφή των οικοσυστημάτων που επιφέρει η καπιταλιστική ανάπτυξη, από τις πενιχρές συνθήκες υγιεινής των φτωχών λαϊκών στρωμάτων.

Η χώρα είναι απολύτως ανοχύρωτη, υπαρκτός ο κίνδυνος υγειονοµικής κρίσης

Ο SARS-CoV-2, όπως και οι προηγούμενοι SARS και MERS, δεν περιορίζεται στο ανώτερο αναπνευστικό. Προκαλεί πνευμονία σε ποσοστό που δεν θα ξεκαθαριστεί προτού ολοκληρωθεί ο κύκλος της επιδημίας, αλλά φαίνεται να είναι υψηλό, τουλάχιστον στην αρχική εστία, στην Κίνα. Στο Γουχάν περιγράφεται αυξημένη ενδονοσοκομειακή μετάδοση και ανάγκη για νοσηλεία σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) για το 26% των ασθενών. Ο ιός αυτός, επίσης, μεταδίδεται εξαιρετικά εύκολα, πολύ περισσότερο από την εποχική γρίπη. Φαίνεται ότι κάθε πάσχων μεταδίδει τη νόσο σε τουλάχιστον δύο άλλα άτομα. Ήδη, δε, έχει διασπαρεί σε περίπου 40 χώρες. Όσο για τη θνητότητα, φαίνεται να κυμαίνεται γύρω στο 2% και αφορά κυρίως ηλικιωμένους και άτομα με συννοσηρότητες. Δεν υπάρχει για την ώρα εμβόλιο και ειδική θεραπεία, ούτε προϋπάρχει ανοσία του πληθυσμού, γιατί πρόκειται για νέο ιό. Η αντιμετώπισή του επικεντρώνεται στην πρόληψη της μετάδοσης και την υποστηρικτική αγωγή (απαιτείται με αυξημένη συχνότητα διασωλήνωση και νοσηλεία σε ΜΕΘ).

Δικαιολογημένα, λοιπόν, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ανακήρυξε τη νόσο υψηλής προτεραιότητας πρόβλημα για τη δημόσια υγεία. Όντως, ο κίνδυνος να υπάρξει πανδημία είναι πολύ μεγάλος. Ευτυχώς, από την άλλη, η πρόληψη επιτυγχάνεται με τα απλά μέτρα που πρέπει να χρησιμοποιούνται και για την εποχιακή γρίπη: Αποφυγή συνωστισμού και επαφής με αναπνευστικές εκκρίσεις (καθώς και προστασία των οφθαλμών), συχνό πλύσιμο και αντισηψία των χεριών. Μάσκα χρειάζεται μόνο για τους πάσχοντες (έτσι ώστε να μη μεταδίδουν τη νόσο), για εκείνους που τους φροντίζουν και για το προσωπικό στα επείγοντα των νοσοκομείων. Κομβικό ρόλο, σε περίπτωση επιδημίας, πρέπει να έχει το σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, έτσι ώστε αυτοί που δεν παρουσιάζουν σοβαρά συμπτώματα να παραμένουν στο σπίτι, με την επίβλεψη του οικογενειακού γιατρού, προκειμένου να μην διασπείρουν την ίωση.

