Μια ευρωπαϊκή οδηγία που θα μπορούσε να αποτρέψει το καθεστώς ασυδοσίας στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, στην Ελλάδα, παραμένει μη ενσωματωμένη στην ελληνική νομοθεσία, αν και η κυβέρνηση όφειλε να την είχε υιοθετήσει ήδη μέχρι το τέλος του 2020.

Το σοβαρό αυτό ζήτημα έθεσε με Ερώτησή του προς την Κομισιόν ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Στέλιος Κούλογλου, ζητώντας της να πάρει θέση.

Την ώρα που τα ελληνικά νοικοκυριά προσπαθούν να συνέλθουν από τους λογιαριασμούς της ΔΕΗ, οι οποίοι καταφθάνουν ακόμη και 100% αυξημένοι σε σχέση με πέρυσι, η κυβέρνηση προσπαθεί να «απαντήσει» με επιδοματικές «ασπιρίνες» και επικαλούμενη την διεθνή κρίση στον ενεργειακό κλάδο.

Όπως αναφέρει στην Ερώτησή του ο Στ. Κούλογλου, «οι αυξήσεις στους λογαριασμούς ρεύματος των Ελλήνων καταναλωτών παρουσιάζουν αύξηση ως 170%». «Παράλληλα, οργάνωση Προστασίας Καταναλωτών (ΕΚΠΟΙΖΩ) καταγράφει σωρεία καταγγελιών  για αθέμιτες και παραπλανητικές εμπορικές πρακτικές, αδιαφανείς όρους και μονομερείς τροποποιήσεις τους, αδικαιολόγητες ποινές και καταχρηστικές χρεώσεις για αλλαγή παρόχου, ελλιπείς εξηγήσεις για τον υπολογισμό κατανάλωσης και τη διαμόρφωση τιμών, ανελαστικές ρυθμίσεις για καταναλωτές που βρίσκονται σε αδυναμία».

Τι προβλέπει η Οδηγία

Ακριβώς τα παραπάνω ζητήματα λύνει η Οδηγία 2019/944 της Ευρωπαϊκής Ένωσης, «σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας», την οποία η κυβέρνηση αρνείται να ενσωματώσει.

Η Οδηγία αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου πακέτου μεταρρύθμισης της ηλεκτρικής ενέργειας για την τόνωση του ανταγωνισμού, ενίσχυσης της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ σε περίοδο κρίσης και διευκόλυνσης της μετάβασης προς τη χρήση καθαρών πηγών ενέργειας.

Ειδικότερα:

• Η οδηγία διευκολύνει την αλλαγή παρόχου. Οι καταναλωτές θα μπορούν πιο εύκολα, εντός 24 ωρών, να αλλάζουν πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας, χωρίς επιπλέον χρεώσεις. Αν επιθυμούν να τερματίσουν πρόωρα μια σύμβαση ορισμένου χρόνου με τον πάροχο, το κόστος των προστίμων θα πρέπει να είναι μειωμένο και θα πρέπει να παρέχονται στους καταναλωτές απτά πλεονεκτήματα ως αντάλλαγμα.
• Με την Οδηγία εξασφαλίζεται η αξιοπιστία ιστοσελίδων σύγκρισης τιμών, θωρακίζοντας το δικαίωμα του καταναλωτή να γνωρίζει όλα τα δεδομένα πριν αλλάξει πάροχο. Η ΕΕ θέλει να διασφαλίσει ότι όλοι οι καταναλωτές στην επικράτειά της θα έχουν τη δυνατότητα χρήσης τουλάχιστον ενός δωρεάν διαδικτυακού εργαλείου για τη σύγκριση τιμών μεταξύ των εταιρειών παροχής ηλεκτρικής ενέργειας. Σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες, οι πολίτες έχουν ήδη το δικαίωμα να διακόψουν νέα σύμβαση εντός 14 ημερών, εάν έχουν συναφθεί μέσω διαδικτύου ή μέσω τηλεφώνου.
• Σε ό,τι αφορά στους λογαριασμούς, έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έδειξε ότι πολλοί καταναλωτές δεν καταλαβαίνουν τις λεπτομέρειες των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας που λαμβάνουν. Οι νέοι κανόνες ορίζουν ότι αυτό θα πρέπει να βελτιωθεί απαιτώντας από τους παρόχους την παροχή πληροφοριών για την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας και τους κόστους της σε κάθε λογαριασμό με εύκολο και σαφή τρόπο.
• Παρακολούθηση της ενεργειακής κατανάλωσης. Οι καταναλωτές θα έχουν τη δυνατότητα να ζητήσουν την προμήθεια έξυπνων μετρητών που μετρούν την κατανάλωση ρεύματος από απόσταση και υπολογίζουν το κόστος σε πραγματικό χρόνο. Η εγκατάσταση των μετρητών θα πρέπει να διεξάγεται με δίκαιους όρους, μέσα σε χρονικό διάστημα τεσσάρων μηνών από την κοινοποίηση του αιτήματος. Τα κράτη μέλη οφείλουν να διασφαλίσουν την εγκατάστασή των μετρητών, χωρίς ωστόσο να υποχρεούνται να τη χρηματοδοτήσουν εάν το κόστος υπερβαίνει τα οφέλη. Προκειμένου οι καταναλωτές να επωφεληθούν από τη προσαρμογή της κατανάλωσης και της παραγωγής στα μηνύματα των τιμών στην αγορά χονδρικής, θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν την ευελιξία τους στην αγορά, άμεσα ή έμμεσα, αλλά πάντοτε με ελευθερία επιλογής.
• Ευάλωτοι καταναλωτές. Τα κράτη μέλη θα οφείλουν να διασφαλίσουν την προμήθεια ηλεκτρικού ρεύματος σε ευάλωτους καταναλωτές και νοικοκυριά που πλήττονται από ενεργειακή φτώχεια, καταβάλλοντας, για παράδειγμα, παροχές μέσω συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης.
• Παραγωγή και πώληση ενέργειας από το σπίτι. Καταναλωτές και τοπικές κοινότητες θα έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν ενεργά στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας: να παράγουν τη δική τους ηλεκτρική ενέργεια, να την καταναλώνουν και να την πωλούν σε άλλους.

