Το βιβλίο του Κώστα Λουλουδάκη, «Τα ζάρια του Δαρβίνου: Μια γενεαλογία του ευρωπαϊκού φασισμού» (εκδόσεις ΚΨΜ), περιγράφει πως στρώθηκε ο δρόμος του φασισμού που οδήγησε στη ναζιστική θηριωδία του Χίτλερ. Με λόγο περιεκτικό, με έμφαση στην λεκτική οικονομία και την απλότητα, τεκμηριώνει με αναφορές και παραπομπές, τα γεγονότα μιας σκοτεινής περιόδου, αποδομώντας το αφήγημα που αποδίδει στον Χίτλερ μόνο, τα δεινά της περιόδου. 
 
Στο μικροσκόπιο του Λουλουδάκη, οι οικονομικές ελίτ της εποχής και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, που καλλιέργησαν τις ψευδοεπιστημονικές θεωρίες της ευγονικής, της ανωτερότητας της λευκής φυλής, δαιμονοποιώντας την εργατική τάξη. Αποικιοκράτες, φιλόσοφοι, κληρικοί, κορυφαίες εταιρείες, επιστήμονες και καταξιωμένοι άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών με τεράστιο έργο, που ασπάστηκαν τις ρατσιστικές και φυλετικές αντιλήψεις και δεν δίστασαν αργότερα να ταχθούν ανοιχτά υπέρ του Χίτλερ, συμβάλλοντας τα μέγιστα στο σύστημα προπαγάνδας. Νομοθέτες που υποχρέωναν σε υποχρεωτική στείρωση φτωχούς και διανοητικά καθυστερημένους και φυσικά μια άρχουσα τάξη που χρηματοδοτούσε αδρά τις θεωρίες που εξυπηρετούσαν την ελίτ. 
 
«Από τον Προυστ ως τον Ανατολ Φρανς, από τον Κλοντέλ  ως τον δικό μας τον Καζαντζάκη, όλοι τους προέκριναν  τις ιδέες του βιολογιστικού ολοκληρωτισμού.  Ο Χίτλερ περπάτησε έναν ήδη ανοιχτό δρόμο» λέει ο συγγραφέας στο tvxs.gr.
 
Το βιβλίο Τα Ζάρια του Δαρβίνου, είναι επίσης ένα εργαλείο κατανόησης των αιτιών της ανόδου της ακροδεξιάς σήμερα και της αναζωπύρωσης των ρατσιστικών και αντισημιτικών θεωριών. Ο αναγνώστης θα εκπλαγεί από τις αντιστοιχίες αλλά και τα μέσα προπαγάνδας μιας απάνθρωπης ιδεολογίας που επανεμφανίζεται με ελαφρά παραλλαγμένο προσωπείο. «Σήμερα οι νεοφασίστες παρουσιάζονται ως ανάχωμα απέναντι σε μια υποτιθέμενη ισλαμοποίηση της κοινωνίας» λέει ο Κ. Λουλουδάκης στη συνέντευξη που ακολουθεί. 
 
 
 «Ο Χίτλερ βρήκε τον δρόμο και απλά περπάτησε» γράφετε. Γι’ αυτό γράψατε αυτό το βιβλίο; Αυτό θέλετε να φωτίσετε;
 
Δεν ξέρω…ειλικρινά δεν ξέρω. Ίσως να το έγραψα γιατί ένιωσα την ανάγκη να μεταμορφωθώ σε άτεγκτο μάρτυρα, σε έναν μίτο, που θα δέσει όλες αυτές τις ιστορίες που αφηγούμαι και οι οποίες οδήγησαν την ανθρωπότητα να αντικρίσει από τόσο κοντά τον όλεθρο. Ωστόσο είμαι βέβαιος, χωρίς να υποτιμώ τις έννοιες της τύχης και του μοιραίου μα και της ιστορικής συγκυρίας, πως στην Ευρώπη των αρχών του 20ου αιώνα στους κύκλους των διανοούμενων, κυριαρχούσε ένα άθλιο μίγμα ανορθολογισμού, εθνικισμού, φυλετισμού, ευγονισμού και δαρβινικής απανθρωπιάς. Είναι η αφετηρία μιας απεχθής και σκοτεινής περιόδου την γενεαλογία της οποίας πρέπει να την αναζητήσουμε στον «ατσαλένιο ρομαντισμό» του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού. Κοντολογίς ο Χίτλερ περπάτησε σε έναν ήδη ανοικτό δρόμο ο οποίος ήταν ενσωματωμένος στο ιστορικό συνεχές, που θα ένωνε την «βούληση του καθαρού αίματος» σε μια μοναδική απόφαση. Για να καταλάβουμε θα  προσφύγω όμως στην εμπεριστατωμένη εικόνα της φιλοσοφικής σκέψης ενός από τους μεγαλύτερους διανοητές της εποχής μας του Μάρτιν Χάιντεγκερ: «Η φιλοσοφία είναι υπέρ του Χίτλερ, γιατί ο Χίτλερ είναι με το μέρος του Είναι». Ότι παραπάνω πω θα θεωρηθεί πλεονασμός…     

