Ο Λάκης Σάντας, ο άνθρωπος που ήταν ακόμη ένα αμούστακο παιδί 19 ετών και φοιτητής της Νομικής Αθηνών όταν μαζί με τον πρώην συμμαθητή του Μ. Γλέζο επίσης 19 ετών, κατέβασαν την ναζιστική σημαία από την Ακρόπολη, φτερώνοντας τις ελπίδες ενός ολόκληρου λαού και δίνοντας το μήνυμα της αντίστασης σε μια ολόκληρη ήπειρο, έχει χρόνια που έφυγε (30 Απρίλη του 2011)…

Ο ίδιος, όταν κάποτε τον ρώτησα πώς απαντά στα σχόλια για το ότι δεν ασχολήθηκε με την (κομματική) πολιτική έλαβα τον περιεκτικότερο ορισμό της επιτυχίας που άκουσα ποτέ:

«Εγώ όμως θεωρώ τον εαυτό μου επιτυχημένο, παρότι επέλεξα μοναχικό δρόμο… διότι εκτός του ότι όπου με καλούν για τα δίκαια του αγώνα μας τότε, π.χ. σε επετείους όπως της 28ης Οκτωβρίου 1940 αλλά και άλλες εκδηλώσεις ομιλώ και δυστυχώς, ισχύουν και σήμερα αυτά. Στο χώρο δε, της πολιτικής δεν μπήκα συνειδητά διότι πιστεύω ότι το πράγμα έχει εξευτελιστεί και δεν υπάρχει η απαιτούμενη ανιδιοτέλεια των περισσότερων πολιτικών και το κλίμα που δημιουργείται στο χώρο αυτό δεν μου ταιριάζει ως άνθρωπο. Μία από τις μεγαλύτερες χαρές μου τη παίρνω όταν με καλούν σε σχολεία ξεκινώντας από τη πρωτοβάθμια εκπαίδευση … Τα παιδιά, αυτά είναι που με κάνουν και νιώθω μεγάλη χαρά, γιατί είναι το πιο αγνό κομμάτι της κοινωνίας και πάντα απ’ όλα τα σχολεία που έχω πάει μπαίνει μία καθοριστική ερώτηση, από τη 2α Δημοτικού έως την τελευταία τάξη του Λυκείου: “Καλά, Δεν φοβηθήκατε;” και πάντα απαντώ:

“Βεβαίως και φοβηθήκαμε, αλλά αυτό ήταν κάτι που έπρεπε απαραιτήτως να το κάνουμε, οπότε διαχειρίζεσαι το φόβο σου έτσι ώστε να προχωρήσεις και να κάνεις αυτό που πρέπει… Όποιος σας λέει ότι ποτέ δεν φοβήθηκε σας λέει ψέματα…” Επιτυχημένος λοιπόν γιατί έχω σχέση με το πιο αθώο κομμάτι, το μέλλον του τόπου….»

Οι κόρες του, η Αλεξάνδρα και η Γεωργία συνεχίζουν επάξια την παράδοση που τις μετέφερε το, κερδισμένο από μια σταθερή στάση ζωής, όνομά του.

Αγωνίζονται στον χώρο της Αριστεράς και στο ΕΣΔΟΓΕ, το Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα.

Και το ΕΣΔΟΓΕ, τιμώντας την επέτειο του θανάτου του, αλλά και τα 80 χρόνια από την απελευθέρωση της Ελλάδας, αποφάσισε να αφιερώσει στην Μνήμη του την εκδήλωση παρουσίασης του συλλογικού Τόμου ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ-ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΑ-ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ: Τρόποι καταγραφής της Ιστορικής Μνήμης (σε συνέκδοση με το ΠΤΔΕ του Παν/μίου Ιωαννίνων) που θα πραγματοποιηθεί την Δευτέρα, 29/4 και ώρα 7 μμ στην ιστορική αίθουσα της Μ. Αβέρωφ της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, επί της Ακαδημίας και Γενναδίου.

Με αυτήν την αφορμή συνομιλήσαμε με τις υπέροχες κόρες του.

Θα ήθελα καταρχήν να μου πείτε λίγα λόγια για εσάς.

