Το γιατί το ελληνικό κράτος δεν διεκδικεί την επιστροφή άλλων ελληνικών αρχαιοτήτων που βρίσκονται σε ξένα μουσεία, πλην των Γλυπτών του Παρθενώνα, προσπάθησε να τεκμηριώσει η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, ωστόσο, ουδείς κατάλαβε.

Η υπουργός παραβρέθηκε, την Τρίτη, στην εκδήλωση παρουσίασης του 22ου τόμου της εκδοτικής σειράς του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση και της εταιρείας Lamda Development «Ο Κύκλος των Μουσείων», αφιερωμένου στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κέρκυρας.

Ανάμεσα σε άλλες ερωτήσεις, ο ντόπιος δημοσιογράφος Χρήστος Κορφιάτης, έκανε την ακόλουθη ερώτηση προς την προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κέρκυρας, Διαμάντω Ρηγάκου:

«Κυρία Ρηγάκου, αναφερθήκατε τόσο ωραία στη συλλογή Γουντχάους, που εξήχθη από την Κέρκυρα το 1866 και μεγάλο μέρος της βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο, μάλλον στις αποθήκες. Μιλάμε για χιλιάδες αντικείμενα. Είναι γεγονός ότι εξήχθη παράνομα από την Κέρκυρα και βρίσκεται χωρίς πιστοποιημένα έγγραφα στο Βρετανικό Μουσείο;».

Η κυρία Ρηγάκου απάντησε, ότι «η συλλογή Γουντχάους, μόλις πέθανε ο Γουντχάους, στην Κέρκυρα, διεσπάρη, λεηλατήθηκε στο νησί. Σύμφωνα με τη διαθήκη του όφειλε να μεταφερθεί στο Βρετανικό Μουσείο, όπου και πήγε, μάλλον ένα μικρό μέρος» και μετά κάλεσε την κυρία Μενδώνη να αναφερθεί διεξοδικότερα.

Τότε, η υπουργός Πολιτισμού προχώρησε σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα παραδοχή, από την πλευρά μιας χώρας, όπως η Ελλάδα, που πλήττεται από την αρχαιοκαπηλία:

«Το γεγονός ότι πάρα πολλές αρχαιότητες ελληνικές βρίσκονται σε όλα τα μουσεία του κόσμου, δεν σημαίνει ότι υποχρεώνει την Ελλάδα να ζητά τον επαναπατρισμό τους. Η Ελλάδα σταθερά, από τη δεκαετία του ’80 μέχρι σήμερα, ζητά τον επαναπατρισμό μόνο των γλυπτών του Παρθενώνα».

«Γιατί;», αναρωτήθηκε ρητορικώς ακόμη και η ίδια και απάντησε:

«Διότι απεσπάσθησαν βιαίως, το μνημείο βανδαλίστηκε, το μνημείο είναι ιστάμενο, τα γλυπτά αυτά είναι μέρος του αρχιτεκτονικού του συνόλου, του συνόλου του αρχιτεκτονήματος του Παρθενώνα. Και για αυτό τα θεωρούμε ως προϊόντα κλοπής και δεν μπορεί να αναγνωρισθεί νομή, κατοχή και κυριότητα στο Βρετανικό Μουσείο. Όλα τα άλλα, όλες οι άλλες ελληνικές αρχαιότητες, όπως άλλωστε και πλήθος αρχαιοτήτων από όλους τους παλαιούς πολιτισμούς, βρίσκονται στα μουσεία του κόσμου και αποτελούν κτήμα όλης της οικουμένης, όπως και τα γλυπτά του Παρθενώνα. Η διαφορά είναι ότι γι’ αυτά ο φυσικός τους χώρος είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένος με το ίδιο το μνημείο.».

Αλλά η βίαιη απόσπαση και η κλοπή είναι ο πυρήνας της αρχαιοκαπηλίας, εν γένει. Διότι, πώς αλλιώς βρέθηκαν οι άλλες ελληνικές αρχαιότητες σε ξένα μουσεία;

Νομίμως και δίχως βία;

Άλλωστε, η νομιμότητα της απόκτησης ενός αρχαίου αντικειμένου, δεν ορίζεται, μόνο, από την νομιμότητα του πωλητή – π.χ. ένας οίκος δημοπρασιών – αλλά, κυρίως, από τον τρόπο που έφτασε έως την πώληση.