Ads

image       
 
Πιστεύετε ότι σκόπιμα δημιουργήθηκε το αφήγημα του παράφρονα Χίτλερ;
 
Ναι! Ο Χίτλερ δεν ήταν τέρας, τρελός, σχιζοφρενής, παρανοϊκός, ναρκομανής, δαιμονικός ή μη ανθρώπινος. Όλα αυτά ακούγονται πολύ ωραία στο βαθμό που θέλουμε να απενοχοποιήσουμε μια μεγάλη μερίδα της αστικής τάξης της Ευρώπης που άνοιξε την πόρτα στον Χίτλερ. Ας μην γελιόμαστε όμως κυρία Λαμπρίδη. Δεν είναι ικανός ένας άνθρωπος και μόνο να δομήσει ένα καθεστώς, να δημιουργήσει ιδεολογία, να επινοήσει θεσμούς, να τροποποιήσει κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές και δικονομικές δομές,  να κατασκευάσει εχθρούς, εσωτερικούς και εξωτερικούς και να σύρει μια ήπειρο σε πόλεμο. Ο Χίτλερ αποτελεί την απόληξη μιας μακράς ιστορικής διεργασίας…      
 
Γράφετε, ότι πίσω από τον Χίλτερ υπήρχαν τεράστια οικονομικά συμφέροντα και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού που πριμοδότησαν την θεωρία της  ευγονικής, τις ρατσιστικές και αντισημιτικές θεωρίες. Η ίδια η προσωπικότητα του Χίτλερ όμως, δεν ευθύνεται για την τελική έκβαση; Ή αλλιώς, θα είχαμε ζήσει αυτή την θηριωδία αν δεν υπήρχε ένας Χίτλερ που ξέφυγε τελικά από τον έλεγχο τους;
 
Σίγουρα και ευθύνεται αλλά μην ξεχνάμε ότι η Γερμανική αστική τάξη και το στρατιωτικό κατεστημένο ουδέποτε είχαν αγαθές σχέσεις με τους δημοκρατικούς θεσμούς. Άλλωστε την ήττα στο Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και την κατάργηση της μοναρχίας οι συντηρητικές δυνάμεις της Γερμανίας την απέδωσαν στις μηχανογραφίες των Σοσιαλιστών των Κομουνιστών και των Εβραίων.
Η πάταξη αυτών των «αντιγερμανικών σκοτεινών δυνάμεων» ήταν η πρώτη προτεραιότητα της στρατιωτικής ηγεσίας ως απαραίτητη προϋπόθεση για να επανακτήσει, μετά, την ηγετική θέση της στην Ευρωπαϊκή ήπειρο. Η αστική τάξη και το στρατιωτικό κατεστημένο της Γερμανίας είναι που ανακήρυξε τον Χίτλερ σε «Φορέα της γερμανικής κρατικής λογικής». Συνακόλουθα πιστεύω πως ο Χίτλερ δεν «ξέφυγε». Σχεδόν όλοι πίστευαν πως στην κοινότητα των Αρίων Γερμανών, που ενώνεται με το ίδιο αίμα, υπάρχει ένα πεπρωμένο: Η κυριαρχία στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη.         
 
