Και η Άγκελα Μέρκελ έχει χρησιμοποιήσει τη φράση «λεφτά υπάρχουν». Μιλώντας στο γερμανικό Κοινοβούλιο, αναφερόταν στον «κορβανά» της ΕΕ ο οποίος έως σήμερα παραμένει σε γενικές γραμμές αναξιοποίητος από την κατά τα άλλα παραπαίουσα οικονομικά Ελλάδα. Ίσως το μοναδικό αναπτυξιακό εργαλείο άμεσης εφαρμογής, το ΕΣΠΑ φανερώνει την αδυναμία του ελληνικού κρατικού μηχανισμού ακόμη και να απορροφήσει κονδύλια τα οποία έχει κατοχυρώσει -όχι για πολύ.

Ads

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι εξαγγελίες της κυβέρνησης από τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης δεν περιέλαβαν την παραμικρή ουσιώδη αναφορά στο επίπεδο της ανάπτυξης και των επενδύσεων. Και αυτό, με την ύφεση της ελληνικής οικονομίας να καλπάζει στο δεύτερο τρίμηνο του έτους άνω του 7%. Η επίσκεψη του Επιτρόπου Περιφερειακής Πολιτικής Γιοχάνες Χαν στην Αθήνα δεν ήταν τυχαία. Αφορούσε ανοιχτά στην παροχή τεχνικής βοήθειας από την Κομισιόν προς την Ελλάδα μήπως και «απεγκλωβιστούν» τα περίπου 10 δις ευρώ του αναπτυξιακού προγράμματος τα οποία παραμένουν αναξιοποίητα στα ευρωπαϊκά ταμεία.

Έγγραφο της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την απορρόφηση των διαρθρωτικών ταμείων και του Ταμείου Συνοχής, το οποίο επικαλέστηκε και η ΔΗΜΑΡ σε σχετική ερώτηση προς του υπουργούς Ανάπτυξης και Οικονομικών, καταδεικνύει ότι για την τρέχουσα περίοδο 2007 – 2013 η Ελλάδα έχει απορροφήσει έως τις 25-01-11 κονδύλια κατά 18% από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, κατά 16% από το Ταμείο Συνοχής και κατά 26% από το Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης. Είναι χαρακτηριστική η αποστροφή της Γερμανίδας καγκελαρίου στο Κοινοβούλιο της χώρας της: «Χρήματα υπάρχουν στην Ευρώπη. Η Ελλάδα δεν έχει απορροφήσει το 70% των κονδυλίων από τα διαρθρωτικά ταμεία και το ταμείο συνοχής. Χρήματα υπάρχουν και για την Πορτογαλία. Ζητούμενο είναι δομές με τις οποίες τροφοδοτείται η ανάπτυξη και οι οποίες δεν υπάρχουν επαρκώς».

Στις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και τις λοιπές αδυναμίες του ελληνικού κράτους προστίθεται και μια σειρά από δυσμενείς παράγοντες σε διεθνές επίπεδο, που απαντούν στην έλλειψη εμπιστοσύνης προς την χώρα ιδιωτών επενδυτών οι οποίοι διστάζουν να επενδύσουν τα λεφτά τους ή στην αναστολή της εκταμίευσης δανείων για μεγάλα έργα από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων λόγω της μειούμενης πιστοληπτικής ικανότητας του ελληνικού δημοσίου (η ΕΤΕπ επικαλείται τον κανονισμό της). Μέσα σε αυτό το κλίμα, εντείνεται η αδυναμία ή απροθυμία των ελληνικών τραπεζών να χρηματοδοτήσουν επιχειρήσεις και δημόσια έργα, γεγονός που προκαλεί περαιτέρω καθυστέρηση στην υλοποίηση του ΕΣΠΑ. Αναφερόμενη στην πορεία υλοποίησης του προγράμματος στην ελληνική οικονομία έως το Μάιο του 2010, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αφού διαπίστωσε άντληση των αντίστοιχων κονδυλίων μόλις κατά 11%, απέδωσε την εξέλιξη σε παράγοντες όπως η «ανεπαρκής ρευστότητα των δημόσιων οικονομικών» αλλά και η «αργή πρόοδος στα μεγάλα έργα».

Η Κομισιόν εντοπίζει τα μεγαλύτερα προβλήματα απορροφητικότητας του ΕΣΠΑ από την Ελλάδα σε τομείς όπως το περιβάλλον, η ψηφιοποίηση, το ανθρώπινο δυναμικό και η δημόσια διοίκηση. Ανάμεσα σε άλλες περιπτώσεις, καθυστερήσεις στα προγράμματα του ΕΣΠΑ καταγγέλλει για την Επαγγελματική Κατάρτιση των ανέργων ο Ελληνικός Σύνδεσμος Εταιρειών Κέντρων Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΕΛ.Σ.Ε.Κ.Ε.Κ.), ο οποίος ζητά την παρέμβαση του πρωθυπουργού. Το πρόβλημα, άλλωστε, δεν εξαιρεί και ακόμη πιο νευραλγικές πληθυσμιακές κατηγορίες όπως οι ψυχικά πάσχοντες, μια και στις μονάδες ψυχικής υγείας έχει διατεθεί μόλις το 2% των 377.347.429 εκ. ευρώ που αυτές δικαιούνται μέσω του σχετικού προγράμματος στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ.

Άλλοι φορείς, όπως η Ενδιάμεση Διαχειριστική Αρχή της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για ενδεχόμενο αποκλεισμό από το ΕΣΠΑ έργων τα οποία δεν έχουν δημοπρατηθεί. Γίνεται, μάλιστα, λόγος για σοβαρές καθυστερήσεις υλοποίησης του προγράμματος σε πεδία όπως η προμήθεια εξοπλισμού για νοσοκομεία και κέντρα υγείας. Σημειώνεται ότι ως έτος λήξης του προγράμματος έχει οριστεί το 2013, ωστόσο, πρόκειται να δοθεί παράταση έως το 2015. Ακόμη και σε αυτή την περίπτωση όμως, εκφράζεται ευρέως η εκτίμηση ότι «έχουμε μείνει πίσω», διακυβεύοντας την άντληση των διαθέσιμων πόρων. Την ώρα, λοιπόν, που κυβέρνηση και ΕΕ εξαγγέλλουν την υλοποίηση ενός επενδυτικού σχεδίου Μάρσαλ το οποίο καλείται να δώσει πνοή στην οικονομία που ασφυκτιά, η Ελλάδα δεν δείχνει ικανή να αξιοποιήσει ούτε λεφτά τα οποία ήδη υπάρχουν για εκείνη στις Βρυξέλλες.