Ανεπάρκεια, έως και επικινδυνότητα του υγειονομικού πρωτοκόλλου ανοίγματος των σχολείων, κυρίως για το όριο του 50+1% νοσούντων παιδιών σε μια τάξη για να κλείσει το τμήμα και να μπουν όλοι οι μαθητές του σε καραντίνα, προκύπτει από τις δημόσιες τοποθετήσεις επιστημόνων. Με διαφορετική ένταση, το κοινό συμπέρασμα είναι πως το εν λόγω μέτρο μπορεί να είναι «λειτουργικό», ωστόσο δεν είναι ιδιαίτερα επιστημονικό. 

Με τις φωνές των ειδικών για ανάγκη επανεξέτασης και αναθεώρησης του μέτρου να πληθαίνουν και να ενισχύονται, το Tvxs.gr συνομίλησε με την καθηγήτρια επιδημιολογίας Αθηνά Λινού. Έχοντας εκφράσει εξαρχής την διαφωνία της με το μέτρο ανέφερε: «Νομίζω ότι αυτό το μέτρο δεν επαρκεί, διότι δεν καλύπτει την διάρκεια μεταξύ του πρώτου κρούσματος και του 50+1, που μπορεί να είναι και το 14ο, 15ο κρούσμα, και που σε αυτή τη διάρκεια θα δημιουργηθούν πολύ περισσότερα κρούσματα».

Και εξηγεί: «Δηλαδή, όταν θα έχει διαπιστώσει η πολιτεία το 50+1, στο μεταξύ θα έχουν νοσήσει και άλλα παιδιά. Γιατί υπάρχει χρονική διάρκεια από τη μέρα που ένα παιδί διαγνώστηκε με Covid-19, μέχρι τη μέρα που ενημερώνεται το σχολείο και ο εκπαιδευτικός για να μπορούν να ληφθούν μέτρα. Και πολύ γρήγορα θα έχουμε πολύ μεγαλύτερο αριθμό παιδιών απ’ το 50+1 και δεν θα μπορείς να κάνεις ουσιαστική πρόληψη με αυτόν τον τρόπο.».

Η ίδια θεωρεί ότι προκύπτει ζήτημα επιστημονικής αιτίασης αυτού του μέτρου και εκτιμά ότι το ότι ελήφθη «δείχνει πως “δεν κατανοώ με τι τρόπο μεταδίδεται ο ιός, όταν ο τρόπος της εξέλιξης της πανδημίας είναι εκθετικός. Δεν καταλαβαίνω, δηλαδή, πολύ γρήγορα, το πόσο γρήγορα θα αυξηθούν τα κρούσματα”». «Έχουμε ένα νόσημα το οποίο μεταδίδεται εκθετικά. Αυτό τι σημαίνει: Αν την πρώτη εβδομάδα έχουμε ένα παιδί, την δεύτερη εβδομάδα θα έχουμε δύο παιδιά, την τρίτη εβδομάδα θα έχουμε τέσσερα παιδιά, την τέταρτη εβδομάδα θα έχουμε 8 και μετά 16. Αν σήμερα διαγνώσουμε ότι ένα παιδί είναι θετικό και δεν πάρουμε μέτρα μέσα στην πρώτη ώρα από τη στιγμή της διάγνωσης, σε τρεις τέσσερις μέρες θα έχουμε δύο και μέσα σε ένα μήνα θα έχουν κολλήσει όλα. Δηλαδή από την μέρα που θα βρουν, π.χ. το 16 συν 1, την άλλη μέρα θα έχουν κολλήσει και τα υπόλοιπα.».