Το 1956 η οικογένειά μας έφυγε στο Μόντρεαλ του Καναδά διότι ο μπαμπάς είχε βγει από τις φυλακές και τις εξορίες. Τα πρώτα παιδικά μας χρόνια ήταν πολύ όμορφα στη χώρα που μας φιλοξενούσε. Οι γονείς μας όμως είχαν μεγάλη νοσταλγία για την Ελλάδα και επιστρέψαμε το 1963 λίγο πριν το πραξικόπημα..

Με το πραξικόπημα την 21η Απριλίου 1967 όχι τις πρώτες μέρες αλλά κάποιους μήνες μετά έβαλαν τον πατέρα μας φυλακή… Έτσι, αναγκαστικά έπρεπε και η Αλεξάνδρα (η οποία σπούδαζε τότε πια στην Αγγλία στη σχολή Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου εκεί) , να γυρίσει από το εξωτερικό εγκαταλείποντας τις σπουδές της ώστε να πιάσει εργασία να βοηθήσει την οικογένεια… Πράγματι έδωσε εξετάσεις και έγινε υπάλληλος της Ολυμπιακής Αεροπορίας. Επειδή όμως αγωνιζόταν για τα εργασιακά τους δικαιώματα … στοχοποιήθηκε από τη Χούντα (όπου εδώ έπαιξε και ρόλο ότι ήταν η κόρη του Λάκη Σάντα) , και μετά από παρότρυνση των γονιών μας (ο πατέρας από τη φυλακή) και η μητέρα από το σπίτι την παρότρυναν να φύγει με τον τότε άνδρα της Στέφανο Τακτικό να πάνε στο Καναδά μέχρι να ησυχάσουν τα «πράγματα», και θα βοηθούσε την μητέρα και την μικρότερη αδελφή οικονομικά από εκεί… Η μικρή κόρη Γεωργία όταν έγινε το πραξικόπημα ήταν στη Β΄τάξη του εξατάξιου τότε Γυμνασίου…

Η Γεωργία στην τρυφερή ηλικία των 18 ετών οργανώθηκε σε αντιδικτατορική Νεολαία το 1972 διότι ήθελε να κάνει ζημιά στη Χούντα που είχε φυλακίσει τον πατέρα τους αλλά και είχε «διώξει» τροπόν τινά την αδελφή της Αλεξάνδρα. Η Γεωργία στο αντιδικτατορικό κίνημα γνώρισε και τον μετέπειτα άνδρα της Πάρι Κλωναρίδη φοιτητή της οδοντιατρικής. Το ζευγάρι αυτό δεν πιάστηκε ποτέ στην παρανομία…

Μετά ακολούθησαν την πορεία της Αριστεράς στη χώρα μας…

Επέστρεψε και η Αλεξάνδρα από το εξωτερικό μετά την μεταπολίτευση μαζί με το μωρό της τον Δημήτρη… και τον άντρα της Στέφανο. Η δε Γεωργία έκανε κι αυτή δύο παιδιά στη πορεία, τη Δέσποινα Κλωναρίδη και τον Απόστολο Κορνήλιο Κλωναρίδη…

Ήμασταν λοιπόν και οι δύο εργαζόμενες μαμάδες (η Αλεξάνδρα επαναπροσλήφθηκε στην Ο.Α.) και η Γεωργία έγινε πρώτα υπάλληλος της IBM WTC και μετά κρατούσε το γραφείο του τότε ευρωβουλευτή Αλέκου Αλαβάνου για πολλά χρόνια στην Αθήνα.

Δεκατρία χρόνια μετά τον θάνατό του πιστεύετε ότι η ελληνική κοινωνία θυμάται τον Λάκη Σάντα όπως και όσο του αξίζει;

Αυτή είναι μία δύσκολη ερώτηση γιατί όσον αφορά την υστεροφημία του παίξανε ρόλο και όλα τα προηγούμενα χρόνια όπου ένας συγκεκριμένος χώρος αποσιωπούσε ηθελημένα τις πράξεις του, μετά τις φυλακές και εξορίες που υπέστη, φεύγοντας από τους τελευταίους από τη Μακρόνησο αλλά ποτέ έχοντας την αντίληψη του ηττημένου.

Να μη ξεχνάμε δε, ότι εκτός από την υποστολή της Γερμανικής πολεμικής σημαίας από την Ακρόπολη σε ηλικία μόλις 19 χρονών παρότι φοιτητής και αφού είχε γίνει ΕΑΜίτης και ΕΠΟΝίτης ανέβηκε στο βουνό και πήρε τα όπλα ως αντάρτης του ΕΛΑΣ να πολεμήσει τους Φασίστες/Ναζιστές και μέχρι την απελευθέρωση ήταν εκεί.

