Οι συμβάσεις που υπογράφτηκαν το 2007 για την κατασκευή πέντε νέων αυτοκινητόδρομων έχουν προκαλέσει κομφούζιο ανάμεσα σε εργολάβους, τράπεζες και Δημόσιο, καθώς όλοι προσπαθούν να αποποιηθούν των ευθυνών τους και να επωφεληθούν από τις αστοχίες και εμπλοκές των συμφωνιών, που αποδεικνύονται ανεπαρκείς.

Ads

Η κατασκευή των πέντε αυτοκινητοδρόμων αντιμετωπίζει πολλές ευνόητες αντιξοότητες, όπως οι καθυστερήσεις των απαλλοτριώσεων, οι αρχαιολογικές ανασκαφές, οι μετατοπίσεις των δικτύων κοινής ωφέλειας και η δίοδος από περιοχές με ιδιαίτερο οικολογικό ενδιαφέρον, όπως ο Καϊάφας και οι βιότοποι της αρκούδας. Σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας «Ελευθεροτυπία», για τους λόγους αυτούς ο προβλεπόμενος χρόνος κατασκευής έχει ξεπεραστεί ήδη κατά πολύ.

Οι εργολάβοι απειλούν να εγκαταλείψουν τα εργοτάξια, βασιζόμενοι σε προβλέψεις των συμβάσεων και διεκδικούν από το Δημόσιο ρήτρες που αγγίζουν να 500 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, οι τράπεζες προσπαθούν να αποφύγουν τη χορήγηση των υπολειπόμενων δανείων στους εργολάβους, χαρακτηρίζοντάς την επισφαλή εξαιτίας της μείωσης της κυκλοφορίας έως και 20% στους αυτοκινητόδρομους λόγω της οικονομικής κρίσης.

Εξετάζεται ακόμα η επανασύσταση του Ταμείου Εθνικής Οδοποιίας, που είχε καταργηθεί το 2007, το οποίο θα ελέγχει όλους τους αυτοκινητόδρομους της χώρας, καθώς δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή κρατικός φορέας ελέγχου των διοδίων. Οι διαπραγματεύσεις του υπουργείου Υποδομών αναμένεται να ολοκληρωθούν το Φεβρουάριο, ενώ δεν αποκλείεται να ακυρωθούν οι συμβάσεις και να ολοκληρωθούν οι αυτοκινητόδρομοι με το κλασικό σύστημα των δημοσίων έργων.

Συζητάται η εξαίρεση του τμήματος Λεύκτρου-Σπάρτης του αυτοκινητόδρομου Κορίνθου-Τρίπολης-Καλαμάτας από τη σύμβαση και η κατασκευή του ως δημόσιο έργο. Ο λόγος είναι η αποφυγή κάποιων από τις εξαιρετικά υψηλές επιδοτήσεις των εργολάβων για τους δύο αυτοκινητοδρόμους Κορίνθου-Τρίπολης-Καλαμάτας και Ε-65 (που ενώνει απευθείας τη Λαμία με την Εγνατία μέσω της δυτικής Θεσσαλίας), οι οποίοι προβλέπεται να έχουν χαμηλή κυκλοφορία.

Για την ώρα, τροπολογία που έχει κατατεθεί προβλέπει την καταβολή της κρατικής συμμετοχής στους εργολάβους χωρίς να συνδέεται με το χρονοδιάγραμμα της πραγματοποίησης των έργων. Δεδομένη θεωρείται η επιμήκυνση του χρόνου ολοκλήρωσης των έργων και η μείωση των διοδίων, με την παράταση του χρόνου εκχώρησης της εκμετάλλευσης των αυτοκινητόδρομων στα 35 χρόνια αντί των 35 που ορίζονται από τις συμβάσεις.

Όπως σημειώνει η εφημερίδα, οι αστοχίες των συμβάσεων που αναμένεται να διορθωθούν από το υπουργείο αφορούν κυρίως την καθυστέρηση των απαλλοτριώσεων, των αρχαιολογικών ερευνών και της μετατόπισης των δικτύων κοινής ωφέλειας. Το ποσοστό των απαλλοτριώσεων βρίσκεται ακόμα στο 55%, ενώ προβλεπόταν να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το καλοκαίρι του 2009. Οι διαδικασίες έχουν επισπευσθεί με σύστημα fast track παρόμοιο με αυτό των ολυμπιακών έργων ώστε να έχουν ολοκληρωθεί ως το τέλος του 2011, με κόστος που υπολογίζεται σε 500 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με τις αρχικές συμβάσεις, οι ανασκαφές σε περιοχές με πιθανότητα ύπαρξης σημαντικών ευρημάτων πρέπει να ολοκληρώνονται μέσα σε 6 μήνες, κάτι που είναι αδύνατο για τα ελληνικά δεδομένα. Για παράδειγμα, στην αρχαία Κόρινθο, οι αρχαιολογικές εργασίες διήρκεσαν δύο χρόνια και ο δρόμος που προβλεπόταν να λειτουργεί από τα μέσα του 2010 δεν είναι καν εργοτάξιο ακόμη. Προβλέπεται υπογραφή μνημονίου συνεργασίας για την γρηγορότερη ολοκλήρωση των εργασιών.

Όσον αφορά στη μετατόπιση των δικτύων ύδρευσης, φωτισμού κλπ, οι δήμοι και οι δημόσιοι οργανισμοί επωμίστηκαν το κόστος χωρίς να ερωτηθούν. Οι εργολάβοι μέχρι στιγμής έχουν πληρώσει μόνο για δίκτυα ύδρευσης των δήμων που δεν είναι σημαντικά. Αντίθετα το κόστος μεταφοράς του κάθε πυλώνα υψηλής τάσης της ΔΕΗ κυμαίνεται στις 60.000 ευρώ και η εταιρία αρνείται να επωμιστεί έξοδα που δεν την αφορούν.

Εμπλοκές και προβλήματα στην πορεία των έργων έχουν παρουσιαστεί επίσης σε Καϊάφα, Βραχνέικα, Κλόκοβα και στους βιότοπους της αρκούδας κοντά στην Εγνατία, μετά την επέμβαση του Συμβουλίου της Επικρατείας. Τα εμπόδια στην κατασκευή αφορούν προστατευόμενους βιότοπους, όπως στον Καϊάφα και την Εγνατία και οικισμούς που κάνουν αναγκαία την κατασκευή σήραγγας. Ο υφυπουργός Υποδομών Γ. Μαγκριώτης κάνει μάλιστα λόγο στην «Ελευθεροτυπία» για «παγιδευμένα έργα».