Το κυβερνητικό σχέδιο για τη δημόσια υγεία που επεξεργάζεται η κυβέρνηση συναντά την αντίδραση των εργαζομένων στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, αλλά και της αντιπολίτευσης, που κάνουν λόγο για διάλυση του ΕΣΥ προς όφελος των ιδιωτών.

Το «περίγραμμα» του σχεδίου – για το οποίο προς το παρόν η κυβέρνηση επιλέγει την «μυστικοπάθεια» –  είχε «σκιαγραφήσει» ο Θάνος Πλεύρης μιλώντας στην ΕΡΤ. Όπως είπε ο υπουργός Υγείας, θα προβλέπει ένα και μόνο νοσοκομείο ανά γεωγραφική περιοχή ή χώρο που δεν έχει προσδιοριστεί, το οποίο θα διαθέτει όλες τις υπηρεσίες, ενώ τα άλλα νοσοκομεία της περιοχής, θα διατηρήσουν μόνο τις πολύ απαραίτητες υπηρεσίες.

Προσπαθώντας να καταλάβει τις πραγματικές διαστάσεις του ζητήματος, το Tvxs.gr απευθύνθηκε στην Δέσποινα Τοσονίδου, μέλος της Εκτελεστικής Γραμματείας της Ομοσπονδίας Νοσοκομειακών Γιατρών (ΟΕΝΓΕ), μέλος του ΔΣ της ΕΙΝΑΠ και προέδρου του Σωματείου Εργαζομένων στο «Ασκληπιείο Βούλας» και στον Παναγιώτη Τζανετή, γιατρό του ΕΣΥ και πρώην διοικητή του ΕΚΑΒ.

Τοσονίδου: Γυρνάμε στην εποχή των νοσοκομείων – πτωχοκομείων

«Δεν πρόκειται για έναν κρατικό σχεδιασμό ενός “νέου ΕΣΥ”. Πρόκειται για έναν κυβερνητικό σχεδιασμό ενός συστήματος υγείας τόσο παλιού, όσο παλιές είναι οι απόψεις για την ιδιωτικοποίηση της υγείας» τονίζει η Δ. Τοσονίδου. «Βαδίζει στον ίδιο κταστροφικό δρόμο που έχει επιλέξει η κυβέρνηση Μητσοτάκη αυτά τα δύο χρόνια, στον δρόμο, δηλαδή, της υποχρηματοδότησης και συρρίκνωσης των δημόσιων δομών υγείας και της γιγάντωσης του ιδιωτικού τομέα, τόσο μέσω της γιγάντωσης της κερδοφορίας του, όσο και μέσω της ιδιωτικοποίησης τμήματος του Εθνικού Συστήματος Υγείας».

Οι βασικοί «πυλώνες»

Οι βασικοί «πυλώνες» του σχεδίου, σύμφωνα με την Δ. Τσοσονίδου, είναι η υποχρηματοδότηση, η ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων και οι συγνωνεύσεις νοσοκομείων, που οδηγούν σε «λουκέτα» και σε αποκλεισμούς στην πρόσβαση στη δημόσια παροχή υπηρεσιών υγείας.

«Το σχέδιο αυτό πατά πάνω στη συστηματική υποχρηματοδότηση του ΕΣΥ. Κάθε χρόνο, ο κρατικός προϋπολογισμός προβλέπει όλο και λιγότερα» σημειώνει και προσθέτει:

«Πατά πάνω στην ελαστικοποίηση των σχέσεων εργασίας. Η “ψαλίδα” ανάμεσα στους μόνιμους εργαζόμενους στο ΕΣΥ και στους συμβασιούχους εργαζόμενους δυστυχώς ανοίγει συνέχεια σε βάρος της μόνιμης εργασίας. Αυτό σημαίνει συνεχή εργασιακή ομηρία, χτύπημα στις συνδικαλιστικές ελευθερίες, στη δημοκρατική λειτουργίας ενός δημόσιου νοσοκομείου, αλλά και στην καθημερινότητα και την ασφάλεια του συμβασιούχου συναδέλφου. Επίσης, το να έχεις συμβασιουχους, αντί για μόνιμους και καλά εκπαιδευμένους εργαζόμενους, συνεπάγεται χειροτέρευση των υπηρεσιών υγείας.».