Τα τελευταία χρόνια η πολιτεία σε επετείους τόσο για την υποστολή της σημαίας όσο και για την 28η Οκτωβρίου κλπ τον Θυμάται.

Η κοινωνία όμως έχει την καλύτερη άποψη για τον πατέρα μας απ’ όλες τις κοινωνικές ομάδες του πληθυσμού, διότι εκείνο που τον χαρακτήριζε ως άνθρωπο ήταν ο πατριωτισμός του, η αγάπη δηλαδή για την πατρίδα του αλλά κυρίως και ο Ανθρωπισμός του έχοντας ως αξία και λέγοντάς μας πάντα από μικρά παιδιά: οποιοσδήποτε πολέμησε εναντίον του Φασισμού /Ναζισμού ήταν αντιστασιακός. Δεν ξεχώριζε τους ανθρώπους με ταμπελάκια. Αυτό ο κόσμος το εκτιμά, γιατί είναι η αλήθεια. Εξάλλου στην Ελλάδα πάντα δυστυχώς υπήρχε η παραποίηση της αλήθειας και η μη αξιοκρατία… αυτό είναι και μεγάλο πρόβλημα. Ο πατέρας μας αντιμετώπιζε ισόνομα όλους τους ανθρώπους. Δεν θαμπωνόταν από «αξιώματα», «παράγοντες» ή «εξουσιάζοντες»…

Πέστε μας μία παιδική σας ανάμνηση, που περιγράφει τον Λάκη Σάντα ως πατέρα;

Ήταν πολύ γλυκός ως πατέρας. Καμία σχέση με πρότυπα ανδροκρατικής αντίληψης και πάτερ φαμίλιας. Γλυκιά ήταν επίσης και η μητέρα μας. Οι γονείς μας συζητούσαν μαζί μας, ο μέντοράς μας ήταν ο πατέρας μας και αμέσως μετά η μητέρα μας…

Από την τεράστια βιβλιοθήκη που είχαμε στο σπίτι θυμόμαστε τα βράδια που καλούσαν την παρέα τους να πιουν ένα κρασάκι με μεζεδάκια και απήγγειλαν οι πιο πολλοί ποιήματα που είχαν αποστηθίσει, κάτι που η Γεωργία γελούσε και η Αλεξάνδρα παρατηρούσε με μεγάλη σοβαρότητα.

Επίσης συζητούσαν για τα τεκταινόμενα ανταλλάσοντας απόψεις. Μας πήγαιναν στο θέατρο συχνά. Ο πατέρας συζητούσε κυρίως με την μεγάλη του κόρη, στη μικρότερη έδινε πιο πολλές συμβουλές. Η μητέρα μας Κλεοπάτρα Μαυροπούλου (που την γνώρισε ο πατέρας μας σε διαδήλωση επί κατοχής, φοιτήτρια στην Καλών Τεχνών και επονίτισσα) είχε την «αρχηγία» θα λέγαμε της διευθέτησης όλων των ζητημάτων που αφορούσαν το σπίτι μας και εμάς των παιδιών…

Ήμασταν πολύ τυχερά παιδιά διότι μεγαλώσαμε σε ένα σπίτι πραγματικά δημοκρατικό.

Ο πατέρας σας, εκτός από την συμμετοχή του σε μια ριψοκίνδυνη πράξη υψηλού συμβολισμού όπως το κατέβασμα της πολεμικής σημαίας των Ναζιστών από την Ακρόπολη, και μία ζωή σκεπτόμενου ανθρώπου, κράτησε και όπλο ενάντια στον κατακτητή, όπου και τραυματίστηκε. Πώς σχολιάζετε αυτόν τον συνδυασμό;

Ο συνδυασμός αυτός είναι ταιριαστός για κάποιον που αγωνίζεται σε συνθήκες κατοχής της χώρας του. Όταν ο κατακτητής όσο μεγάλος και δυνατός είναι σε απειλεί με όπλα, φυσικά και με ότι μπορείς θα αντισταθείς. Θέλει όμως δυνατή ψυχή για να μπορέσεις να το κάνεις. Αυτό το είχε ο πατέρας μας και το απέδειξε παίρνοντας ακριβώς το όπλο. Μη ξεχνάμε δε ότι η ηλικία της νιότης είναι ατρόμητη, αγνή, ενεργητική και ειδικά εκείνη την εποχή τίμια.

