Η «Μαύρη Βίβλος των Επαναπροωθήσεων», ένα κείμενο συνολικής έκτασης 3.173 σελίδων δημοσιεύεται σήμερα ταυτόχρονα σε πολλά διεθνή ΜΜΕ, μεταξύ των οποίων The Guardian, Le Monde, Balkan Insight, N1, La Repubblica, αλλά και στην «Εφημερίδα των Συντακτών».

Πρόκειται για μεθοδική δουλειά περισσότερων από 15 οργανώσεων, μελών και συνεργατών του Border Violence Monitoring Network (BVMN – Δίκτυο Επιτήρησης της Συνοριακής Βίας), για λογαριασμό της Ευρωομάδας της Αριστεράς που χρηματοδότησε την έκδοση.

Περιλαμβάνει 1.635 αναλυτικές μαρτυρίες για επιχειρήσεις επαναπροώθησης 24.990 ανθρώπων από 15 κράτη (Αλβανία, Αυστρία, Βόρεια Μακεδονία, Βοσνία, Βουλγαρία, Ιταλία, Ελλάδα, Κόσοβο, Κροατία, Μαυροβούνιο, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουμανία, Σερβία, Σλοβενία) τα τελευταία έξι χρόνια. Πρόκειται για επαυξημένη και επικαιροποιημένη έκδοση της δίτομης «Μαύρης Βίβλου των Επαναπροωθήσεων» που παρουσιάστηκε τον Δεκέμβρη του 2020, σχεδόν διπλάσια σε όγκο και στοιχεία σήμερα.

Στη φετινή έκδοση οι μαρτυρίες και ο αριθμός των επαναπροωθημένων αυξάνονται χρονιά με τη χρονιά, ξεκινώντας από 116 μαρτυρίες και 1.248 θύματα το 2017 και σημειώνοντας απότομη άνοδο το 2021 με 440 μαρτυρίες και 11.001 θύματα, όπως αναφέρει η «Εφ. Συν».

Στην πλειονότητά τους τα θύματα ήταν άνθρωποι που ζήτησαν άσυλο στην Ευρώπη, ή επιχείρησαν να το κάνουν. Ο κατάλογος των μαρτυριών περιλαμβάνει στις περισσότερες περιπτώσεις ξυλοκόπημα ή γροθιές και κλοτσιές, κλοπή των προσωπικών αντικειμένων τους από αστυνομικούς και λιμενικούς, καταστροφή εγγράφων και προσωπικών αντικειμένων και σε αρκετές περιπτώσεις απειλή με όπλο, ενώ δεν λείπουν πρακτικές που παραπέμπουν σε βασανιστήρια, όπως η βύθιση σε νερό.

«Ο απόλυτος αριθμός των περιστατικών φρίκης δεν αφήνει καμιά αμφιβολία για τη συστηματική φύση των επαναπροωθήσεων στα ευρωπαϊκά σύνορα. Δεν πρόκειται για μεμονωμένα περιστατικά. […] Η βία, τα βασανιστήρια και ο εξευτελισμός όχι μόνο αυξάνονται εκθετικά αλλά επίσης κανονικοποιούνται. Ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναζητά μια συμφωνία για το Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο με κάθε κόστος, συμπεριλαμβανομένου του να κάνει ότι δεν βλέπει τις παραβιάσεις δικαιωμάτων, αποτυγχάνει να εκπληρώσει το καθήκον της ως φύλακα των συνθηκών. Τα συσσωρευόμενα στοιχεία δείχνουν ξεκάθαρα ότι υπάρχει η νομική βάση για την Επιτροπή να ξεκινήσει διαδικασία επί παραβάσει», αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Ευρωομάδα της Αριστεράς.

Οι συντάκτριες της έκθεσης τονίζουν ότι η αποχώρηση διεθνών οργανισμών από τις περιοχές των συνόρων εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού το 2020 οδήγησε στην αποθράσυνση των κρατικών μηχανισμών καταστολής, που άρχισαν να δρουν ανεξέλεγκτα. «Γνωρίζοντας αυτή την έλλειψη αυτοπτών μαρτύρων, οι συνοροφύλακες […] άρχισαν να εφαρμόζουν φρικιαστικές “μεθόδους αποτροπής”: αυτές περιλαμβάνουν ακραία και παρατεταμένα χτυπήματα, ξύρισμα κεφαλής, αναγκαστικό γδύσιμο, σεξουαλικές επιθέσεις, επιθέσεις σκύλων, μη συναινετικές ιατρικές αγωγές και επιθέσεις με όπλα που προκαλούν ηλεκτροσόκ», αναφέρουν.

