Η τεχνολόγος και «futurist», Lindsey McInerney, μίλησε στο TVXS και αναφέρθηκε στη χρήση των Αναδυόμενων Τεχνολογιών στην κοινωνία σχολιάζοντας ότι το πρόσημο τους είναι θετικό, αρκεί να γίνει σωστή αξιοποίησή της και προς όφελος της κοινωνίας. Ανέφερε, πάντως, ότι θα πρέπει να μπουν ορισμένοι κανόνες προκειμένου, όπως έγινε στο παρελθόν με την πυρηνική ενέργεια, για παράδειγμα, να αποφευχθούν οι αρνητικές συνέπειες της -αλόγιστης- χρήσης της.

Η Lindsey McInerney ήταν εκ των βασικών ομιλητριών στο TEDxAthens που έλαβε χώρα στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος την Κυριακή 28 Μαΐου.

Ποιο είναι το σημαντικότερο όφελος που η ανθρωπότητα μπορεί να αποκομίσει από την αυξανόμενη χρήση της τεχνολογίας και ποιος είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος;

Κάθε εργαλείο σε κάθε τεχνολογία που έχουμε δημιουργήσει είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθούν καλά και κακά πράγματα. Το ίδιο ισχύει για όλες τις τεχνολογίες που αναδύονται τώρα, είτε είναι crypto είτε metaverse είτε web3 είτε Artificial Intelligence (τεχνητή νοημοσύνη). Θα υπάρχουν αξιοσημείωτα πράγματα που θα γίνουν με αυτές τις τεχνολογίες, αλλά μπορεί να γίνουν και άσχημα πράγματα. Εξαρτάται από τον άνθρωπο που είναι πίσω από το «εργαλείο».

Τι είναι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί λόγω της Τεχνητής Νοημοσύνης;

Αυτή τη στιγμή, υπάρχει μεγάλη ανησυχία για το πώς θα λειτουργήσει η AI (Artificing Intelligence), για το ποιοι θα έχουν τη δυνατότητα να τη χειρίζονται, για το τι θα κάνουν με αυτή. Αν σκεφτείς τα τελευταία 15-20 χρόνια κατά την εξέλιξη του διαδικτύου και πόσα πράγματα έχουν γίνει διαδικτυακά, πολλά έχουν βγει εκτός ελέγχου. Για παράδειγμα, σκεφτείτε τα fake news που έχουν γραφτεί, πάρα πολλά έχουν γραφτεί σε «φάρμες περιεχομένου» (content farms) σε διάφορες χώρες.

Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να δημιουργήσει πάρα πολλά σε ελάχιστα δευτερόλεπτα, γεγονός που είναι πολύ τρομακτικό και πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Σκέφτομαι ότι υπάρχουν και μικρές «δυστοπίες» για τις οποίες ο κόσμος ανησυχεί. Ότι, για παράδειγμα, η Τεχνητή Νοημοσύνη θα μπορούσε να προκαλέσει την κατάρρευση της χρηματοπιστωτικής αγοράς. Ναι, αυτό θα μπορούσε να είναι μια πιθανότητα, εάν δεν γίνουμε ξεκάθαροι για το τί χτίζουμε, γιατί το χτίζουμε και πώς αυτό το μετριάζουμε.

Πόσο ακόμα μπορούν να εξελιχθούν οι αναδυόμενες τεχνολογίες;

Αν γυρίσουμε 20 χρόνια πίσω, ο άνθρωπος δεν θα μπορούσε να αναγνωρίσει το τηλέφωνο με το οποίο ηχογραφείς τώρα αυτή τη συζήτηση ή τις κάμερες με τις οποίες βγάζουμε φωτογραφίες. Κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί όλες αυτές τις τεχνολογίες. Νομίζω ότι στο μέλλον, η τεχνολογία θα μας είναι εντελώς άγνωστη. Είναι χωρίς αμφιβολία πολύ συναρπαστικό αυτό.

Υπάρχουν πολλοί που νιώθουν ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη πρέπει να περιοριστεί ως ένα βαθμό. Συμφωνείτε με αυτήν την άποψη;

Εξαιτίας του πόσο ισχυρή θα γίνει η Τεχνητή Νοημοσύνη, που ήδη είναι, θα ήταν λογικό αυτή τη στιγμή να συμφωνήσουμε σε κάποια βασικά πράγματα που θέλουμε να χτίσουμε, για ποιον, για τί σκοπό, τί μπορούμε να κάνουμε, τί δεν μπορούμε να κάνουμε και δεν θέλουμε να κάνουμε με αυτή. Είναι μια καλή στιγμή να… πατήσουμε παύση. Έχουμε ήδη δει ότι μπορεί να κάνει μερικά αξιοσημείωτα πράγματα και πράγματι είναι μια καλή στιγμή να κάνουμε μια παύση για να βρούμε τρόπους σε σχέση με το πώς μπορούμε να την οριοθετήσουμε, πώς θέλουμε να την παρακολουθούμε, να βεβαιωθούμε ότι μας «υπηρετεί» και όχι το αντίθετο.

