Τα θολά και – πάντοτε δύσκολα – νερά της τρίτης αξιολόγησης ιχνηλατούν από σήμερα Ευκλείδης Τσακαλώτος και Γιώργος Χουλιαράκης, αρχής γενομένης με την συνεδρίαση του EuroWorkingGroup, και με επόμενους σταθμούς την αυριανή τους συνάντηση με τον επίτροπο Πιερ Μοσκοβισί και το Eurogroup της 11ης Σεπτεμβρίου.

Στη συνεδρίαση της Δευτέρας του EuroWorking Group διαπιστώθηκε ότι η οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα βελτιώνεται, καθώς η επίτευξη του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 1,75% είναι εφικτή, οι καταθέσεις επιστρέφουν και η ανάπτυξη φέτος μπορεί να ξεπεράσει το 1,8%. Σχετικά με την τρίτη αξιολόγηση τα τεχνικά κλιμάκια αναμένεται να επιστρέψουν στην Αθήνα την ερχόμενη εβδομάδα ενώ οι επικεφαλής της αποστολής των θεσμών περί τα μέσα Οκτωβρίου.

Σε ό,τι αφορά την εκταμιευση της υποδόσης των 800 εκατομμυρίων ευρώ, που εκκρεμεί στο πλαίσιο της δεύτερης αξιολόγησης, την ερχόμενη εβδομάδα η ελληνική πλευρά αναμένεται να στείλει κάποια επιπλέον στοιχεία σχετικά με τη μέχρι τώρα αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου και ακολούθως, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας αναμένεται να δώσει το πράσινο φως. 

Η επιστροφή των θεσμών

Στο μεγάλο κάδρο, εκείνο της δρομολόγησης της τρίτης αξιολόγησης, το θετικό σενάριο προβλέπει επιστροφή των τεχνικών κλιμακίων των θεσμών στην Αθήνα στις 10 με 11 Σεπτεμβρίου, ,με τους επικεφαλής του κουαερτέτου να έρχονται μετά από έναν μήνα, περί τα μέσα Σεπτεμβρίου, για την τελική φάση της διαπραγμάτευσης.

Στόχος της κυβέρνησης είναι να έχει ολοκληρωθεί η τρίτη αξιολόγηση εως τον Δεκέμβριο, έτσι ώστε να ανοίξει η τέταρτη στις αρχές του 2018 και να  ακολουθήσει λεγόμενη “σούπερ αξιολόγηση” το επόμενο καλοκαίρι που θα σηματοδοτήσει και το τέλος του προγράμματος. Αυτό είναι και το μοναδικό σενάριο που διασφαλίζει την υλοποίηση της δέσμευσης για έξοδο από τα Μνημόνια τον Αύγουστο του 2018 – μιας δέσμευσης, που αποτελεί και τον θεμέλειο λίθο του στρατηγικού σχεδιασμού του Μαξίμου.

Ο φόβος του ΔΝΤ

Ωστόσο, κυβερνητικοί παράγοντες δεν κρύβουν την ανησυχία και τον προβληματισμό τους για το πόσο εφικτό είναι να τηρηθούν αυτοί οι χρόνοι, με δεδομένο τον πάντοτε απρόβλεπτο παράγοντα του ΔΝΤ.

Ο βασικός φόβος που εκφράζουν πηγές κοντά στην διαπραγμάτευση είναι να μπουν στο τραπέζι νέες, ακραίες απαιτήσεις από την πλευρά του Ταμείου, οι οποίες συνδέονται κυρίως με την, ήδη γνωστή, επιδίωξή του για μείωση του αφορολόγητου ορίου από το 2018 αντί το 2019 και για νέα ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών με ποσό περί τα 10 δις ευρώ.

Εάν το Ταμείο επιμείνει και θέσει επισήμως τα ζητήματα αυτά στο τραπέζι της τρίτης αξιολόγησης, τότε η διαπραγμάτευση μπορεί να μετατραπεί και πάλι σε διακεκαυμένη ζώνη, γεγονός πάντως που αυτή την φορά δεν φαίνονται να επιθυμούν επ’ ουδενί ούτε οι ευρωπαίοι εταίροι.

Καταλυτικό ρόλο εδώ θα παίξουν οι τελικές αποφάσεις των ευρωπαίων για τον ρόλο του ΔΝΤ στην Ευρώπη, έναν ρόλο που ακόμη και το Βερολίνο θεωρεί ότι οδεύει προς το τέλος του αλλά ακόμη παραμένει άγνωστο εάν αυτό το τέλος θα έρθει πριν ή μετά την ολοκλήρωση του ελληνικού προγράμματος.

Πηγές κοντά στην διαπραγμάτευση υπενθυμίζουν ότι όλα αυτά δεν πρόκειται να ξεκαθαριστούν πριν όχι μόνον από τις γερμανικές εκλογές αλλά και τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης στο Βερολίνο, ενώ κομβική θεωρείται η ετήσια σύνοδος του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον στις 13 έως 15 Οκτωβρίου.

Οι ίδιες πηγές σημειώνουν ότι Μέρκελ και Σόιμπλε έχουν, ουσιαστικά, ήδη προαναγγείλει την έξοδο του ΔΝΤ από την Ευρώπη και τηυν αντικατάστασή του από τον ESM εν είδει Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου. Και τονίζουν με νόημα ότι ουδείς στην Ευρώπη – από την Κομισιόν και την ΕΚΤ έως και την ίδια την Ανγκελα Μέρκελ – δεν επιθυμούν πλέον την εμπλοκή του ΔΝΤ στην ευρωζώνη.

“Εάν θέλουν, ας φύγουν…”

“Ο μόνος λόγος που κρατά το ΔΝΤ ακόμη εδώ είναι η ανάγκη τήρησης των παγκόσμιων οικονομικών και πολιτικών ισορροπιών”, λέει χαρακτηριστικά παράγοντας με γνώση των εξελίξεων, σημειώνοντας ότι ειδικά η απαίτηση του Ταμείου για νέα ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών συνιστά τορπίλη συνολικά για το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Στο πλαίσιο αυτό, εντάσσεται και η δήλωση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννη Στουρνάρα στο ΒΗΜΑ ότι «εάν θέλει το ΔΝΤ να φύγει, ας φύγει, δεν τους χρειαζόμαστε» – μια δήλωση, η οποία, παρά το συνήθως τεταμένο κλίμα μεταξύ των δύο πλευρών, κινείται ακριβώς στο ίδιο μήκος κύματος με τις απόψεις που επικρατούν και στο Μαξίμου.

Οι όροι, ωστόσο, και οι χρόνοι της οριστικής αποχώρησης του ΔΝΤ από την Ευρώπη εξαρτώνται από πολλούς και σύνθετους παράγοντες, ενώ το μείζον ζητούμενο για την ελληνική πλευρά είναι η διασφάλιση – ανεξαρτήτως της παρουσίας ή μη του Ταμείου – της τελικής συμφωνίας για τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους. Η δε απάντηση επ’ αυτού έχει, και πάλι, να κάνει με το νέο πολιτικό τοπίο και τους νέους συσχετισμούς ισχύος που θα διαμορφώσουν οι γερμανικές εκλογές της 24ης Σεπτεμβρίου…