Παρότι η μετανάστευση των Ελλήνων στο εξωτερικό έχει υποχωρήσει σε σχέση με το μεγάλο κύμα φυγής της προηγούμενης δεκαετίας, το 60,7% των συμπολιτών μας παραμένει θετικό στην ιδέα.

Στην έρευνα «Τι πιστεύουν οι Έλληνες – 2024» της διαΝΕΟσις, το 33,2% απάντησε «ναι» και το 27,5% «μάλλον ναι» στην ερώτηση αν θα μετανάστευε στο εξωτερικό στην περίπτωση που έβρισκε δουλειά με καλύτερο μισθό και συνθήκες εργασίας.

Σε διεθνές επίπεδο, επίσης, η πρόθεση μετανάστευσης αγγίζει ιστορικά υψηλά, ακόμα σε χώρες που παραδοσιακά αποτελούσαν προορισμό και όχι αφετηρία, όπως οι ΗΠΑ και ο Καναδάς. Σύμφωνα με στοιχεία της Gallup, σχεδόν ένας στους έξι ενήλικες παγκοσμίως δηλώνει ότι θα ήθελε να φύγει μόνιμα από τη χώρα του.

Πίσω από αυτή την πρόθεση κρύβεται συχνά η αναζήτηση καλύτερης επαγγελματικής τύχης – ένας από τους σημαντικότερους λόγους, όπως σημειώνουν και οι ειδικοί καριέρας του Jobseeker.com. Και ενώ οι επαγγελματικές ευκαιρίες, το υψηλότερο εισόδημα και η καλύτερη ποιότητα ζωής παραμένουν βασικά κίνητρα, η επιλογή του προορισμού αποδεικνύεται πολύ πιο σύνθετη εξίσωση.

Οι δημοφιλέστερες χώρες για εργασία στο εξωτερικό

Καταρχάς, ποιες χώρες πρωταγωνιστούν στις προτιμήσεις όσων σκέφτονται την εργασιακή μετανάστευση; Απάντηση στο ερώτημα αυτό δίνει η παγκόσμια μελέτη του Jobseeker, η οποία ανέλυσε online αναζητήσεις για εργασία στο εξωτερικό, εστιάζοντας στην πρόθεση μετακίνησης προς 30 χώρες με ισχυρές οικονομίες και ανεπτυγμένες αγορές εργασίας.

Βάσει των ευρημάτων, ο πιο δημοφιλής προορισμός για εργασία είναι ο Καναδάς, με την επιθυμία για εγκατάσταση στη δεύτερη μεγαλύτερη χώρα του πλανήτη να κυριαρχεί μεταξύ των κατοίκων χωρών όπως η Ιαπωνία, η Κόστα Ρίκα, το Μεξικό, η Γερμανία, η Νότια Αφρική, η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Ινδία.

Ακολουθεί η Αυστραλία – ιδιαίτερα δημοφιλής μεταξύ όσων ζουν στην Ινδονησία, τη Νέα Ζηλανδία, τη Σιγκαπούρη, την Ιαπωνία, αλλά και στην Ιρλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Δανία.

Στην τρίτη θέση βρέθηκαν από κοινού οι ΗΠΑ με την Ελβετία. Η Ελβετία, μάλιστα, αναδείχθηκε ο δημοφιλέστερος προορισμός για τους κατοίκους του ευρωπαϊκού νότου (Έλληνες, Ιταλούς, Κροάτες, Ισπανούς και Πορτογάλους), καθώς και για τους Ολλανδούς. Αντίστοιχα, οι ΗΠΑ εμφανίζονται ως βασική επιλογή για υποψήφιους από χώρες της αμερικανικής ηπείρου, την Ιαπωνία, τη Γαλλία και τη Γερμανία.

Η γλώσσα στη ζυγαριά της μετανάστευσης

Με τρεις στους τέσσερις κορυφαίους προορισμούς να είναι αγγλόφωνοι, υποθέτει κανείς ότι η γλώσσα παίζει σημαντικό ρόλο στις μεταναστευτικές επιλογές. Είναι όντως έτσι;

Στο πλαίσιο της έρευνας Decoding Global Talent 2024, που πραγματοποίησαν από κοινού το Boston Consulting Group, το The Network και το The Stepstone Group, οι συμμετέχοντες αξιολόγησαν τους παράγοντες που βάρυναν περισσότερο στην επιλογή του προορισμού τους. Αυτοί χωρίστηκαν σε δύο κατηγορίες: τους ενδογενείς και τους εξωγενείς.

Μεταξύ των ενδογενών, η γνώση της επίσημης γλώσσας αναγνωρίστηκε ως πρωτεύων παράγοντας στην επιλογή αγγλόφωνων προορισμών, όπως η Αυστραλία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο. Μοναδική εξαίρεση αποτέλεσε ο Καναδάς, που έχει τόσο αγγλόφωνες όσο και γαλλόφωνες επαρχίες.

Για όσους επέλεξαν την Ελβετία, το γλωσσικό κριτήριο ήταν δεύτερο σε σημασία, ενώ για άλλες χώρες έπεσε ακόμα πιο χαμηλά. Για παράδειγμα, για τη Γερμανία βρέθηκε στην τέταρτη θέση, ενώ για την Ιαπωνία στην τελευταία (έβδομη), με άλλους παράγοντες να βαραίνουν περισσότερο στην επιλογή.

