Την προσωρινή αναβολή των ερευνών του Οruc Reis ανακοίνωσε ο εκπρόσωπος της Τουρκικής προεδρίας Ιμπραχίμ Καλίν, εν αναμονή, όπως είπε, των συνομιλιών με την Ελλάδα. 

Ads

Σε συνέντευξή του, που μεταδόθηκε από το CNN Turk, ο Ιμπραΐμ Καλίν δήλωσε ότι ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν ζήτησε την διακοπή των επιχειρήσεων ως εποικοδομητική προσέγγιση των διαπραγματεύσεων. Ο τούρκος κυβερνητικός εκπρόσωπος πρόσθεσε επίσης πως ο Τύπος ήταν υπερβολικός πως η Ελλάδα και η Τουρκία έφτασαν στα πρόθυρα πολέμου «όμως υπήρξε η δημιουργική συμβολή της κυρίας Μέρκελ», δήλωσε χαρακτηριστικά. Και κατέληξε τονίζοντας ότι «εμείς είμαστε έτοιμοι να συνομιλήσουμε χωρίς προϋποθέσεις και όρους». Ο Ερντογάν δείχνει ότι για μια ακόμη φορά παίζει στη γραμμή μαστιγίου και καρότου.

Πρόκειται για την ολοκλήρωση των κινήσεων της Τουρκίας στην παρούσα φάση, καθώς όπως είχε επισημανθεί σε προηγούμενα ρεπορτάζ και αναλύσεις του Tvxs.gr, επιδίωξη της Άγκυρας από την αρχή ήταν να φέρει την Ελλάδα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με όλη την τουρκική ατζέντα πάνω στο τραπέζι, «χωρίς όρους και προϋποθέσεις», όπως σημείωσε και ο τούρκος κυβερνητικός εκπρόσωπος, αλλά και να «τεστάρει» τα στρατιωτικά και διπλωματικά αντανακλαστικά της Αθήνας. Πάντως πλέον και η ελληνική κυβέρνηση δηλώνει πρόθυμη για έναν διάλογο στο θέμα των θαλασσίων ζωνών. «Επιθυμούμεν να έχουμε διάλογο και να συζητήσουμε το θέμα», δήλωσε ο Έλληνας κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας χαρακτηρίζοντας θετική την ενέργεια της Τουρκίας για πάγωμα των ερευνών. «Οι συζητήσεις δεν μπορούν να γίνουν υπό το καθεστώς των απειλών», πρόσθεσε. 

Την ίδια στιγμή πάντως, μόνο απαρατήρητη δεν περνάει η επιλογή της τουρκικής ηγεσίας να εκδώσει νέα NAVTEX, δεσμεύοντας περιοχή εντός της Κυπριακής ΑΟΖ για την διεξαγωγή σεισμογραφικών ερευνών από το ερευνητικό Barbaros.
 
Ελάχιστοι πλέον πιστεύουν ότι τα «πειρατικά ρεσάλτα» της Τουρκίας είναι αποτέλεσμα της «τρέλας του Σουλτάνου», είχε σημειώσει στο Tvxs.gr ο Πέτρος Βαμβακάς, Αναπληρωτής Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σπουδών του Emmanuel College της Βοστώνης, εκφράζοντας και τη διαφωνία του με το διαχρονικό ελληνικό αφήγημα ότι οι κινήσεις του Ερντογάν στη διεθνή σκηνή γίνονται για εσωτερική πολιτική κατανάλωση. Όπως εξηγούσε βασικός σκοπός της Τουρκίας είναι η έξοδος στο Αιγαίο, η οποία αποτελεί και σημαντικό μέρος ενός γενικότερου στρατηγικού σχεδιασμού.

