«Αν γραφόντουσαν σήμερα οι «Ανθρωποφύλακες», δεν θα είχε τη διεθνή απήχηση που είχε τότε στα ΜΜΕ. Τότε υπήρχαν εκδότες ευαισθητοποιημένοι στα ανθρώπινα δικαιώματα, σήμερα είναι κάτι μεγιστάνες, που δεν ενδιαφέρονται» λέει ο Περικλής Κοροβέσης στο tvxs.gr με αφορμή την επετειακή έκδοση των Ανθρωποφυλάκων που ήρθε σε μια περίοδο που σκηνές άγριας αστυνομικής βίας είδαν το φως της δημοσιότητας. 

Οι «Ανθρωποφύλακες», το εμβληματικό βιβλίο – μαρτυρία του Περικλή Κοροβέση που έκανε γνωστά σε όλο τον κόσμο τα βασανιστήρια της χούντας, έκλεισε μισό αιώνα ζωής. Χαρακτηρίστηκε ως ένα από τα κορυφαία του 20ού αιώνα στο είδος του, μεταφράστηκε, συγκίνησε αναγνώστες σε όλο τον κόσμο, απέσπασε εξαιρετικές κριτικές, έγινε θεατρική παράσταση και σήμερα όπως διαπιστώνουμε κι όπως παραδέχεται ο ίδιος ο Περικλής, αγαπιέται από νέους ανθρώπους, που δεν είχαν γεννηθεί καν την περίοδο που γραφόταν. 

«Στο βιβλίο αυτό συναντώνται αδιάκοπα μαρτυρία και μαρτύριο. Πρόκειται για τη συστηματική καταγραφή ενός ψυχικού και σωματικού μαρτυρίου που έχει υποστεί ο αφηγητής, νέος αντιστασιακός που έχει πέσει στα χέρια των βασανιστών της χούντας» έγραψε πολύ εύστοχα η Πέπη Ρηγοπούλου. Και θα συμφωνήσουν οι περισσότεροι, πως εκτός από τη δύναμη της μαρτυρίας του ανθρώπου που υπέστη τα βασανιστήρια, είναι επίσης η δύναμη της γραφής του που καθηλώνει. Μια φωνή χωρίς στόμφο αλλά ούτε μεμψιμοιρία, χωρίς υπερβολές, με χιούμορ και περηφάνια, αυτήν που απορρέει από την αξιοπρέπεια ενός απλού πολίτη που δεν διαπραγματεύεται την ελευθερία του. 

Για τα 50 χρόνια από την έκδοση του, κυκλοφορεί μια επετειακή έκδοση από τις Εκδόσεις των Συναδέλφων και σήμερα μας καλούν σε μια εκδήλωση στις 5.30 μ.μ. στο Τριανόν.

• 50 χρόνια από την πρώτη έκδοση των «Ανθρωποφυλάκων». Πως αισθάνεσαι;

Αισθάνομαι σαν να έγραψα το βιβλίο χθες και να δημοσιεύεται σήμερα. Το λέω αυτό, βλέποντας την απήχηση που έχουν οι Ανθρωποφύλακες σε ανθρώπους που δεν είχαν γεννηθεί τότε. Και δυστυχώς, περιέγραφα μια πραγματικότητα που υπάρχει έως σήμερα. 

• Περιστατικά βασανιστηρίων αποκαλύπτονται σήμερα το ένα μετά το άλλο, στην Ελλάδα, στην Ευρώπη σε όλο τον κόσμο. Γιατί βιώνουμε μια πραγματικότητα που κάνει σήμερα περισσότερο από προηγούμενες δεκαετίες, τόσο επίκαιρο το βιβλίο αυτό;

Γιατί τα ανθρώπινα δικαιώματα εδώ και μια πεντηκονταετία υπερασπιζόντουσαν. Και μόνο η απόφαση που πάρθηκε και ήταν σε ισχύ, ότι κάθε χώρα που βασανίζει, αποκλείεται από διεθνείς οργανισμούς, ήταν μια ασπίδα. Σήμερα δεν υπάρχει χώρα που δεν βασανίζει. Το βιβλίο είναι επίκαιρο γιατί περιγράφει έναν συγκεκριμένο μηχανισμό που βρίσκεται εντός της αστυνομίας. Είναι ένας κλάδος βασανιστών, που άλλοτε είναι εν υπνώσει κι άλλοτε εν εγρηγόρσει. Με το άλλοθι της τρομοκρατίας μάλιστα, σε κάποιες χώρες έχει νομιμοποιηθεί πλήρως, όπως το Ισραήλ. 