Η κυρία Λινού πιστεύει, συνεπώς, ότι δεν μπορεί να περιμένει κανείς ότι με αυτό το μέτρο θα παραμείνουν ανοιχτά τα σχολεία, όπως είναι ο δηλωμένος στόχος της κυβέρνησης. «Αυτό πιστεύω, ναι. Δεν είναι δτυνατόν να περιμένεις 50+1 και να ελπίζεις ότι δεν θα κολλήσουν  τα υπόλοιπα παιδιά. Επίσης, το πρόβλημα που έχει αυτό το σύστημα είναι ότι δεν έχει προβλέψει τίποτα για τα παιδιά που θα μπουν σε καραντίνα 15 μέρες, στο εκπαιδευτικό κομμάτι.».

«Δεν το μελέτησαν επαρκώς» συνεχίζει η καθηγήτρια. «Δεν έχει γίνει πλήρης επιδημιολογική ανάλυση της εκθετικής αύξησης των κρουσμάτων. Και υπάρχει και ένα ζήτημα της ψυχολογία της εκπαιδευτικής κοινότητας και των γονιών. Πώς θα εντοπίσει ο δάσκαλος το παιδί με το οποίο ήρθε σε επαφή το κρούσμα; Την πρώτη μέρα και την δεύτερη θα το βρει. Αλλά τη δεύτερη εβδομάδα που θα έχουν γίνει 8 τα κρούσματα δεν θα ξέρει με ποιον άλλον ήρθε σε απαφή το καθένα απο αυτά τα παιδιά».

Κατά τη γνώμη της, αυτό που θα έπρεπε να γίνει είναι, «από τη στιγμή που υπάρχει κρούσμα και ενημερώνεται ο δάσκαλος, αμέσως να πάει ο ΕΟΔΥ – άμεσα, εντός λίγων ωρών – να κάνει τεστ σε όλο το τμήμα, να στείλει σε καραντίνα παιδιά που επίσης μπορεί να είναι θετικά και να συνεχίσει να κάνει κάθε πρωί τεστ, για 3-4 μέρες, που θα βρει όλα όσα έχουν κολλήσει και θα τα στείλει σπίτι.».

«Λειτουργικό μέτρο» το 50+1

Αξιοσημείωτος είναι ο χαρακτηρισμός του 50+1 ως «λειτουργικού μέτρου» από δύο μέλη της επιτροπής του υπουργείου Υγείας για τον κορονοϊό με τα οποία μίλησε το Tvxs.gr, δεδομένου ότι η κυβέρνηση γενικά και το υπουργείο Υγείας ειδικότερα, επαναλαμβάνουν συνεχώς ότι οι αποφάσεις βασίζονται στις επιστημονικές εισηγήσεις. Φαίνεται όμως ότι για το συγκεκριμένο, η διαδικασία ήταν ανάποδη, με την Επιτροπή να «συμφωνεί» με απόφαση του υπουργείου Παιδείας.

Για τον Αλκιβιάδη Βατόπουλο, καθηγητή μικροβιολογίας και μέλος της επιτροπής, «ο προσανατολισμός που έχουμε, είναι να γίνεται ό,τι είναι δυνατόν για να μη κλείνουν τα σχολεία». «Νομίζω πως σε αυτό συμφωνεί όλη η κοινωνία. Η στρατηγική που επελέγη για να γίνει αυτό, είναι τα πολλά τεστ. Να απομονώνονται τα παιδιά και οι επαφές, και να κάνουν σχεδόν κάθε μέρα τεστ, έτσι ώστε αν υπάρξει διασπορά του ιού, αυτή να γίνεται έγκαιρα αντιληπτή. Το 50+1% ουσιαστικά είναι το όριο που έχει τεθεί, όχι από την Επιτροπή αλλά από το υπουργείο Παιδείας, το λειτουργικό: ότι αν λείπουν τα μισά παιδιά, έτσι κι αλλιώς δεν μπορεί να γίνει μάθημα. Έτσι το έχω καταλάβει εγώ.».