»Οι συγχωνεύσεις νοσοκομείων περιορίζουν κατά πολύ τη δυνατότητα των πολιτών να εχουν άμεση πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας, δωρεάν, υπηρεσίες υγείας. Γίνεται όλο και δυσκολότερο αυτό» σημειώνει η Δ. Τοσονίδου. «Κατά τη διάρκεια της πανδημίας το έχουμε δει να συμβαίνει συστηματικά. Ασθενείς covid νοσηλεύονται σε κλινικές από ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό που δεν είναι εκπαιδευμένο να αντιμετωπίζει αναπνευστική νόσο. Ασθενείς διασωληνωμένοι νοσηλεύονται εκτός κλίνης ΜΕΘ, τη στιγμή που αυτό σημαίνει ότι πιθανόττα θα χειροτερεύσουν ή θα χάσουν τη ζωή τους.».

Φέρνει σαν παράδειγμα και το «Παίδων» Πεντέλης: «Δεν έχει άλλο στόχο η υποβάθμιση αυτού του εξαιρετικού παιδιατρικού νοσοκομείου, από τη συρρίκνωσή του, την ενδεχόμενη αλλαγή του χαρακτήρα του και την ώθηση των γονιών στα ιδιωτικά παιδιατρικά νοσοκομεία» τονίζει.

Δωρεάν, «ευέλικτο» ιατρικό προσωπικό…

Η ίδια αναδεικνύει ακόμη μία σημαντική διάσταση των κυβερνητικών σχεδιασμών.

«Το λεγόμενο “νέο ΕΣΥ” σημαίνει και άλλα πράγματα σε επιπεδο εκπαίδευσης των νέων γιατρών. Στην πραγματικότητα καταβαραθρώνει το δικαίωμα των ειδικευόμενων γιατρών στην εκπαίδευση, δημιουργεί ένα νέο, “ευέλικτο”, δωρεάν – με πολύ χαμηλή αμοιβή – ιατρικό δυναμικό φοιτητών ιατρικής, οι οποίοι υποχρεούνται σε έναν χρόνο εργασίας στα δημόσια νοσοκομεία, πριν καν να έχουν τη δυνατότητα να ξεκινήσουν ειδικότητα. Είναι το περίφημο foundation year με το οποίο μας απειλεί η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας. Με την Μ. Γκάγκα να δηλώνει πρόσφατα, ότι οι πτυχιούχοι ιατρικής που θα έχουν άριστα, θα είναι οι μόνοι που θα μπορούν να ξεκινήσουν ειδικότητα κατευθείας, ενώ, οι πτυχιούχοι με “λίαν καλώς” και κάτω – το “λίαν καλώς” σημαίνει κατά μέσο όρο βαθμό πτυχίου από 7 μέχρι 8, αν και στην πραγματικότητα ποτέ δεν κρίθηκε στον βαθμό του πτυχίου ο καλός γιατρός – θα πρέπει να κάνουν έναν χρόνο foundation year, δηλαδή δωρεάν εργασία στα δημόσια νοσοκομεία, και δεν θα έχουν δικαίωμα να ξεκινήσουν άμεσα ειδικότητα.

»Ξαναγυρνάμε δηλαδή στην προ του ΕΣΥ εποχή. Τότε που τα νοσοκομεία στην πραγματικότητα ήταν πτωχοκομεία, ήταν κατά κύριο λόγο ιδιωτικά, οι εργαζόμενοι ήταν με μισθούς πείνας και με ιδιωτικές συμβάσεις και οι ειδικευόμενοι πλήρωναν για να κάνουν ειδικότητα».

«Ας αγόραζαν ένα Rafale λιγότερο»

Ρωτάμε εάν η υποβάθμιση του χαρακτήρα των νοσοκομείων στο όνομα της ενίσχυσης της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας ανταποκρίνεται σε μια πραγματική ανάγκη.

«Ας αγόραζαν ένα Rafale λιγότερο για να φτιάξουν τις δομές πρωτοβάθμιας υγείας που τόσο λείπουν» απαντά και ζητά να τονιστεί το εξής: «Την ευθύνη για την κατασπατάληση του δημόσιου χρήματος σε πολεμικές  δαπάνες, αντί για τη διοχέτευση αυτού του ποσού ή μέρους του στις ανάγκες για την υγεία και την εκπαίδευση του λαού μας, τη φέρει, όχι μόνο η κυβέρνηση Μητσοτάκη, αλλά και τα κοινοβουλευτικά κόμματα που ψήφισαν τις πολεμικές δαπάνες και την αγορά των Rafale στη Βουλή. Δηλαδή και ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΙΝΑΛ.».