Πέρα από την συμμετοχή του στην διανομή του Αντιστασιακού τύπου ως μέλος της ΕΠΟΝ σε συνθήκες πολύ επικίνδυνης παρανομίας, ο Λάκης Σάντας συμμετείχε και στο κάψιμο των αρχείων του Υπουργείου Εργασίας για να μην  βρουν τα στοιχεία οι Γερμανικές αρχές και πάρουν ειδικότητες και τεχνίτες για τα πολεμικά τους εργοστάσια στην Γερμανία. Θα θέλατε να σχολιάσετε την αξία αυτής της μοναδικής σε όλη την Ευρώπη πράξης;

Όπως και η ίδια το λέτε η σύλληψη αυτής της ιδέας από την ηγεσία της Αντίστασης εκείνης της εποχής ήταν μοναδική! Γιατί τελικά παρότι σκοτώθηκαν πολλοί νέοι στη μάχη που δόθηκε κατάφεραν ως αποτέλεσμα κανένας Έλληνας τεχνίτης να μη πάει στη Γερμανία να δουλέψει στα εργοστάσιά τους… κι αυτό έγινε μόνο από την Ελλάδα.

Ο Λάκης πάντα προσπαθούσε να τελειώσει το έργο που του ανατίθετο, αυτό ακριβώς είναι και το νόημα του «αγωνίζεσθε».

Μιλούσε ποτέ για τα χρόνια της εξορίας και την στάση δεσμοφυλάκων και συναγωνιστών του;

Ναι, τουλάχιστον σε εμάς που ήμασταν τα παιδιά του όταν όμως φτάσαμε στην ηλικία την εφηβική και πέρα… όχι νωρίτερα.

Αφού δε, είχαμε ήδη κάνει οικογένειες και οι δύο μας μπορεί να συζητούσαμε όλοι μαζί μετά το Κυριακάτικο οικογενειακό τραπέζι, για ιστορίες που αφορούσαν την κατοχή, τι γινόταν στην εξορία και διάφορες διηγήσεις που αφορούσαν και τον ίδιο οι οποίες βέβαια δεν ήταν ευχάριστες.. αλλά το γεγονός ότι ήταν μαζί μας ελάφρυνε κάπως το κλίμα.

Όταν ζήτησε πολιτικό άσυλο στον Καναδά πώς τον υποδέχθηκε η εκεί ελληνική διασπορά και πώς το Καναδικό κράτος;

Η Ελληνική Διασπορά τον υποδέχθηκε πολύ καλά. Αλλά αξίζει να αναφέρουμε κι ένα περιστατικό: Καναδάς 1956. Οι Καναδοί τελωνιακοί με τις στολές τους και αφού ο πατέρας και η μητέρα μας συμπλήρωσαν τις φόρμες που τους έδωσαν όπου έγραψαν την αλήθεια ότι υπήρξαν μέλη του ΕΑΜ, ΕΛΑΣ… κλπ (χωρίς να αναφέρουν το ζήτημα της σημαίας) αφού διάβασαν τι είχαν γράψει, σηκώθηκαν όλοι όρθιοι και στράφηκαν προς τον πατέρα μας και τον χαιρέτησαν στρατιωτικά και του είπαν

«Εμείς κ. Σάντα γνωρίζουμε την ιστορία σας και είναι τιμή μας που επιλέξατε τον Καναδά για να ζήσετε με την οικογένειά σας.. καλώς ήρθατε). Οι γονείς μας και οι δύο μιλούσαν άπταιστα αγγλικά και γαλλικά…

Δραστηριοποιήστε και οι δυο στο ΕΣΔΟΓΕ, η Αλεξάνδρα μάλιστα και ως μέλος της Γραμματείας και η Γεωργία ως μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής. Σε ποιο σημείο βρίσκεται αυτή η σημαντική προσπάθεια;
79 ολόκληρα χρόνια η Ελλάδα ζητά από την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας να πράξει το καθήκον της, όπως ορίζουν οι Διεθνείς Συνθήκες και να αποπληρώσει τις αποζημιώσεις, τις επανορθώσεις, τις οφειλές, το υποχρεωτικό κατοχικό δάνειο από την Τράπεζα της Ελλάδας, στη χώρα μας, την Ελλάδα.