Γι’ αυτό άλλωστε μπλοκάρονται νόμιμες δημοπρασίες από κράτη – και από την Ελλάδα – όταν δεν έχει τεκμηριωθεί αυτός ο τρόπος.

Αναγνωστοπούλου: «Αγνοεί ή επιλέγει να βάλει φρένο σε όλες τις άλλες διεκδικήσεις της χώρας»

Σχολιάζοντας σχετική την δήλωση Μενδώνη, η βουλευτής της Νέας Αριστεράς Σία Αναγνωστοπούλου ανέφερε:

«Προκαλεί αλγεινή εντύπωση η δήλωση της Υπουργού Πολιτισμού σε εκδήλωση στην Κέρκυρα, στην οποία μεταξύ άλλων αναφέρει πως: “Το γεγονός ότι πάρα πολλές αρχαιότητες ελληνικές βρίσκονται σε όλα τα μουσεία του κόσμου, δεν σημαίνει ότι υποχρεώνει την Ελλάδα να ζητά τον επαναπατρισμό τους”.

Από πότε η Ελλάδα διεκδικεί μόνο τα γλυπτά του Παρθενώνα και όχι αρχαιότητες που βρέθηκαν παράνομα σε Μουσεία (ή ιδιωτικές συλλογές) του εξωτερικού, σύμφωνα με τη σύμβαση της UNESCO; Από πού προέρχονται όλα αυτά τα έργα τέχνης, ποιος τα έβαλε εκεί; Αγνοεί η κυρία Μενδώνη την μεγάλη συζήτηση που έχει ανοίξει τα τελευταία χρόνια για την αποαποικιοποίηση των μουσείων, για το πώς κατέληξαν οι λεηλατημένες αρχαιότητες στα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου, για την παράνομη εξαγωγή κλεμμένων πολιτιστικών αγαθών, για το παγκόσμιο και παράνομο εμπόριο αρχαιοτήτων και έργων τέχνης;

Αγνοεί ή επιλέγει να βάλει φρένο σε όλες τις άλλες διεκδικήσεις της χώρας, μιλώντας με τα επιχειρήματα που χρησιμοποιεί το ίδιο το Βρετανικό Μουσείου περί “Μουσείων του κόσμου” που διαφυλάττουν την πολιτιστική κληρονομιά της Οικουμένης”;

Τι σημαίνει ακριβώς η δήλωση της: “Όλα τα άλλα, όλες οι άλλες ελληνικές αρχαιότητες, όπως άλλωστε και πλήθος αρχαιοτήτων από όλους τους παλαιούς πολιτισμούς, βρίσκονται στα μουσεία του κόσμου και αποτελούν κτήμα όλης της οικουμένης”.

Τι λέει η κ. Μενδώνη στους κατοίκους της Ηλείας, που ζητούν να επαναπατριστεί ο γλυπτός διάκοσμος του ναού του Επικούριου Απόλλωνα από τις Βάσσες της Φιγάλειας; Ότι το Υπουργείο Πολιτισμού δεν στηρίζει πλέον το δίκαιο αίτημά τους; Τι μήνυμα στέλνει στο Βρετανικό Μουσείο, στο Μουσείο του Λούβρου, του Μονάχου, των ΗΠΑ; Ότι η Ελλάδα δεν θα διεκδικήσει άλλες κλεμμένες αρχαιότητες;

Αποδεικνύεται τελικά πως δεν ήταν υπερβολή όταν λέγαμε πως για τις 161 αδήλωτες κυκλαδικές αρχαιότητες (συλλογή STERN) δεν κινήθηκαν εξαρχής όλες οι προβλεπόµενες διαδικασίες από την ίδια την υπουργό Πολιτισµού, ώστε να αποδοθούν αυτές στο ελληνικό Δηµόσιο και στα Δηµόσια Μουσεία της χώρας.

Αποδεικνύεται πως η μη αποκατάσταση της λεηλασίας του εθνικού μας πλούτου είναι ζήτημα γούστου και γενναιοδωρίας και όχι δικαιοσύνης και δικαίου για την Υπουργό. Αποδεικνύεται πως η θεσμική χρεωκοπία της Υπουργίας της κυρίας Μενδώνη συνεχίζεται».