Ads

«Σκοπός της Τουρκίας είναι να αποκομίσει την κληρονομιά της Ιωνίας. Ο ζωτικός χώρος της Ελλάδας και ο ζωτικός χώρος της Ιωνίας, αυτό που λέμε Μικρά Ασία, είναι η θάλασσα. Αυτό που κάνει η Τουρκία εκατό χρόνια μετά τη Συνθήκη της Λωζάνης και αυτό βλέπει σαν λάθος ο Ερντογάν σήμερα, είναι ότι έπρεπε να διεκδικήσει πιο εμπράκτως τα νησιά. Διότι χωρίς τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου η Τουρκία είναι απλώς μια χερσαία δύναμη. Και δεν μπορείς να είσαι μια υπερδύναμη στην Ανατολική Μεσόγειο εάν δεν είσαι ναυτικό κράτος. Το μόνο κράτος που μπορεί να το έχει αυτό είναι η Ελλάδα. Αυτό προσπαθεί να αποκομίσει η Τουρκία, διότι βλέπει τον εαυτό της σαν μία δύναμη της περιοχής. Αλλά χωρίς πρόσβαση στη θάλασσα δεν μπορεί να παίξει αυτόν τον ρόλο. Γι΄ αυτό και η Αγία Σοφία και η Κωνσταντινούπολη μπορεί να πάρει νέα ώθηση μέσα στον σχεδιασμό του Ερντογάν. Μια Κωνσταντινούπολη που μπορεί να επανέλθει και σαν πρωτεύουσα της Τουρκίας», είχε επισημάνει ο κ. Βαμβακάς.

Το παρασκήνιο για την έναρξη του διαλόγου με φόντο τη συνεκμετάλλευση 

Υπενθυμίζεται πως η Τουρκία, κλιμακώνοντας την ένταση, εξέδωσε NAVTEX για έρευνες στο Καστελόριζο και κινητοποίησε τον στόλο της στην περιοχή. Η παρέμβαση του διεθνούς παράγοντα επί της ουσίας «άνοιξε» την πόρτα των διαπραγματεύσεων για συνεκμετάλλευση στην περιοχή. Αρχικά οι ΗΠΑ με μια ανακοίνωση ενίσχυσαν το «γκριζάρισμα» της περιοχής του Καστελόριζου, λέγοντας πως πρόκειται για «αμφισβητούμενα ύδατα» μη αναγνωρίζοντας την ελληνική κυριότητα. Στη συνέχεια η ΕΕ προέτρεψε την Τουρκία να προσφύγει στη Χάγη, ενώ, σχεδόν με βεβαιότητα, η κρίση του Διεθνούς Δικαστηρίουθα μοίραζε στη «μέση» τις διεκδικήσεις μεταξύ των δύο χωρών. Οι ΗΠΑ με δεύτερο μήνυμά τους κάλεσαν σε συνεργασία Ελλάδα και Τουρκία για την «διεκδικήσιμη περιοχή», όπως ανέφεραν. 

Είχε προηγηθεί η μυστική συνάντηση Ελλάδας – Τουρκίας στο Βερολίνο. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, στην εν λόγω συνάντηση που επιχειρήθηκε να μείνει κρυφή αλλά αποκαλύφθηκε από την Άγκυρα, η ελληνική κυβέρνηση φέρεται να αποδέχθηκε για πρώτη φορά το σύνολο της τουρκικής ατζέντας προς συζήτηση. Πληροφορίες, οι οποίες είδαν το φως της δημοσιότητας και ουδέποτε διαψεύστηκαν από την κυβέρνηση, αναφέρουν υπήρξε συμφωνίας για «εφ’ όλης της ύλης διάλογο μεταξύ Ελλάδος – Τουρκίας για όλα τα εκκρεμή θέματα». Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί πως η εν λόγω μυστική συνάντηση πραγματοποιήθηκε μετά τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τέμενος, γεγονός που προκάλεσε έντονη κριτική και από τον φιλοκυβερνητικό τύπο. 