Η Ελλάδα είναι από τις μοναδικές χώρες της Ευρώπης και σύμμαχος των Μεγάλων Συμμαχικών Νικητριών Δυνάμεων του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου που δεν έχει λάβει ούτε ένα μάρκο… από τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν στην Ελλάδα από τους εγκληματίες κατά της ανθρωπότητας Ναζιστές όπως όρισε το Διεθνές Δικαστήριο της Νυρεμβέργης και αυτά τα συγκεκριμένα εγκλήματα δεν παραγράφονται ποτέ.

Προφανώς, κατά τη γνώμη μας, κατά τη λαϊκή ρήση : «βρίσκουν και τα κάνουν»…

Η Ελληνική πολιτεία θα έπρεπε με πυγμή και σταθερότητα να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο εναντίον του Γερμανικού Δημοσίου και μάλιστα άμεσα μετά την απάντηση στη ρηματική διακοίνωση που έστειλε η Ελληνική Κυβέρνηση με εντολή της ΒτΕ από την ομόφωνη σχεδόν απόφαση που πήρε στις 17 Απριλίου 2019 να διεκδικήσουμε τις Γερμανικές οφειλές… και η απάντηση που πήρε ήταν : «δεν υπάρχει τέτοιο ζήτημα….». Ενώ εδώ υπάρχει τέτοιο ζήτημα και αυτό το γνωρίζει και η Ελληνική Κυβέρνηση αλλά και η Κυβέρνηση της Ο.Δ.Γ. και καλό θα ήταν η Ελληνική Κυβέρνηση να φερόταν απέναντι σ’ αυτή την απάντηση ως κυρίαρχο και αυτοδύναμο κράτος της Ευρώπης.

Η Ελλάδα ποτέ δεν παραιτήθηκε από τις αξιώσεις της και οι οφειλές είναι νομικά ενεργές και δικαστικά επιδιώξιμες και επιτεύξιμες…

Το ότι κουβαλάτε ένα τόσο βαρύ όνομα πόσο σας επηρέασε στην στάση ζωής σας;

Είναι στο DNA μας αυτό. Η κάθε οικογένεια έχει τις αρχές και τις αξίες της ανάλογα με την ιστορία της … και τις εποχές μέσα στις οποίες έζησε.

Όταν και οι γονείς μας αλλά και εμείς ζήσαμε σε ενδιαφέρουσες εποχές όχι γαλήνιες, όχι χωρίς προκλήσεις, οι μεν πολέμους που διακυβεύονταν η νίκη του Ανθρωπισμού πάνω στο Ναζισμό και οι δε με ανελεύθερα καθεστώτα ολοκληρωτικά δικτατορικά όπου διακυβεύονταν οι ελευθερίες του Ελληνικού λαού και της Νεολαίας του… ήταν εντελώς φυσιολογικό για εμάς να είμαστε με τη σωστή πλευρά της ιστορίας…

Από μικρά παιδιά δεν θα ξεχάσουμε που μας έλεγαν οι γονείς μας:

«Πάντα θα πρέπει να σκέφτεστε και να ενεργείτε με τις δικές σας αξίες, αρχές και απόψεις». Και αυτό ακριβώς πράξαμε μέχρι σήμερα… σε διάφορα στάδια της ζωής, η οποία σημειωτέον δεν είναι καθόλου εύκολη.. Όμως, το κυριότερο είναι να τα έχεις καλά με τον εαυτό σου και ας έχεις κάνει και λάθη…

Αυτό που κυρίως μας απασχολεί τώρα είναι τι κόσμο αφήνουμε πια στα παιδιά μας… Είναι δυστυχώς άσχημος κόσμος, η Ανθρωπότητα φαίνεται ξεχνά εύκολα … πρέπει τα πράγματα και τώρα να αλλάξουν προς το καλύτερο και αυτό θα το πράξουν οι νεώτεροι πλέον από εμάς, ήρθε πια ο δικός τους καιρός και ευχόμαστε εκεί που εμείς δεν τα πήγαμε και τόσο καλά εκείνοι να βγουν όχι μόνο νικητές αλλά θριαμβευτές.

