Δημιουργία 125.000 θέσεων εργασίας σε συνδυασμό με στροφή της ελληνικής οικονομίας προς τη βιωσιμότητα και την μείωση του περιβαλλοντικού της αποτυπώματος, προβλέπει εκτενής οικονομική μελέτη  – σχέδιο ανάπτυξης που εκπόνησε και έδωσε στη δημοσιότητα το WWF Ελλάς.

Η μελέτη αφορά αξιοποίηση πόρων ύψους 8,2 δισ. Ευρώ από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό ανάκαμψης στον οποίο έχει πρόσβαση η Ελλάδα, με τους ανθρώπους του WWF Ελλάς να φιλοδοξούν τμήματά της, αν όχι στο σύνολό της, να συμπεριληφθούν στον σχεδιασμό της κυβέρνησης στο πλαίσιο της εθνικής προσπάθειας για επιστροφή σε θετικό ρυθμό ανάπτυξης, αλλά με όρους βιωσιμότητας και προστασίας του περιβάλλοντος. 

Όπως σημειώνουν, το σχέδιο ανάπτυξης του WWF Ελλάς συνολικά στηρίζεται σε πέντε βασικές αρχές: Τη μεγιστοποίηση της δυνατότητας ανάκαμψης όσον αφορά στη δημιουργία θέσεων εργασίας, τη συμβολή σε μετασχηματικούς στόχους, τον υπολογισμό των συν-ωφελειών κοιτάζοντας τα ευρύτερα κοινωνικοοικονομικά αποτελέσματα των παρεμβάσεων, τη αρχή του «μη βλάπτειν» και την προώθηση ενός δίκαιου προγράμματος που αποφέρει οφέλη σε  όλο το εύρος της κοινωνίας.    

Η μελέτη συνίσταται σε 10 διαφορετικά επενδυτικά προγράμματα, ταξινομημένα σε 3 πυλώνες:

Πυλώνας 1: Επιτάχυνση της μετάβασης σε μηδενικές εκπομπές

1. Ξεδίπλωμα των ενεργειακών κοινοτήτων σε κάθε δήμο. Προτείνεται να κληθούν να εγκαθιδρύσουν όλοι οι δήμοι ενεργειακές κοινότητες και θέσπιση ελάχιστης εγκατεστημένης ισχύος, ανάλογα με το πληθυσμιακό μέγεθος τους, μέχρι το 2024. Εκτιμάται πως θα ανοίξουν 7.739 νέες θέσεις εργασίας. 
2. Επιτάχυνση ενεργειακών αναβαθμίσεων. Αύξηση του στόχου για το ποσοστό των  ιδιωτικών κτιρίων που θα αναβαθμιστούν μέχρι το 2030, από 12-15% στο 20%. Εκτίμηση για 28.490 νέες θέσεις εργασίας.
3. Ανακατεύθυνση επενδύσεων από το ορυκτό αέριο προς εναλλακτικές υποδομές καθαρής ενέργειας, αποθήκευσης και δικτύων. Εκτίμηση για 7.719 νέες θέσεις εργασίας.
4. Αύξηση δημοσίων επενδύσεων σε πράσινες δημόσιες μεταφορές. Εφάπαξ 25% αύξηση των επενδύσεων για τρία χρόνια, με έμφαση, μεταξύ άλλων, στον εξηλεκτρισμό και επέκταση του σιδηροδρομικού δικτύου, την αντικατάσταση με «καθαρά οχήματα» του στόλου λεωφορείων και την επένδυση σε κατασκευή λεωφορειολωρίδων, ποδηλατοδρόμων και πεζοδρόμων σε αστικά κέντρα. Εκτίμηση για 29.693 νέες θέσεις εργασίας.

Πυλώνας 2: Μετάβαση στην κυκλική οικονομία

1. Υποδομές για επίτευξη του στόχου της ΕΕ για τα αστικά απόβλητα, που προβλέπει ανακύκλωση του 55% έως το 2025, από το 18% σήμερα. Χρειάζονται ειδικότερα επενδύσεις κατά τα επόμενα τέσσερα χρόνια για υποδομές που σχετίζονται με την πρόληψη, την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση.  Εκτίμηση για 21.262 νέες θέσεις εργασίας.
2. Βελτιστοποίηση της χρήσης πόρων από μικρομεσαίες επιχειρήσεις, μέσω επενδύσεων για την υιοθέτηση βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών σε τέσσερις σημαντικούς (ως προς το αποτύπωμα κατανάλωσης πόρων) κλάδους: ενέργεια, τρόφιμα και ποτά, περιβαλλοντικές τεχνολογίες και κατασκευές. Εκτίμηση για 21.697 νέες θέσεις εργασίας.