Στην πραγματικότητα, η επικράτηση της αγγλικής ως lingua franca έχει μειώσει τα εμπόδια για διεθνή κινητικότητα. Πολλές πολυεθνικές εταιρείες και startups χρησιμοποιούν τα αγγλικά ως κύρια γλώσσα εργασίας. Αυτό ευνοεί ιδιαιτέρως τους νέους επαγγελματίες, οι οποίοι μπορούν να αναζητήσουν διεθνή εμπειρία χωρίς την ανάγκη άμεσης γλωσσικής προσαρμογής.

Ωστόσο, σε περιπτώσεις μόνιμης μετανάστευσης, το να μιλάει κανείς την επίσημη γλώσσα της χώρας υποδοχής προσφέρει αίσθημα ασφάλειας, διευκολύνει τις καθημερινές διαδικασίες, ενισχύει την κοινωνική ζωή και καθιστά την ένταξη πιο ομαλή. Σε αυτό το πλαίσιο -και με περίπου 1,5 δισ. ανθρώπους να μιλούν αγγλικά- δεν είναι να απορεί κανείς που οι αγγλόφωνοι προορισμοί προηγούνται στις παγκόσμιες προτιμήσεις.

Τι άλλο μπαίνει στην εξίσωση

Ο δεύτερος ενδογενής παράγοντας που επηρεάζει την επιλογή προορισμού είναι το κατά πόσον η εν λόγω χώρα προτείνεται από άλλους. Αυτό, μάλιστα, φαίνεται ότι βαραίνει περισσότερο για όσους επιλέγουν τον Καναδά, την Ιαπωνία και ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ελβετία, η Γερμανία και η Γαλλία.

Συνυπολογίζεται, επίσης, η ύπαρξη ομογενειακών κοινοτήτων και συγγενών, η εγγύτητα στη χώρα καταγωγής, η ευκολία εισόδου στη χώρα και η προσωπική εμπειρία από προηγούμενη επίσκεψη.

Και, φυσικά, στην εξίσωση μπαίνουν και οι εξωγενείς παράγοντες, με κυριότερους τους:

• Ποιότητα των ευκαιριών εργασίας
• Κλίμα και ποιότητα ζωής
• Ύψος εισοδήματος, φορολογία και κόστος διαβίωσης
• Ασφάλεια και σταθερότητα
• Δεκτικότητα κοινωνίας
• Φιλικό περιβάλλον για οικογένειες
• Ποιες χώρες επιλέγουν οι Έλληνες

Οι υπερπόντιες αγγλόφωνες χώρες μπορεί να υπήρξαν από τους βασικότερους μεταναστευτικούς προορισμούς των Ελλήνων κατά τον περασμένο αιώνα, τα τελευταία χρόνια, όμως, οι συμπολίτες μας ψηφίζουν Ευρώπη και δη ΕΕ ή χώρες που έχουν συμφωνίες με την ΕΕ για την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων.

Σύμφωνα με έκθεση του ΟΟΣΑ, περίπου το 36% των Ελλήνων που μετανάστευσαν το 2022 πήγε στη Γερμανία. Ένα 19% κατευθύνθηκε στην Ολλανδία, το 6% στην Ελβετία, για να ακολουθήσουν ως προορισμοί το Βέλγιο και η Αυστρία. Ακόμα και το Ηνωμένο Βασίλειο, που υποδέχθηκε μεγάλο αριθμό Ελλήνων κατά τα χρόνια της κρίσης, μετά το Brexit υποχώρησε στη λίστα των προτιμήσεων.

Τα παραπάνω στοιχεία δείχνουν ότι οι συμπολίτες μας επιλέγουν χώρες που συνδυάζουν τη σταθερότητα, τις επαγγελματικές προοπτικές, τους υψηλότερους μισθούς και την καλύτερη ποιότητα ζωής με την εγγύτητα και την ευκολία εγκατάστασης.

Η γνώση της επίσημης γλώσσας δεν φαίνεται να αποτελεί σημαντικό παράγοντα, δεδομένου ότι μόλις το 7% των Ελλήνων ξέρει γερμανικά και το 6% γαλλικά, σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωβαρόμετρου. Η ομογενειακή κοινότητα ή η ύπαρξη συγγενών ενδέχεται όμως να επηρεάζει την επιλογή, αν λάβουμε υπόψη την πολυπληθή ομογένεια της Γερμανίας και το γεγονός ότι οι Έλληνες σε Ολλανδία, Ελβετία και Βέλγιο κυμαίνονται, βάσει υπολογισμών, από 35.000 έως και άνω των 45.000.

Σε κάθε περίπτωση, η απόφαση για μετανάστευση δεν είναι ποτέ απλή. Είναι το αποτέλεσμα μιας εξίσωσης που περιλαμβάνει συναισθήματα, ευκαιρίες, συνθήκες και συγκυρίες. Και για καθέναν, αυτή η εξίσωση είναι μοναδική.