Ρωτάμε, εάν, ανεξάρτητα από τα σχέδια της κυβέρνησης, το ΕΣΥ χρειάζεται αλλαγές. «Δεν υπερασπιζόμαστε αυτό που υπάρχει σήμερα» ξεκαθαρίζει η Δ. Τοσονίδου. «Αυτό που υπάρχει σήμερα είναι υποχρηματοδοτημένο, διαλυμένο, εξουθενωμένο. Ζητάμε μία σειρά από πράγματα, για ένα ΕΣΥ που πραγματικά θα καλύπτει τις ανάγκες της Υγείας του λαού μας.

»Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η αποκλειστική χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό. Οποτεδήποτε υπεισέρχεται στη χρηματοδότηση των νοσοκομείων το ιδιωτικό κεφάλαιο, αυτό σημαίνει ότι στην πραγματικότητα, αφήνεται το ιδιωτικό κεφάλαιο να χαράξει πολιτική υγείας στη χώρα.

Το δεύτερο είναι οι μαζικές προσλήψεις αποκλειστικά μόνιμου προσωπικού και μιλάμε για δεκάδες χιλιάδες συναδέλφους που λείπουν από το σύστημα υγείας.

Το τρίτο είναι, άμεσα μέτρα για την προάσπιση της υγείας των εργαζομένων, των παιδιών και των συνταξιούχων. Μέτρα στα μέσα μαζικής μεταφοράς, στην εκπαίδευση και στην εργασία.».

Τέλος, καλεί «όλον τον εργαζόμενο λαό στις κινητοποιήσεις, αρχής γενομένης από αυτό το Σάββατο».

Τζανετής: Μισές αλήθειες ως πρόσχημα διάλυσης του ΕΣΥ

«Ένας ορκισμένος εχθρός του δημόσιου συστήματος υγείας, όταν μιλά για μεταρρύθμιση, δίνει στον όρο την έννοια που είχε την εποχή των μνημονίων» σημειώνει ο Π. Τζανετής.

Ο ίδιος πιστεύει ότι «υπάρχει θέμα αναδιάταξης στο ΕΣΥ». «Σε κάποιες περιοχές έχει αρθεί η γεωγραφική απομόνωση που υπήρχε στο παρελθόν. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι η Δυτική Μακεδονία. Η οποία έχει πέντε νοσοκομεία σε αποστάσεις που κάποτε ήταν θηριώδεις, σήμερα όμως με την Εγνατία είναι ασήμαντες. Είναι λοιπόν λογικό, αν έχεις πέντε νοσοκομεία, αλλά αν αρρωστήσεις σοβαρά να πρέπει να πας στη Θεσσαλονίκη ή στα Ιωάννινα, να έχεις ένα ισχυρό, κεντρικό νοσοκομείο, όπως συμβαίνει και σε άλλες περιφέρειες της χώρας, όπως στη Λάρισα, τα Ιωάννινα κλπ.

»Υπάρχουν επίσης μερικές κραυγαλέες περιπτώσεις, όπως είναι οι νομοί Ηλείας, Λασιθίου και Αργολίδας, όπου υπάρχουν μικρά νοσοκομεία χωρίς ουσιαστική δυνατότητα αυτοτέλειας και υπάρχει μία κολυβοποίηση δυνάμεων. Δηλαδή, στο Λασίθι ας πούμε, τα τρία νοσοκομεία – Ιεράπετρας, Αγίου Νικολάου, Σητείας – είναι ισοδύναμα. Άργος και Ναύπλιο, επίσης. Όπως και τα τρία νοσοκομεία της Ηλείας σε Πύργο, Αμαλιάδα, Λεχαινά. Εκεί λοιπόν, μια οικονομία κλίμακας, θα ήταν λογικό να επιχειρηθεί. Είχε επιχειρηθεί και στο παρελθόν, αλλά είχε συναντήσει πολύ μεγάλες αντιδράσεις. Διότι πέρα από το συμφέρον του χρήστη των υπηρεσιών υγείας, υπάρχουν και μια σειρά άλλα συμφέροντα, μαγαζάτορες, προμηθευτές, οι εργαζόμενοι που δεν θέλουν να μετακινηθούν, ακόμη και η νέα απόσταση μπορεί να είναι και μικρότερη από μια αντίστοιχη περίπτωση εργαζόμενου στην Αθήνα.».