Στο βιβλίο σας φαίνεται πόσοι διανοούμενοι, άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών και ιδιαίτερα επιστήμονες, υποστήριξαν την ευγονική και τις μεθόδους του Χίτλερ αργότερα. Ποιος είναι ο λόγος που ασπάστηκαν μια τόσο απάνθρωπη θεωρία; Πιστεύετε ότι φωτίζεται αρκετά αυτή η πλευρά της ιστορίας και τι έχετε να πείτε σε αυτούς που προσπαθούν να κρύψουν αυτή την πλευρά των διανοουμένων; 
 
Από τα τέλη του 19ου αιώνα  κυριαρχεί στους ευρωπαίους διανοούμενους η απάνθρωπη μιλιταριστική ιδεολογία ενώ στον επιστημονικό διάλογο οι κοινωνικοί δαρβινιστές και οι ευγονιστές  αλληλοσυγχαίρονται για τα νέα τότε χημικά όπλα, γιατί θεωρούσαν πως σε ένα μελλοντικό πόλεμο θα εξαφανιστεί εύκολα το άχρηστο παγκόσμιο ανθρώπινο πλεόνασμα. Πίστευαν πως υπάρχει στις «επικίνδυνες εργατικές τάξεις» ένας φυλετικός εκφυλισμός άρα χρειάζονταν έναν πόλεμο εξολόθρευσης εναντίον «κατώτερων ατόμων» αλλά και «εκφυλισμένων εθνών». Δυστυχώς τα εθνικιστικά ρατσιστικά και φυλετικά παραληρήματα δεν ήταν μεμονωμένες περιπτώσεις αλλά ο κανόνας, το ευρωπαϊκό φαντασιακό θα έλεγα, στους κύκλους των διανοουμένων της εποχής.
 
Η μεγάλη στροφή προς την αριστερά των διανοουμένων ξεκινάει όχι την περίοδο της οκτωβριανής επανάστασης στην Ρωσία αλλά όταν ξεσπάει ο Ισπανικός πόλεμος όπου οι φασιστικές δυνάμεις του Φράνκο, του Σαλαζάρ, του Χίτλερ και του Μουσολίνι, με την ανοχή των δημοκρατικών ευρωπαϊκών κρατών, επιχειρούν στρατιωτικό πραξικόπημα ενάντια στη νόμιμα εκλεγμένη κυβέρνηση της χώρας.
Τέλος, ναι, πιστεύω ότι υπάρχει προσπάθεια να θαφτεί  η ρατσιστική,  φυλετική και δαρβινική θρησκεία που προσπάθησαν να επιβάλουν οι διανοούμενοι στην Ευρώπη του μεσοπολέμου. Από τον Προυστ ως τον Ανατολ Φρανς, από τον Κλοντέλ  ως τον δικό μας τον Καζαντζάκη, όλοι τους προέκριναν  τις ιδέες του βιολογιστικού ολοκληρωτισμού.                  
 
Αναφέρεστε και στον εβραϊκό εθνικισμό αλλά και στην ευθύνη υψηλών στην ιεραρχία προσώπων, που υποτίμησαν τον Χίτλερ και πίστευαν ότι θα συνθηκολογήσει παίρνοντας στον λαιμό τους τον λαό τους αλλά και σε έναν σύγχρονο αντισημιτισμό. Πιστεύετε ότι αναβιώνουν σήμερα θεωρίες συνωμοσίας ενάντια στους Εβραίους; 
 
Ναι, έτσι είναι. Σαν να μην πέρασε ούτε μέρα από την «ανακάλυψη της παγκόσμιας εβραϊκής συνωμοσίας». Ο πολιτικός αυτός μύθος επιβιώνει από τον μεσαίωνα και συνεχώς ανανεώνεται. Από το φαντασιακό  σύμπαν των «Πρωτοκόλλων των σοφών της Σιών» στη συνωμοσία των εβραιομπολσεβίκων, και από εκεί στον Σόρος ο οποίος διαθέτει  8-10 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως σε «λαθρομετανάστες» με σκοπό την ενεργό προώθηση του ισλάμ στην Ευρώπη και την «αλλοίωση του χριστιανικού πολιτισμού». Βέβαια οι ενέργειες του Εβραίου Σόρος αποσκοπούν στην εδραίωση μιας νέας παγκόσμιας τάξης η οποία θα επιβάλει την εγκαθίδρυση μιας παγκόσμιας κυβέρνησης. Έτσι σήμερα οι νεοφασίστες παρουσιάζονται ως ανάχωμα απέναντι σε μια υποτιθέμενη ισλαμοποίηση της κοινωνίας. 
 