• Φανταζόσουν όταν έγραφες τους Ανθρωποφύλακες, ότι θα αφορούσε η μαρτυρία σου τόσο έντονα την Ευρώπη του 2020;

Όχι. Ήμουν πεπεισμένος ότι μετά τις Ευρωπαϊκές Συμβάσεις θα υπήρχε σεβασμός πλέον στα ανθρώπινα δικαιώματα. Υποτίθεται ότι έχουμε συμφωνήσει ότι ουδείς άνθρωπος, θεσμός, κράτος, δεν έχει δικαίωμα να σηκώσει χέρι. Όταν η βία εμφανίζεται ως νόμιμη, πρέπει να αντιτάξουν οι πολίτες τη νομιμότητα. 

• Τη νομιμότητα ζήτησε και ο Δ. Ινδαρές και η πολιτεία δεν υποχώρησε. Αντίθετα ακούσαμε από χείλη υπουργών πως η βία της αστυνομίας επιβάλλεται. Τι μπορούμε να κάνουμε;

Κανονικά έπρεπε να είχαμε κατασκηνώσει χιλιάδες έξω από το σπίτι του Ινδαρέ. Όσο δεν αντιδράμε άμεσα, επιδεινώνεται η κατάσταση. 

• Ξαναδιαβάζοντας τους «Ανθρωποφύλακες» 50 χρόνια μετά, σε ποιες σελίδες στέκεσαι; 

Στην εισαγωγή του βιβλίου που γράφει πως το δικαίωμα να είσαι πολίτης σημαίνει αντίσταση στην χούντα. Και σήμερα αυτό σημαίνει αντίσταση σε κάθε μορφή κρατικής βίας. Δεν ορίζει το κράτος την ελευθερία, την ορίζει ο άνθρωπος που πρέπει να έχει ευκαιρίες να είναι ελεύθερος, να είναι ευτυχισμένος. 

• Οι «Ανθρωποφύλακες» διέδωσαν τη μαρτυρία σου σε όλο τον κόσμο. Αν γραφόταν ένα τέτοιο βιβλίο σήμερα, για τα βασανιστήρια που υφίστανται για παράδειγμα οι πρόσφυγες, ποια θα ήταν η μοίρα του;

Το βιβλίο τότε είχε πάνω από 300 δημοσιεύσεις σε όλο τον κόσμο. Αυτό δείχνει πόσο ευαίσθητη ήταν μια ισχυρή πλειοψηφία των ΜΜΕ τότε πάνω στο θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αν κυκλοφορούσε ένα τέτοιο βιβλίο σήμερα, δεν θα έγραφε κανείς. Γιατί οι παραδοσιακοί εκδότες αντικαταστάθηκαν από μεγιστάνες που δεν ενδιαφέρονται. Το βλέπουμε στον τρόπο που αντιμετωπίζονται οι μετανάστες. Είναι διωκόμενοι, χωρίς να έχουν κάνει τίποτα. Δεν είναι καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων οι πνιγμένοι στον Έβρο και τη μεσόγειο; Διώκονται οι μετανάστες, διώκονται οι αλληλέγγυοι που σώζουν ζωές. Για ποια ανθρώπινα δικαιώματα μιλάμε; 

Info

Στο Τριανόν, Κοδριγκτώνος 21 (Πατησίων 101 – ΜΕΤΡΟ Βικτώρια), στις 5.30 μ.μ.

Ομιλητές:

Γιάνης Γιανουλόπουλος (ιστορικός, καθηγητής στο Πάντειο)
Δημήτρης Κουσουρής (ιστορικός)
Δημήτρης Ψαρράς (δημοσιογράφος)
και ο συγγραφέας Περικλής Κοροβέσης

• Θα προβληθεί η ταινία του Σωκράτη Σπανού «Ανθρωποφύλακες»

Χαιρετισμό θα απευθύνει ο Σύνδεσμος Φυλακισθέντων – Εξορισθέντων Αντιστασιακών 1967 – 1974