H έκπληξη στο Eurogroup της επόμενης Πέμπτης – ή έστω έως το τέλος του μήνα – θα είναι μια συμφωνία που θα προβλέπει τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα. Η επικρατέστερη εκδοχή αυτή την στιγμή, «με πιθανότητες 8 στις 10» όπως λέει χαρακτηριστικά πηγή κοντά στη διαπραγμάτευση, είναι πως η έξοδος από τα Μνημόνια θα έρθει μαζί με την έξοδο του Ταμείου από την Ελλάδα και την Ευρώπη.

Για την ακρίβεια, και με βάση τα μηνύματα που φθάνουν στην κυβέρνηση από Βρυξέλλες και Βερολίνο, το πιθανότερο σενάριο είναι πως το ΔΝΤ θα καταθέσει – με έναν λιγότερο ή περισσότερο διπλωματικό τρόπο – τη διαφωνία του με την κυοφορούμενη λύση για το χρέος, δεν θα μετάσχει χρηματοδοτικά στο πρόγραμμα, και θα διατηρήσει απλώς ρόλο «τεχνικού συμβούλου» στη μεταμνηνονιακή εποπτεία της Ελλάδας.

Σύμφωνα μάλιστα με τις τελευταίες πληροφορίες από κοινοτικούς παράγοντες, οι Βρυξέλλες δίνουν χαμηλές πιθανότητες για συμφωνία μεταξύ ΔΝΤ και Βερολίνου στο Eurogroup της Πέμπτης, παρά τις προσπάθειες προσέγγισης που έγιναν την περασμένη εβδομάδα.

Που διαφωνούν Βερολίνο και ΔΝΤ

Κατά τις ίδιες πληροφορίες, το χάσμα μεταξύ γερμανικής κυβέρνησης και Ταμείου εξακολουθεί να εντοπίζεται σε τρία – καίρια – σημεία: Το πρώτο είναι η οριστική άρνηση του Βερολίνου να αποδεχθεί τον μηχανισμό αυτόματης ελάφρυνσης του χρέους που περιλαμβάνει η γνωστή γαλλική ρήτρα. Το δεύτερο είναι η διαφορά ανάμεσα στις δύο πλευρές για τα πλεονάσματα και τους ρυθμούς ανάπτυξης που θα έχει η ελληνική οικονομία τα επόμενα χρόνια. Και το τρίτο είναι το αίτημα του ΔΝΤ να συμπεριληφθούν στα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους και τα διμερή δάνεια που είχαν χορηγήσει οι χώρες της ευρωζώνης στην Ελλάδα στην αρχή της κρίσης – ένα αίτημα, που απορρίπτεται κατηγορηματικά από τους ευρωπαίους καθώς εκλαμβάνεται ως άμεσο «κούρεμα», με δημοσιονομικό κόστος, και ζημία για τους φορολογούμενους των πιστωτριών χωρών.

Αντ’ αυτών, και σύμφωνα πάντοτε με κοινοτικές πηγές, το βασικό μοντέλο που βρίσκεται στο τραπέζι προβλέπει εφαρμογή των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους υπό όρους και προϋποθέσεις, «μερικώς ενισχυμένη εποπτεία» σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες που βγήκαν από τα Μνημόνια, και εξαγορά από τον ESM του δανείου του ΔΝΤ, το οποίο είναι και εκείνο με το υψηλότερο επιτόκιο, κοντά στο 4%. Για την εξόφληση του δανείου του Ταμείου θα χρησιμοποιηθεί μέρος από τα αδιάθετα κεφάλαια – ύψους περίπου 27 δις ευρώ – από τα 86 δις ευρώ του τρίτου Μνημονίου, ενώ το υπόλοιπο πακέτο των μέτρων ελάφρυνσης βασίζεται κυρίως στις επιμηκύνσεις των δανείων και στα σταθερά επιτόκια με μακροπρόθεσμο στόχο μια, άμεση και έμμεση, απομείωση του χρέους σε ποσοστό 25% του ΑΕΠ.

Το μοντέλο αυτό δεν θεωρείται αρκούντως δυναμικό από το ΔΝΤ και, εάν δεν υπάρξει θεαματική ανατροπή δεδομένων μέσα στο επόμενο δεκαήμερο, η πιθανότερη έκβαση είναι η αποχώρηση του Ταμείου. «Δεν υπάρχει πια σχεδόν καμία ελπίδα για συμμετοχή του ΔΝΤ στο πακέτο βοήθειας για την Ελλάδα», είναι το τελευταίο χαρακτηριστικό σχόλιο της γερμανικής Handelsblatt κι εάν αυτή η εκτίμηση επαληθευθεί το ερώτημα είναι τι μπορεί να σηματοδοτεί η «έξοδος» του Ταμείου για την Αθήνα.

Τα πιθανά κέρδη και τα ερωτήματα

Στην κυβέρνηση, αυτή την στιγμή, υπάρχουν δύο «σχολές σκέψης». Η πρώτη, η πλέον αισιόδοξη και πλειοψηφική, θεωρεί ότι η αποχώρηση του ΔΝΤ δεν θα «ψαλιδίσει» την λύση για το χρέος, η οποία όπως τονίζει κορυφαίο κυβερνητικό στέλεχος «έχει ήδη αποτυπωθεί σε δύο αποφάσεις του Eurogroup και αποτελεί ανέκλητη δέσμευση των ευρωπαίων». Θεωρεί επίσης πως χωρίς το Ταμείο θα ανοίξει ο αναγκαίος δημοσιονομικός, αλλά και πολιτικός χώρος, για λιγότερη λιτότητα και πιθανώς και επαναδιαπραγμάτευση των μειώσεων σε συντάξεις και αφορολόγητο.

Οι πιο προβληματισμένοι εξαρτούν τον αντίκτυπο μιας εξόδου του ΔΝΤ από την απάντηση σε τρία ερωτήματα: Από το εάν αυτή θα συνοδευθεί από αρνητική έκθεση βιωσιμότητας του χρέους, από το πώς – κατ’ επέκταση – θα επηρεάσει τις αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων που ήδη έχουν επιστρέψει στο 4,55%, και από το εάν η απουσία του Ταμείου θα επαναφέρει, πιο πιεστικά, το αίτημα της ΕΚΤ για πιστοληπτική γραμμή στήριξης…