Ο Ιμπραΐμ Καλίν, μετά την αποκάλυψη της συνάντησης από τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, δήλωσε πως η Τουρκία θα προσέλθει στις διαπραγματεύσεις χωρίς περιορισμούς στα θέματα: αποστρατικοποίηση των νησιών, διαμοιρασμός των φυσικών πόρων, «αμφισβητούμενα» νησιά, «γκρίζες» ζώνες κ.α. Υπενθυμίζεται πως μέχρι σήμερα η Ελλάδα αναγνώριζε ως μοναδική διαφορά με την Τουρκία την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Στο πλαίσιο της συμφωνίας της μυστικής συνάντησης αποφασίστηκε επίσης «αποχή από εκατέρωθεν ενέργειες που προκαλούν ένταση». Δεν είναι τυχαίο, που μετά τη συνάντηση υπήρξε μια σταδιακή αποκλιμάκωση της ένταση. 

Σημαντική για τις εξελίξεις, όπως παραδέχτηκε και ο τούρκος κυβερνητικός εκπρόσωπος, υπήρξε η παρέμβαση της Μέρκελ, η οποία φαίνεται πως βρίσκεται πλέον σε ανοιχτή επικοινωνία με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Όπως ανέφερε προηγούμενο ρεπορτάζ του Tvxs.gr, το οποίο επιβεβαιώθηκε από τις σημερινές εξελίξεις, ο Τούρκος πρόεδρος είπε στην Ανγκελα Μέρκελ ότι θα κρατήσει το Oruc Reis «δεμένο» μακριά από το Καστελόριζο και, σε αντάλλαγμα, ζήτησε διάλογο εφ’ όλης της ύλης με την Ελλάδα. 

Το ζητούμενο τώρα είναι το τελικό περιεχόμενο αυτού του διαλόγου. Πάντως η γερμανική ατζέντα φαίνεται πως περιέχει τη συνεκμετάλλευση. Ενδεικτικό είναι το άρθρο της Νέλε Ματς-Λυκ, στέλεχος του Ινστιτούτου Διεθνούς Δικαίου Walther Schücking στο Πανεπιστήμιο του Κιέλου, στη Duetsche Welle, στο οποίο αναφέρεται ως πιθανή λύση η προσφυγή στη Χάγη, σημειώνοντας ωστόσο πως «μέχρι να εκδοθεί η απόφαση, οι δύο χώρες θα μπορούσαν να συμφωνήσουν σε μια προσωρινή λύση που προβλέπει την κοινή οικονομική ανάπτυξη των επίμαχων θαλασσίων εδαφών, χωρίς να διατυπώνονται ισχυρισμοί και να μην υπάρχει πρόβλεψη για τη μορφή μιας μεταγενέστερης συμφωνίας. Τα κέρδη μοιράζονται έως ότου μπορεί να συμφωνηθεί κάποια στιγμή. Μια τέτοια κοινή χρήση μπορεί τελικά να γίνει μόνιμη λύση».

Υπενθυμίζεται πως πριν από λίγο καιρό, ο αναπληρωτής σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του πρωθυπουργού Θάνος Ντόκος είχε θέσει δημόσια το ζήτημα της συνεκμετάλλευσης. Συγκεκριμένα, τον περασμένο Φεβρουάριο είχε πει στον «Φιλελεύθερο» της Κύπρου ότι «η Ελλάδα, υπό προϋποθέσεις, θα μπορούσε να διαπραγματευθεί μια συμφωνία συνεκμετάλλευσης με ποσοστά που θα καθοριστούν σύμφωνα με τα συμφωνημένα θαλάσσια σύνορα». Τότε, μετά την θύελλα που είχε ξεσπάσει, ο κ. Ντόκος είχε πει ότι εξέφρασε «προσωπικές απόψεις». Όμως, ο Θάνος Ντόκος παραμένει αναπληρωτής σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του πρωθυπουργού, όπως παραμένουν στο διπλωματικό επιτελείο περί τω Μαξίμου και αρκετά ακόμα πρόσωπα που έχουν ανάλογες – προσωπικές ή μη – απόψεις…