Νομίζουμε ότι αυτό το DNA που λέγαμε έχει περάσει και στα παιδιά μας… όπου σημειωτέον αγαπούσαν πολύ τόσο τον παππού όσο και τη γιαγιά τους…

Και ευχόμαστε σε όλα τα παιδιά του κόσμου να ζουν σε Ειρηνικές, Δίκαιες εποχές με κοινωνίες ευνομούμενες για όλους και όλες…

►Με πρωτοβουλία, λοιπόν, των δύο πολύτιμων φορέων, του ΕΣΔΟΓΕ και της ΕΕΛ, και τιμώντας την συνεργασία και την σύμπραξη του ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων που φέτος συμπληρώνει τα 40 του χρόνια στην πραγματοποίηση του σχετικού Συμποσίου (το οποίο είχε υπαχθεί στο Ακαδημαϊκό καλεντάρι της UNESCO και είτε τεθεί υπό την αιγίδα της Βουλής) αλλά και στην έκδοση του βιβλίου Αντίσταση- Ολοκαυτώματα και Λογοτεχνία, η Μνήμη του Λάκη Σάντα, παραμονή του θανάτου του, θα τιμηθεί όπως της αξίζει, στην ιστορική αίθουσα της Μ. Αβέρωφ, επί της Ακαδημίας και Γενναδίου (είσοδος από Γενναδίου), 7ος όροφος, την Δευτέρα, 29 Απριλίου 2024, ώρα 7 μμ.

Χαιρετίζουν οι Κώστας Καρούσος, πρόεδρος της ΕΕΛ και Αλεξάνδρα Σάντα μέλος της Γραμματείας του ΕΣΔΟΓΕ. Ενώ για την κληρονομιά του Λάκη Σάντα θα μιλήσει η Γεωργία Σάντα, Μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής του ΕΣΔΟΓΕ.

Για το θέμα θα μιλήσουν οι:

• Πέπη Ρηγοπούλου, ομότιμη καθηγήτρια ΕΚΠΑ
• Έρη Σταυροπούλου, ομότιμη καθηγήτρια ΕΚΠΑ
• Δημήτρης Αλευρομάγειρος, Στρατηγός εν αποστρατεία, συγγραμματέας του ΕΣΔΟΓΕ

Η εκδήλωση επενδύεται μουσικά με αντιστασιακά τραγούδια και έργα μεγάλων Ελλήνων συνθετών. Συμμετέχουν οι Αρετή Κοκκίνου και Νατάσα Παπαδοπούλου-Τζαβέλλα.

Συντονίζουν/παρεμβαίνουν οι: Ελένη Καρασαββίδου, ΠΤΔΕ Παν/μίου Ιωαννίνων, μέλος του ΕΣΔΟΓΕ και Αριστομένης Συγγελάκης, διδάκτωρ ΕΚΠΑ, Συγγραμματέας του ΕΣΔΟΓΕ.

Και στο πρόσωπό του Λάκη Σάντα θα τιμηθεί και η Μνήμη του Μ. Γλέζου αλλά και όλων όσων αγωνίστηκαν για έναν ανθρωπινότερο κόσμο και μία καλύτερη Ελλάδα ενάντια στον φασισμό. Μνήμη και παρακαταθήκη πολύτιμη καθώς ο νεοναζισμός επιστρέφει με δεκάδες τρόπους στην ήπειρο που τον γέννησε ως πολιτικό ρεύμα. Είναι μία εκδήλωση που αξίζει να στηριχθεί και σας περιμένουμε.

«Καλό ταξίδι γενναίε πατριώτη Λάκη Σάντα.

Μπορεί να μη σου πούνε τα λόγια του Καβάφη:

“Ανδρείοι σεις που πολεμήσατε και πέσατε ευκλεώς ,
τους πανταχού νικήσαντες μη φοβηθέντες.

Άμωμοι σεις, αν έπταισαν ο Δίαιος κι ο Κριτόλαος.

Όταν θα θέλουν οι Έλληνες να καυχηθούν,

“Τέτοιους βγάζει το Έθνος μας” θα λένε

Για εσάς. Έτσι θαυμάσιος θάναι ο έπαινός σας.-‘’

Αποχαιρετισμός, εμπνευσμένος από τον Καβάφη, στον Λάκη Σάντα από – ανώνυμο – απόστρατο αξιωματικό.