Οι ευθύνες της κυβέρνησης

Η Οδηγία εγκρίθηκε το 2019 και τα κράτη μέλη υποχρεούνταν να τη μεταφέρουν στην εθνική τους νομοθεσία το αργότερο μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2020.

Ωστόσο, η ελληνική κυβέρνηση ενσωμάτωσε μόνο ένα άρθρο, το 70 – από μία Οδηγία 70 σελίδων – αλλά και αυτό είναι άσχετο με την προστασία των καταναλωτών.

Το χειρότερο της υπόθεσης είναι ότι, σύμφωνα με πληροφορίες του Tvxs.gr, δεν φαίνεται να ετοιμάζεται καν σχετικό νομοσχέδιο, ώστε να ακολουθήσει την διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης και της εισαγωγής στη Βουλή.

Το μόνο που υπάρχει είναι μίαανάρτηση στην ιστοσελίδα της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειες, μόνο εκείνων των άρθρων της Οδηγίας που την αφορούν άμεσα, προς διαβούλευση.

Όμως, αφενός πρόκειται για μια συμβατική, όπως προκύπτει από τα συμφραζόμενα στην εισαγωγή της, υποχρέωση, αφετέρου, σαφώς δεν συνιστά ούτε υποκαθιστά το νομοσχέδιο που πρέπει να ενσωματώνει το σύνολο της Οδηγίας και που, ως νομοσχέδιο, θα πρέπει να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση από την κυβέρνηση.

Οι ευθύνες της Κομισιόν

Ευθύνες όμως βαραίνουν και την Κομισιόν. Η οποία θα έπρεπε να ελέγξει αν η Οδηγία ενσωματώθηκε από όλα τα κράτη μέλη στον προσδιορισμένο χρόνο και αν κάποιος κράτος μέλος δεν έχει συμμορφωθεί, να οδηγηθεί στο δικαστήριο των ευρωπαϊκών κοινοτήτων για να ορίσει τα σχετικά πρόστιμα ως ποινή.

Στην Ερώτησή του ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ ρωτά σχετικά πώς σκοπεύει η Κομισιόν «να αντιμετωπίσει με άμεσο και αποτελεσματικό τρόπο τη δυσμενή κατάσταση που διαμορφώνεται στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας με γνώμονα την προστασία των καταναλωτών στην Ελλάδα και όλα τα κράτη-μέλη» και «αν έχει ζητήσει εξηγήσεις για τη μη ενσωμάτωση της Οδηγίας στην ελληνική νομοθεσία και προβεί στις δέουσες ενέργειες».