Προσθέτει και τον παράγοντα της «κρίσιμης μάζας». «Ας πούμε, φτιάχνουμε από μια νευροχειρουργική κλινική σε κάθε ένα από τα οκτώ νοσοκομεία της Κρήτης, ενώ οι διεθνείς προδιαγραφές λένε μία νευροχειρουργική σε μια περιοχή όπως η Κρήτη. Διότι για να έχει έναν όγκο περιστατικών ικανό να διατηρεί το αξιόμαχο, να έχει τη δυνατότητα εκπαίδευσης, δεν μπορεί να γίνεται ένα χειρουργείο το εξάμηνο. Αυτός ο γιατρός δεν θα χειρουργεί καλά. Συνεπώς υπάρχει ένας περιορισμός και στο σύστημα υγείας πόσο μπορείς να το “κομματιάσεις”. Αυτός ο περιορισμός δεν είναι ζήτημα πόρων. Είναι ζήτημα άρτιας παρεχόμενης υπηρεσίας.».

Του επισημαίνουμε ότι αυτά είναι εν πολλοίς και τα κυβερνητικά επιχειρήματα. «Ναι, αλλά αυτά τα επιχειρήματα ισχύουν σε μερικές πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις. Δηλαδή, υπάρχουν ανορθολογικά υπόλοιπα μιας προηγούμενης εποχής και αφού άλλαξαν οι συγκοινωνιακές συνθήκες – στη Δ. Μακεδονία, ας πούμε – δεν πρέπει να προσαρμοστούμε; Αυτό είναι εύλογο. Αυτοί όμως το γενικεύουν.

»Το θέμα είναι αν χρησιμοποιείς αυτές τις αληθινές ανάγκες προσχηματικά, για να κάνεις τις βρομοδουλειές σου, είτε με τον ιδιωτικό τομέα είτε με την μνημονιακού τύπου πολιτική στο σύστημα υγείας – που αυτή είναι η πραγματικότητα της κυβέρνησης.  Δηλαδή, για το ίδιο πράγμα, υπάρχουν δύο διαφορετικές αφετηρίες και κατευθύνσεις. Η κυβέρνηση έχει ορκιστεί να πάρει πίσω όλες τις κατακτήσεις της μεταπολίτευσης. Μια από αυτές τις κατακτήσεις είναι το ΕΣΥ.

»Είναι τελείως υποκριτικό οι άνθρωποι που έλεγαν ότι θα κλείσουν τις ΤΟΜΥ και ότι η πρωτοβάθμια είναι υπόθεση αποκλειστικά του ιδιωτικού τομέα, να έρχονται τώρα να μας λένε ότι έγιναν διαπρύσιοι υποστηρικτές της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας».

Όξυνση ανισοτήτων

«Αυτή η πολιτική σημαίνει, όχι μόνο υποβάθμιση των νοσοκομείων, αλλά και όξυνση των ανισοτήτων» τονίζει ο Π. Τζανετής. «Η λογική ότι “αφού έχει τόσα νοσοκομεία η Θεσσαλονίκη, τι το θέλει το Κιλκίς” σημαίνει ότι τους ανθρώπους που δεν έχουν εύκολη πρόσβαση – λόγω ηλικίας, εισοδήματος κλπ – πρακτικά τους αποκλείει. Και αυτό η κυβέρνηση το ξέρει πολύ καλά. Είναι σαν να λες ότι κλείνω ΜΕΘ και τα νοσοκομεία που τις έχουν, επειδή παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά θνησιμότητας, αντί να τις επανδρώσεις με το απαραίτητο, εξειδικευμένο προσωπικό και να διορθώσεις το πρόβλημα».

Σημειώνει επίσης, ότι η προσαρμογή στις νέες συνθήκες, η ορθολογική κατανομή και το να έχουν τα κεντρικά μεγάλα νοσοκομεία ισχυρή διασύνδεση με τα περιφερειακά ήταν εξαρχής προβλέψεις του ΕΣΥ. «Και αν υπάρχουν ελλείψεις ή δεν έγιναν, η απάντηση δεν είναι να το γκρεμίσεις. Δεν έχει καμία λογική να βρίσκεις υπαρκτές αδυναμίες και αντί να τις βελτιώνεις, να τις χρησιμοποιείς ως πρόφαση να το τινάξεις στον αέρα. Διότι ο αληθινός στόχος της κυβέρνησης είναι να μειώσει τις δαπάνες και το κυριότερο, να εκχωρήσει κατά ληστρικό τρόπο τα φιλέτα της υγείας στον ιδιωτικό τομέα. Διότι ένα νοσοκομείο έχει δραστηριότητες που είναι προσοδοφόρες και άλλες όχι. Που δεν μπορείς να βγάλεις κέρδος από αυτές με τίποτα. Τις πρώτες δίνει στους ιδιώτες».