Με ποιον τρόπο θα μπορούσαμε να την περιορίσουμε;

Το έχουμε κάνει και στο παρελθόν. Όπως με την πυρηνική ενέργεια, για παράδειγμα, το οποίο είναι ένα πολύ ισχυρό εργαλείο που μπορεί να προκαλέσει καλά, αλλά και άσχημα πράγματα. Πρέπει να συμφωνήσουμε σε ένα παγκόσμιο πλαίσιο που θα σιγουρέψει τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούμε την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) και με τρόπους με τους οποίους αισθανόμαστε άνετα. Έχουμε προσπαθήσει να κάνουμε το ίδιο με την κλιματική κρίση, αν και θα μπορούσαμε να τα πάμε καλύτερα, αλλά τουλάχιστον έχουμε συμφωνήσει όσον αφορά στους στόχους που θέλουμε να πετύχουμε.

Το έχουμε κάνει και στο παρελθόν, μπορούμε να το κάνουμε και τώρα.

Με ποιους τρόπους θεωρείτε ότι η επαυξημένη πραγματικότητα (XR) θα αλλάξει το ψηφιακό και φυσικό τοπίο;

Είναι κάτι για το οποίο είμαι πολύ ενθουσιασμένη και ο λόγος είναι ότι η επαυξημένη πραγματικότητα έχει τη δυνατότητα να μας δώσει μια πιο υγιή σχέση με την τεχνολογία. Για παράδειγμα, σήμερα όταν είμαστε σε μια συναυλία βγάζουμε το κινητό από την τσέπη μας και βγαίνουμε τελείως «εκτός της στιγμής». Ίσως να ελέγξουμε τα μηνύματα μας εκείνη τη στιμή, να βγάλουμε μια φωτογραφία, κοιτάμε και την αρχική μας σελίδα στο Instagram και τότε το βάζουμε στην τσέπη μας, χάνοντας με αυτόν τον τρόπο ένα μέρος της συναυλίας. Το ίδιο όταν πάμε για πεζοπορία, όπου χρειάζεται να δούμε τις οδηγίες για τη διαδρομή: θα βγάλουμε το κινητό από την τσέπη μας για να δούμε τη σωστή στροφή, βγαίνοντας ξανά «εκτός στιγμής».

Η επαυξημένη πραγματικότητα με τον τρόπο που κινείται, θα μας οδηγήσει στο να μπορούμε να έχουμε μια πιο απρόσκοπτη ενασχόληση με την τεχνολογία που θα μας είναι χρήσιμη και θα μπορούμε να προσαρμόσουμε τις ζωές μας σε αυτή με τρόπο ωφέλιμο, αντί να μας τραβάνε «εκτός στιγμής» αυτές οι συσκευές που έχουμε σήμερα. Όλα αυτά αν αξιοποιήσουμε την XR σωστά.

Με αφορμή την αναφορά σας κατά την ομιλία σας στην κοινωνιολογία, γιατί θεωρείτε ότι οι κυβερνήσεις (όπως η ελληνική) ανά τον κόσμο βγάζουν από τα σχολικά προγράμματα το συγκεκριμένο μάθημα;

Θεωρώ πως η πολιτική είναι πάντα πίσω από την πραγματικότητα. Οι πολιτικοί δυσκολεύονται να συμβαδίσουν με τις αναδυόμενες τεχνολογίες και να τις καταλάβουν τόσο καλά ώστε να τις οριοθετήσουν, να τις υποστηρίξουν ή οτιδήποτε άλλο. Έχουμε δει τα τελευταία 10-15 χρόνια ότι η παιδεία μας περιστρέφεται γύρω από τις δουλειές με ζήτηση στην αγορά εργασίας. Αν αυτός, βέβαια, είναι ο σκοπός της παιδείας μας, τότε θα πρέπει να αναρωτηθούμε αν αυτός πρέπει να είναι ο σκοπός, να αποφοιτεί, δηλαδή, κανείς για να στηρίζει το καπιταλιστικό σύστημα βρίσκοντας δουλειά..

Εάν όντως είναι αυτός ο σκοπός, τότε αν βάλουμε έναν κοινωνιολόγο δίπλα σε έναν επιστήμονα υπολογιστών,  τότε ο πρώτος σίγουρα θα έχει δυσκολευτεί να βρει μια καλοπληρωμένη και ουσιαστική δουλειά για να στηρίζει την οικονομία. Γι’ αυτό θεωρώ ότι οι κυβερνήσεις αντιδρούν όσον αφορά στο μάθημα της κοινωνιολογίας.

Η ΑΙ θα πάρει θέσεις και από τις θετικές επιστήμες, τους ανθρώπους στα Μαθηματικά, σε Computer Science, αντικαθιστώντας μέρος τους.  Θα χρειαστούν οι άνθρωποι των Ανθρωπιστικών Επιστημών, για να ορίσουν ποιός θα κρατά το κλειδί αυτής της τεχνολογίας, ποιος θα φροντίζει για το regulation, όπως και για να φτιάξουν το νέο κοινωνικό συμβόλαιο, μετά την ευρεία διάδοση της νέας τεχνολογίας.

Άρα, είναι απαραίτητες οι Ανθρωπιστικές, απλά οι κυβερνήσεις είναι στο σημείο που βρισκόμασταν, στην ανάπτυξη της νέας τεχνολογίας και όχι στο σημείο που πάμε, το regulation της για το καλό της κοινωνίας. Κι αυτός είναι ένας επιπλέον λόγος που αποκλείουν τις Ανθρωπιστικές επιστήμες από την εκπαίδευση των χωρών τους.

* Φωτογράφος: Θεανώ Μανουδάκη