Προσθέτει ότι «η επιτροπή συμφώνησε σε αυτό». «Το σκεπτικό όμως πίσω από αυτό είναι λειτουργικό. Αυτό που έχει συμφωνηθεί είναι να προσπαθούμε να κρατάμε τα σχολεία ανοιχτά, με διαρκείς ελέγχους. Κατά πόσο αυτό θα πετύχει, είναι ένα στοίχημα.».

Στην ερώτησή μας για το ότι το μέτρο αυτό φαίνεται να αγνοεί την εκθετική αύξηση που μπορεί να έχουν τα κρούσματα, ο καθηγητής μας απάντησε: «Ναι, σωστό είναι αυτό. Το θέμα είναι ότι μπορεί τα 2 να τα πιάσεις με το τεστ κι έτσι να απομονώσεις τα 2, χωρίς να αυξηθούν. Είναι ένα απαραίτητο μέτρο αν θέλουμε να λειτουργήσουν τα σχολεία και να μην καταφύγουμε στην τηλεκπαίδευση. Είναι λίγο στοίχημα. Φυσικά υπάρχει περίπτωση να επανεξεταστεί στην πορεία. Το εύκολο είναι να πεις ότι με το που εμφανιστεί κρούσμα θα κλείσει το σχολείο. Αυτό σημαίνει πως την άλλη εβδομάδα δεν θα λειτουργούσε κανένα σχολείο. Κάνοντας τεστ συνέχεια στους γύρω, ελπίζεις ότι θα βρίσκεις νωρίς τα κρούσματα και θα τα απομονώνεις. Τώρα αυτό θα το δούμε στην πράξη, αν μπορεί πραγματικά να ισχύσει». 

Μιλώντας στο Tvxs.gr, ο καθηγητής Δημόσιας Υγείας και μέλος της Επιτροπής Επιστημόνων του υπουργείου Υγείας για τον κορονοϊό, Τάκης Παναγιωτόπουλος, εκτίμησε ότι «υπάρχει μια αλλαγή προσέγγισης και όλοι ελπίζουν να πιάσει αυτό το νέο σχήμα». Δηλαδή, «αντί για κλείσιμο των τμημάτων όποτε εμφανίζονται κρούσματα, συνέχιση της λειτουργίας με πολύ εντατικά τεστ».

Ζητώντας του να σχολιάσει ειδικότερα το μέτρο του 50+1, ο καθηγητής απάντησε ότι αυτό αφορά «διοικητικούς λόγους» που σχετίζονται με το πότε θα ανοίξει η τηλεκπαίδευση. «Μιλάω πιο πολύ για τα επιστημονικά κριτήρια. Αυτό (σσ. το 50+1) είναι ένα λειτουργικό κριτήριο» τονίζει.

Ο ίδιος θεωρεί ότι με το καθημερινό τεστ, μπορεί να υπάρξει πρόληψη. «Αν ένα παιδί  στο τμήμα είναι κρούσμα, πρέπει το τμήμα να κάνει κάθε μέρα τεστ για μια εβδομάδα. Αλλά είναι καλύτερο από το να μην πας καθόλου σχολείο; Εγώ απαντάω, είναι. Και μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματικό».

Το μέλος της Επιτροπής των λοιμωξιολόγων Μάριος Λαζανάς μιλώντας στον Σκάι, επεσήμανε ότι τα μέτρα με τα οποία άνοιξαν τα σχολεία μπορεί να αναθεωρηθούν άμεσα και υπογράμμισε ότι το επίμαχο είναι το πρωτόκολλο του 50+1.

Αντίστοιχα, ο καθηγητής λοιμωξιολογίας Νίκος Σύψας είχε επισημάνει ότι θα γινόταν επαναξιολόγηση του μέτρου του 50+1 καθώς είχε εκτιμήσει ότι η εξάπλωση της μετάλλαξης Δέλτα είναι τόσο μεγάλη που μέχρι τα Χριστούγεννα θα έχουν νοσήσει όλα τα ανεμβολίαστα παιδιά.