Με αφορμή την τηλεοπτική σειρά «Το Νησί», η νόσος του Χάνσεν έρχεται πάλι στο επίκεντρο. Η νόσος έχει περιοριστεί κατά πολύ από την εποχή της Σπιναλόγκα, καθώς η έγκαιρη θεραπεία σταματάει την εξέλιξή της, αλλά δεν έχει εξαλειφθεί. Συγκεκριμένα στην Ελλάδα, υπάρχουν περίπου 450 αποθεραπευόμενοι χανσενικοί, ενώ στο νοσοκομείο «Αγία Βαρβάρα» στο Αιγάλεω λειτουργεί το μοναδικό κέντρο υποδοχής χανσενικών στα Βαλκάνια.

Ads

Το «Κέντρο Κοινωνικής Αποκατάστασης Χανσενικών» κατασκευάστηκε τη δεκαετία του ’70. Ωστόσο, στο σημείο αυτό είχαν μεταφερθεί όλοι οι ασθενείς από τη Σπιναλόγκα το 1957, όπου ζούσαν σε μικρά σπιτάκια διασπαρμένα μέσα στο δάσος, στα οποία σε πολλές περιπτώσεις τους κλείδωναν. Σήμερα, το κέντρο φιλοξενεί 34 άτομα.

Ειδικά νοσηλευτήρια για την αντιμετώπιση της νόσου στην Ελλάδα υπήρχαν στη Χίο, τη Σάμο, την Κρήτη (Σπιναλόγκα) καθώς και ο «Αντιλεπρικός Σταθμός Αθηνών», που ιδρύθηκε το 1929, στο τότε «Δημόσιο Νοσοκομείο Λοιμωδών Νόσων Αθηνών».

Η νόσος του Χάνσεν, γνωστή και ως λέπρα, είναι νόσος λοιμώδης και η μεταδοτικότητα της είναι πολύ περιορισμένη. Παραμορφώνει τα άτομα που πάσχουν αλλοιώνοντας το δέρμα τους, ενώ παρουσιάζονται και εξογκώματα. Αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα προσβάλει, πέραν του δέρματος, νεύρα και άκρα κι ακόμη όργανα και συστήματα. Σπάνια ο ασθενής καταλήγει στον θάνατο – εφόσον είναι εκτός θεραπείας.

Το μυκοβακτηρίδιο της λέπρας ανακαλύφθηκε από τον Νορβηγό γιατρό Αρμάουερ Χάνσεν το 1873. Τα πρώτα φάρμακα παρασκευάστηκαν την δεκαετία του 1920 αλλά δεν ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματικά. Το πρώτο αποτελεσματικό φάρμακο, η «σουλφόνη», ανακαλύφθηκε μόλις στα μέσα της δεκαετίας του 1945 από τον δρ Guy Herny Faget, διευθυντή του μοναδικού αντιλεπρικού κέντρου των ΗΠΑ. Στην Ελλάδα, οι πρώτες θεραπείες με «σουλφόνες» άρχισαν την 1η Αυγούστου του 1947, από τον τότε καθηγητή Δερματολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και διευθυντή του «Αντιλεπρικού Σταθμού Αθηνών», τον Ιωάννη Μαρκιανό.

Σήμερα, η θεραπεία είναι πολύ αποτελεσματική, καθώς από τις πρώτες κιόλας ημέρες το μυκοβακτηρίδιο αποδυναμώνεται και ο ασθενής παύει να είναι μεταδοτικός. Ωστόσο, η θεραπεία δεν αποκαθιστά τις βλάβες, όπως για παράδειγμα τις παραμορφώσεις στα άκρα.

Οι αρχαίοι Έλληνες την ονόμαζαν ελεφαντίαση ή λεύκη. Αναφορά στη νόσο γίνεται και στη Βίβλο, όπου αναφέρεται ότι οι λεπροί σύμφωνα με τον νόμο έπρεπε να έχουν σχισμένα ρούχα, το κεφάλι και το κάτω μέρος του προσώπου τους καλυμμένο και να φωνάζουν “ακάθαρτος, ακάθαρτος” όταν τους πλησίαζε κανείς. Επίσης, χαρακτηριστικό απόσπασμα στην Καινή Διαθήκη είναι η θεραπεία των δέκα λεπρών από τον Ιησού, ενώ στην Αγία Γραφή αναφέρεται ότι η νόσος είχε προσβάλλει και την αδερφή του Μωυσή Μαριάμ.

Περιπτώσεις χανσενικών έχουν παρουσιαστεί και σε ταινίες. Χαρακτηριστικά αναφέρονται ο Βασιλιάς Βαλδουίνος στην ταινία το «Βασίλειο των Ουρανών», καθώς και ο πατέρας του Μπρους στην ταινία «Braveheart».