Φυσικά, οι κυβερνήσεις (και στην Κίνα, αλλά και στην Ιταλία), κυρίως για λόγους οικονομικούς και εντυπώσεων, προτιμούν την εντυπωσιακή μέθοδο της καραντίνας ολόκληρων περιοχών. Βέβαια, την εποχή της παγκόσμιας οικονομίας και των συνεχών αεροπορικών μεταφορών ανθρώπων και αγαθών, η καραντίνα στο Γουχάν δεν προφύλαξε την Ιταλία, ούτε η καραντίνα σε 10 πόλεις της Ιταλίας μπορεί να προφυλάξει τις γύρω περιοχές και χώρες. Ας είμαστε καθαροί, όμως: Ο στρατός και η αστυνομία δεν έχουν θέση στην αντιμετώπιση των επιδημιών! Είναι συγκλονιστικό ένα γράμμα από το Γουχάν που δημοσιεύτηκε σε ιατρικό περιοδικό, στο οποίο περιγράφονται με ενάργεια οι συνέπειες της καραντίνας, κυρίως πάνω στη ζωή των φτωχότερων τάξεων.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με άλλα μέτρα φτηνού εντυπωσιασμού, όπως οι θερμομετρήσεις σε αεροδρόμια και λιμάνια, την ώρα που γνωρίζουμε ότι και ασυμπτωματικά άτομα ενδέχεται να μπορούν να μεταδώσουν τη νόσο. Όλα αυτά απλά αποδεικνύουν ότι και οι ειδικοί επιστήμονες παρασύρονται από τις πολιτικές ηγεσίες… Αντιθέτως, η εθελοντική –μετά από πειθώ και όχι με άσκηση καταστολής– παραμονή στο σπίτι ανθρώπων που προέρχονται ή βρέθηκαν σε χώρες όπου υπάρχουν κρούσματα είναι πολύ πιο χρήσιμη μέθοδος. Η οποία, όμως, δεν εφαρμόστηκε από την Ν. Κεραμέως στους μαθητές που επέστρεψαν πρόσφατα από το Μιλάνο…

Τελικά, μένει να απαντηθεί το αμείλικτο ερώτημα: Υπάρχει κίνδυνος πρόκλησης μείζονος υγειονομικής κρίσης στη χώρα μας; Η απάντηση, δυστυχώς, είναι ναι! Διότι, εάν δεν είναι αυτός ο ιός, θα είναι ο επόμενος! Διότι η οποιαδήποτε αντιμετώπιση επιδημιών προϋποθέτει την ύπαρξη καλά δομημένου, επαρκούς, πλήρως στελεχωμένου και δωρεάν –την ώρα της μεγάλης ανάγκης– δημόσιου συστήματος υγείας. Προϋποθέτει δωρεάν και πλήρως ανεπτυγμένη πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας με οικογενειακούς γιατρούς για όλους τους κατοίκους της χώρας. Προϋποθέτει επείγοντα στα νοσοκομεία με μικρούς χρόνους και μεγάλους χώρους αναμονής, καθώς και αξιοπρεπείς συνθήκες νοσηλείας. Προϋποθέτει κλίνες ΜΕΘ για όσους τις χρειάζονται και σίγουρα όχι μια κυβέρνηση η οποία ισχυρίζεται ότι –στη χώρα που στις 24 Φεβρουαρίου υπήρχαν 55 διασωληνωμένοι βαρέως πάσχοντες σε αναμονή για κλίνη ΜΕΘ, ενώ ήταν κατειλημμένες οι υπάρχουσες 560– όλα βαίνουν καλώς!

Μην διαθέτοντας τίποτα από όλα αυτά, μην έχοντας καν κάνει μια στοιχειώδη εκστρατεία ενημέρωσης (ποια είναι τα μέτρα πρόληψης, ποια είναι τα συμπτώματα, γιατί και πότε θα πρέπει κάποιος να πάει σε νοσοκομείο), η «θωρακισμένη» χώρα του κάθε υπουργού που «λύνει» τα προβλήματα, φτιάχνοντας σχέδια επί χάρτου και επιτροπές, παραμένει πλήρως ανοχύρωτη! Εάν, όμως, η κυβέρνηση δεν αντιλαμβάνεται την κατάσταση, θα πρέπει κάποτε να την αντιληφθούν οι πολίτες. Να κατανοήσουν ότι κανένα ατομικό μέτρο προστασίας δεν είναι αρκετό, αν δεν υπάρχει πλήρες σύστημα υγείας. Διότι με πρόσφυγες και μετανάστες χωρίς ΑΜΚΑ, με φτωχούς και μικρομεσαίους χωρίς οικογενειακό γιατρό λόγω φτώχειας, με εξοντωμένους υγειονομικούς λόγω υποστελέχωσης, κανενός είδους θωράκιση δεν μπορεί να υπάρξει!

* Η Όλγα Κοσμοπούλου είναι παθολόγος – λοιμωξιολόγος στο Γενικό Κρατικό Νίκαιας

Πηγή: Πριν