Πυλώνας 3: Αποκατάσταση και προστασία της φύσης

1. Διπλασιασμός βιολογικής γεωργίας, με κάλυψη για τους αγρότες του κόστους μετάβασης από τη συμβατική καλλιέργεια. Εκτίμηση για τουλάχιστον 1.680 νέες θέσεις εργασίας.
2. Μείωση κινδύνου πλημμυρών μέσω φυσικών λύσεων (nature-based solutions). Η φυσική αποκατάσταση των ποταμών και των λεκανών απορροής αποτελούν μακράν την πιο αποδοτική λύση. Το πρόγραμμα για αναζωογόνηση και αποκατάσταση υδάτινων συστημάτων θα δημιουργούσε 1.870 νέες θέσεις εργασίας, άμεσα και έμμεσα.   
3. Θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές και το κλείσιμο του «επενδυτικού κενού». Κάλυψη εφάπαξ επενδυτικών αναγκών, όπως είναι για παράδειγμα οι υποδομές φύλαξης, οι εργασίες αποκατάστασης θαλάσσιων οικοσυστημάτων, οι οικοτουριστικές δραστηριότητες κ.α. Εκτίμηση για 1.418 νέες θέσεις εργασίας.
4. Δασική αποκατάσταση και διαχείριση. Προτείνεται επενδυτικό πρόγραμμα που θα στοχεύσει ειδικά στην αποκατάσταση και διαχείριση δασών εντός περιοχών Natura 2000.Όπως και για τις θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές, λαμβάνονται υπόψη μόνο οι ανάγκες για εφάπαξ επενδύσεις (δαπάνες), και όχι για την κάλυψη τακτικών δαπανών που απαιτούν μονιμά εργαλεία χρηματοδότησης.  Εκτίμηση για 3.692 νέες θέσεις εργασίας.

«Οι οικονομολόγοι πρέπει να σκέφτονται τη φύση και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις να μη σιωπούν απέναντι στο οικονομικό σύστημα που μας έφερε εδώ»

Πώς όμως το WWF, ένας οργανισμός που στη συνείδηση της πλειοψηφίας του κόσμου έχει συνδεθεί με την προστασία απειλούμενων ειδών ανά τον κόσμο, φτάνει να εκπονεί ένα τόσο σύνθετο και με σαφές πολιτικό στίγμα οικονομικό μοντέλο; Θέσαμε το ερώτημα στον υπεύθυνο Οικονομικών Πολιτικών του WWF Ελλάς, κο. Ολιβιέ Βαρδακούλια: 

«Πλέον η αντίληψη κατά την οποία η προστασία της φύσης και η οικονομία είναι δύο διαφορετικά κουτάκια είναι εν πολλοίς παρωχημένη. Γνωρίζουμε πολύ καλά πλέον ότι δεν πρόκειται να σώσουμε ούτε τα οικοσυστήματα ούτε την βιοποικιλότητα, ούτε θα προστατευθούμε από τον κλιματική κρίση και τον μετριασμό αυτής, χωρίς να αλλάξουμε οικονομικό μοντέλο. Αν δεν καταφέρουμε να αλλάξουμε οικονομικό μοντέλο, όσο και να προσπαθούμε να προστατεύσουμε σημειακά τη φύση, η μεγάλη εικόνα είναι ότι η καταστροφή θα συνεχίζεται. Επομένως, η αλλαγή του αναπτυξιακού μοντέλου διεθνώς, προφανώς και στη χώρα μας, είναι προϋπόθεση για την προστασία της φύσης. Απαιτείται λοιπόν μια πολύ πιο συστημική ανάλυση των πραγμάτων: Από τη μία μεριά οι οικονομολόγοι να αρχίσουν, και σε μεγάλο βαθμό το κάνουν ήδη, να ασχολούνται με το περιβαλλοντικό σκέλος, το περιβαλλοντικό υπόβαθρο της ανάπτυξης. Από την άλλη πλευρά φυσικά οι περιβαλλοντικές οργανώσεις δεν μπορούν να μένουν σιωπηλές όταν γνωρίζουμε πάρα πολύ καλά ότι η καταστροφή της φύσης έχει ως αφετηρία το οικονομικό σύστημα», τόνισε ο κ. Βαρδακούλιας.

Ρωτήσαμε τον κ. Βαρδακούλια αν οι άνθρωποι του WWF Ελλάς είναι αισιόδοξοι ότι κομμάτια αυτού του σχεδίου θα συμπεριληφθούν στις προτεραιότητες της κυβέρνησης, για την αξιοποίηση του ευρωπαϊκού πακέτου ανάκαμψης. 

«Ναι, είμαστε αισιόδοξοι γιατί αυτή την περίοδο η Ευρώπη αλλάζει ραγδαία. Έχουμε την ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, γνωρίζουμε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει υποδείξει ως βασικές κατευθύνσεις για το σχέδιο ανάκαμψης, τόσο την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης όσο και την ψηφιοποίηση. Επομένως είναι σίγουρο ότι η κυβέρνηση θα χρειαστεί να αφιερώσει ένα σημαντικό ποσό από το ταμείο ανάκαμψης προς πράσινες επενδύσεις. Ελπίζουμε αυτό να γίνει σε ικανοποιητικό βαθμό  και να προαγάγει ένα μοντέλο κοντά στις κατευθύνσεις τις οποίες προτέινουμε».  

Η σύνοψη της έκθεσης 

Ολόκληρη η έκθεση στα Αγγλικά