Σύμφωνα με πληροφορίες της «Εφημερίδας των Συντακτών», σύμφωνα με την έκθεση, Ελλάδα, η Τουρκία και η Κροατία αναφέρονται ως οι χώρες που εφάρμοσαν τις πιο σκληρές επιθέσεις σε οργανώσεις που κατέφυγαν εκ μέρους των προσφύγων στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, ζητώντας ασφαλιστικά μέτρα για πρόσφυγες που κινδύνευαν σε περιοχές των συνόρων, όπως έγινε με δεκάδες περιπτώσεις προσφύγων που παρέμειναν εγκλωβισμένοι και αβοήθητοι σε νησίδες του Εβρου την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2022.

*Πηγή: Εφσυν

Και η Ελλάδα την τιμητική της

Στη «Μαύρη Βίβλο», υπάρχουν μαρτυρίες επαναπροώθησης που αφορούν την Ελλάδα, περίπου 500 σελίδων. Οι 168 μαρτυρίες αφορούν επαναπροωθήσεις που έγιναν τα τελευταία δύο χρόνια (76 το 2021 και 92 το 2022) και περιλαμβάνουν 11.183 θύματα (6.521 το 2021 και 4.662 το 2022).

«Τους έκαψαν επίσης τα σακίδια, τα τηλέφωνά τους, τα λεφτά, τα πάντα», αναφέρει χαρακτηριστικά 26χρονος Αφγανός, θύμα επαναπροώθησης συνολικά 12 ανθρώπων από το Σουφλί του Εβρου στις 6 Οκτωβρίου 2020 με δράστες 5-7 αστυνομικούς και άλλους δύο ένστολους, πιθανόν στρατιωτικούς. «Επρεπε να πιουν νερό από τις τουαλέτες του κρατητηρίου» αναφέρει γυναίκα πρόσφυγας που κρατήθηκε για δύο μερόνυχτα μαζί με περίπου 50 άτομα, πριν επαναπροωθηθούν βίαια την παραμονή του Δεκαπενταύγουστου του 2020. «Με χειροπέδες στα χέρια, μας πέταξαν στα νερά του Εβρου», αναφέρει πρόσφυγας που είχε ζητήσει άσυλο στην Αθήνα και ταξίδεψε στην Αλεξανδρούπολη όσο περίμενε να εξεταστεί, από όπου επαναπροωθήθηκε βίαια μαζί με άλλους 80-90 πρόσφυγες στις 21 Ιουνίου 2020, σύμφωνα με όσα παρουσιάζει η εφημερίδα.

Η έκθεση σημειώνει ότι παραμένει άγνωστος ο συνολικός αριθμός των νεκρών στη θάλασσα ως αποτέλεσμα των επαναπροωθήσεων. Αναφέρει τον θάνατο τριών ανθρώπων από πνιγμό κατά τη διάρκεια επαναπροώθησης στις 15 Σεπτεμβρίου 2021, που τους έριξε στη θάλασσα το Ελληνικό Λιμενικό. Καταγράφει επίσης 38 επιβεβαιωμένους θανάτους και 35-61 αγνοούμενους από οκτώ ναυάγια σε ελληνικά ύδατα το 2021, όπως και τα στοιχεία της Υπατης Αρμοστείας για 25 νεκρούς και αγνοούμενους στη θαλάσσια διαδρομή της Ανατολικής Μεσογείου το πρώτο μισό του 2022. Το δεύτερο μισό του έτους σημαδεύτηκε εξίσου από ναυάγια και νεκρούς, ιδίως τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο όπου σημειώθηκαν τουλάχιστον 8 ναυάγια, 35 επιβεβαιωμένοι νεκροί από πνιγμό και ανυπολόγιστος αριθμός αγνοούμενων.

«Ωστόσο, οι πρακτικές δυσκολίες να αποκτηθούν δεδομένα υποδεικνύουν ότι ο αριθμός θα μπορούσε να είναι πολύ μεγαλύτερος», σημειώνει η έκθεση. Και υπογραμμίζει ότι θα μπορούσε να έχουν αποφευχθεί οι απώλειες ζωών, αν η ελληνική κυβέρνηση δεν είχε απαγορεύσει τις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης σε οργανώσεις που δρουν σε όλες τις περιοχές επιχειρησιακής δράσης του Λιμενικού.