Πάντως το φαινόμενο συνομωσιολογικού παραληρήματος ίσως χρειάζεται και ψυχοκοινωνιολογική προσέγγιση.  Ας σοβαρευτώ όμως. Οι θεωρίες συνωμοσίας αναβιώνουν με αμείωτη ένταση στην ευρωπαϊκή ήπειρο γιατί η μοίρα των ευρωπαίων Εβραίων,  τα μαζικά εγκλήματα και οι γενοκτονίες που έλαβαν χώρα στην Ευρώπη,  κατά παράδοξο τρόπο, δεν κατέχουν κεντρική θέση στην ιστορική συνείδηση των ευρωπαίων πολιτών.  Πιστεύω λοιπόν πως το βιβλίο «Ζάρια του Δαρβίνου» σε τέτοιου είδους ζητήματα έχει ρόλο θεμελιώδη.        
 
Περιγράφετε αναλυτικά τους μηχανισμούς προπαγάνδας που έστρωσαν τον δρόμο του φασισμού της εποχής. Ψάχνοντας τις αντιστοιχίες με το σήμερα, ποια είναι η νέα μορφή φασισμού που προάγουν ακροδεξιές κυβερνήσεις και κόμματα και πως τα πριμοδοτεί η ελίτ;
 
 Θα έλεγα πως η κατάχρηση του όρου φασισμός καθιστά  σήμερα δυσχερή την συναγωγή ερμηνευτικών γενικών κριτηρίων. Το ίδιο συμβαίνει και με τον  « λαϊκισμό ». Ο όρος χρησιμοποιείται αδιακρίτως και ιδιαίτερα για να απαξιώσει την όποια κριτική απέναντι στη φιλελεύθερη ιδεολογική συναίνεση. Βέβαια, είναι προτιμότερο να ψάχνει κανείς τον φασισμό παρά να τον παραμελεί. Έτσι κι αλλιώς, η ερμηνεία των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών γεγονότων απαιτεί οξυδερκή εξέταση μέσα σε συγκεκριμένα ιστορικά και κοινωνικά πλαίσια.
 
Ωστόσο στη φιλελεύθερη ιδεολογία, την οποία πριμοδοτεί η ευρωπαϊκή ελίτ οι ανθρωπιστικές θεσπίσεις, όπου έγιναν δεκτές, έγιναν ως μέσα παραγωγικής αξιοποίησης του πλούτου και μόνον. Διότι, με την ωφελιμιστική έννοια που δίνει ο φιλελευθερισμός στην κοινωνική τάξη των «αρίστων», εκχώρησε την πολιτική δύναμη στους οικονομικά ισχυρούς, οι οποίοι έχουν έναν στόχο: την επιδίωξη του κέρδους το οποίο με τη σειρά του καταλήγει σε αυτό που ανέκαθεν ήταν: στην επιδίωξη κοινωνικής ισχύος. Οπότε γεννάται το ερώτημα: Η κοινωνική ισχύς συγκεκριμένης ομάδας ανθρώπων πόσο απέχει από τον φασισμό;

Θα απαντήσω με  τη διατύπωση του φιλοσόφου και μεταπολεμικά προέδρου του Ιταλικού Φιλελεύθερου Κόμματος,  Benedetto Croce: «Ο φασισμός δεν μπορεί παρά να είναι η γέφυρα για την αποκατάσταση ενός πιο αυστηρού φιλελευθέρου καθεστώτος στο πλαίσιο ενός πιο ισχυρού κράτους».
 
Τι σημαίνει η αναβίωση του αντικομουνιστικού μένους και μάλιστα αρκετά χρόνια μετά την πτώση του τείχους; 
 
Θα ξεκινήσω να απαντώ επισημαίνοντας πως μόνο ένας ιδεολογικός μύωπας δεν μπορεί να δει τις τυραννικές μορφές του σταλινισμού. Αλλά δεν σας κάνει εντύπωση το γεγονός ότι το κυρίαρχο σύστημα του φιλελευθερισμού δεν μιλάει καθόλου για αντιφασισμό αλλά έχει φορέσει τον μανδύα του αντιολοκληρωτισμού -μετάφραση του αντικομουνισμού-;

Όμως θα μου επιτρέψετε να αντιστρέψω το ερώτημα; Γιατί εκδηλώνεται όλη αυτή η επίθεση σε μια ιδεολογία “τελειωμένη”, “ηττημένη” όπως η κομουνιστική;

Ads

Η εκμετάλλευση των εργαζομένων, οι οξυμένες κοινωνικές ανισότητες, οι καταστρεπτικές συγκεντρώσεις κεφαλαίου, η οικονομική κρίση, το μεταναστευτικό, η εξατομίκευση,  οι «αλλοτριώσεις» κάθε είδους παρέμειναν και οξύνθηκαν σε βάρος των λαών και των κοινωνικών πλειοψηφιών σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Οι εκλογές ή τα κοινοβούλια αποτελούν κατ’ουσίαν και σε κάθε περίπτωση διακοσμητικά στοιχεία κενού περιεχομένου ή ισχυρά ναρκωτικά για να παραπλανούνται οι λαοί, ενώ ταυτόχρονα, ακόμα και η ελάχιστη πολιτική δράση των εργαζομένων λοιδορείται.
 
Να λοιπόν που αποσκοπεί ο σφοδρός αντικομουνισμός της Ευρώπης: μέσω της αστικής νομιμότητας,(π.χ το νέο νομοσχέδιο για τις διαδηλώσεις)  να επιβληθεί μια κλινική καπιταλιστική καθαρότητα που ουσιαστικά θα απαγορεύει την πολιτική δραστηριότητα και τη δυνατότητα έκφρασης οποιασδήποτε συλλογικής και κοινωνικής τοποθέτησης και διεκδίκησης. Προσοχή! Συλλογική όχι ατομική! Ατομικά ο καθένας μπορεί να έχει όσα δικαιώματα θέλει. Αρκεί να μην ενοχλεί το δικαίωμα του γείτονα…

Άλλωστε το τοτέμ  του νεοφιλελεύθερου δόγματος  Φίντριχ Φον Χάγιεκ, πίστευε πως η αποδοχή της λαϊκής κυριαρχίας θα σήμαινε επικύρωση της «τυραννίας της πλειοψηφίας», της πλειοψηφίας των φτωχών και των μεσαίων τάξεων απέναντι στους πλούσιους. Θα ήταν μια «απεριόριστη δημοκρατία», δέσμια στον εκφυλισμό μιας «ολοκληρωτικής δημοκρατίας». Για τον λόγο αυτό ζητούσε «την αφαίρεση του δικαιώματος ψήφου από όσους εξαρτώνται άμεσα από τις προνοιακές δομές του Κράτους: συνταξιούχοι, άνεργοι, άποροι, κλπ»
 
Οι οικονομική ολιγαρχία φαίνεται ότι έχει όλα τα όπλα με το μέρος της (ΜΜΕ, πλατφόρμες κλπ). Πως μπορεί να δημιουργηθεί ένα αντίβαρο και πως βλέπετε το άμεσο μέλλον της Ευρώπης και του κόσμου;
 
Στην ουσία δεν έχω καμία συγκεκριμένη απάντηση γιατί δεν ξέρω τίποτα για το μέλλον. Το μέλλον αργεί να έρθει.

Σήμερα επανεμφανίζονται οι υπεράνω κάθε ορθολογικού λόγου απόλυτες αλήθειες όπως: η θρησκεία, οι επιστολές του Ιησού, τα μαντζούνια του Αγίου Όρους- δια πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν- το αίμα, η φυλή, η τιμή, η σημαία η θεματική της εθνικής ταυτότητας, της μετανάστευσης και της πολιτιστικής παρακμής. Αυτές οι μεταφυσικές «αλήθειες»  είναι παγιωμένες για ένα μεγάλο κοινωνικό στρώμα. Αρέσει δεν αρέσει σε τέτοιου επιπέδου εκφυλιστικές – μεταφυσικές αξίες, αυτό το μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας, το οποίο ανεξαρτήτως μορφώσεως διαθέτει αδρανή παραγωγή πνεύματος, στηρίζεται για να αρχίσει την θλιβερή του μέρα.

Το μόνο που έχω να απαντήσω στο ερώτημά σας είναι το εξής: Προσοχή γιατί τίποτα, έστω και με άλλες ιδεολογικές συνθέσεις και πρακτικές, δεν αποκλείεται. Ο φασισμός ενδημεί στην εύκολα μεταβαλλόμενη κοινωνία μας.