Το φετινό καλοκαίρι, με την οριστική έξοδο από τα μνημόνια, έκλεισε μια επώδυνη περίοδος και πλέον στο Μαξίμου η δομική στόχευση δεν είναι άλλη από την ολοκληρωτική στροφή στην οικονομία και την διανομή στην κοινωνία των πρώτων μεταμνημονιακών κερδών.

Η Ιθάκη κι ο ανασχηματισμός ήταν τα πρώτα βήματα σ΄αυτήν την στροφή, και το επόμενο θα είναι εκείνο των εξαγγελιών του πρωθυπουργού στην ΔΕΘ. Οι τελευταίες σελίδες των εξαγγελιών αυτών εκπονούνται ήδη από το οικονομικό επιτελείο και θεωρείται δεδομένο ότι θα περιλαμβάνουν την αύξηση του κατώτατου μισθού, την κατάργηση του υποκατώτατου για τους νέους έως 25 ετών, την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων και, βεβαίως, μια σειρά από φοροελαφρύνσεις καθώς και την απόδοση του – πάγιου πλέον – κοινωνικού μερίσματος από το υπερπλεόνασμα.

Ειδικά, δε, για τις φοροελαφρύνσεις, όπου διαφαίνεται δημοσιονομικός χώρος 500 εκατομμυρίων έως 1 δις ευρώ, οι τελευταίες πληροφορίες αναφέρουν ότι προκρίνεται γενναία μείωση του ΕΝΦΙΑ – ενδεχομένως έως και 30% – καθώς και γενναίες απαλλαγές για μικρούς και μεσαίους επαγγελματίες.

Οι «παλιοί δαίμονες» του ΔΝΤ

Το μεγάλο όμως, και καθοριστικό, βήμα που θα κρίνει την δυναμική της κυβερνητικής επανεκκίνησης και, κατ’ επέκταση και την πορεία της προς τις εκλογές, θεωρείται εκείνο της αναστολής των ψηφισμένων περικοπών στις συντάξεις. Κορυφαίοι κυβερνητικοί παράγοντες, όπως ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης και ο υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής Νίκος Παππάς, εξέπεμψαν εκ νέου χθες το μήνυμα ότι η μείωση των συντάξεων δεν θα χρειαστεί να εφαρμοστεί.

Προκειμένου ωστόσο αυτή η βεβαιότητα να μεταφραστεί και σε πολιτική πράξη, η πρώτη αναμέτρηση που θα κληθεί να κερδίσει η κυβέρνηση θα γίνει κόντρα στους παλιούς «δαίμονες» – κόντρα στο ΔΝΤ.

Οι τελικές αποφάσεις στο θέμα των συντάξεων δεν αναμένονται πριν από τον Οκτώβριο, μαζί με την οριστικοποίηση των μεγεθών του προϋπολογισμού και του διαθέσιμου δημοσιονομικού χώρου. Καθ’ ότι, ωστόσο, πρόθεση του κυβερνητικού επιτελείου είναι να μην προχωρήσει σε μονομερείς ενέργειες που θα μπορούσαν αν διαταράξουν την, εύθραυστη ακόμη, εμπιστοσύνη των αγορών, οι διαβουλεύσεις με τους δανειστές θα ξεκινήσουν άμεσα, με την άφιξη των εκπροσώπων των θεσμών στην Αθήνα στις 10 Σεπτεμβρίου.

Η «ευέλικτη» Κομισιόν

Οι πληροφορίες που έρχονται από τις Βρυξέλλες δείχνουν πως από την πλευρά της Κομισιόν – η οποία, πλέον, έχει και τον πρώτο ρόλο στην μεταμνημονιακή εποπτεία – υπάρχει θετική πρόθεση στο ζήτημα των συντάξεων και ο εκπρόσωπος της Επιτροπής στους θεσμούς Ντέκλαν Κοστέλο κινείται σε γραμμή «ικανής ευελιξίας», όπως λέει χαρακτηριστικά κυβερνητικό στέλεχος.

Δεν ισχύει όμως το ίδιο και για το ΔΝΤ, το οποίο παρ’ ότι τελεί σε επικουρική θέση πια, διεκδικεί επαναβεβαίωση της ισχύος του και, κυρίως, «δικαίωση» του σκληρού μοντέλου που είχε επιβάλει στα χρόνια των Μνημονίων. Εξ ου και τα μηνύματα που λαμβάνονται στο κυβερνητικό επιτελείο τα τελευταία 24ωρα φέρουν το Ταμείο να επιμένει στην μείωση των συντάξεων, που το ίδιο είχε επιβάλει, επικαλούμενο πλέον όχι δημοσιονομική ανάγκη αλλά «διαρθρωτικούς παράγοντες» ως προς την διατηρισιμότητα των μεταρρυθμίσεων.

Στο Μαξίμου και στο οικονομικό επιτελείο, η στάση αυτή δεν προκαλεί έκπληξη ούτε υψηλή ανησυχία. Ο δε σχεδιασμός που υπάρχει προβλέπει πως οι αξιώσεις του ΔΝΤ θα αντιμετωπιστούν δια του «δεδικασμένου» του πορτογαλικού μοντέλου και μέσα από την ίδια την… επιχειρηματολογία του Ταμείου – ήτοι, με τα τεκμηριωμένα στοιχεία που θα αποδεικνύουν ότι το πλεόνασμα του 3,5% επιτυγχάνεται χωρίς να χρειαστούν περικοπές.

Ενδεικτικό επ’ αυτού μάλλον είναι και το χθεσινό tweet του Νίκου Παππά, στο οποίο επεσήμανε: «Ελλάδα και Πορτογαλία βρίσκονται στην ίδια μεταμνημονιακή κατάσταση. Επίσκεψη των θεσμών, συζήτηση και κατάρτιση έκθεσης με τις απόψεις των δύο πλευρών. Ούτε επιβεβλημένα μέτρα, ούτε εποπτεία. Η Πορτογαλία αρνήθηκε μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις, χωρίς να υπάρξει καμία κρίση».

Η εφεδρεία των αντίμετρων

Ο ίδιος σχεδιασμός, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, θέτει ως στόχο όχι την ολιγόμηνη αναστολή των περικοπών, αλλά το πλήρες «πάγωμα» του μέτρου – τουλάχιστον όσο επιτυγχάνονται τα αναγκαία πλεονάσματα. Στο κυβερνητικό «οπλοστάσιο» βρίσκεται επίσης και το παράλληλο «πάγωμα» της εφαρμογής των θετικών αντίμετρων που περιλαμβάνουν μέτρα κοινωνικής ανακούφισης των ασθενέστερων τάξεων, όπως το επίδομα στέγασης.

Πρόκειται για μια κίνηση που, εάν χρειαστεί να γίνει, εμπεριέχει μεν έναν βαθμό πολιτικού κόστους, που όμως εκτιμάται ότι θα αντισταθμιστεί πλήρως από την διάσωση των συντάξεων. Και, προσώρας τουλάχιστον, πρόκειται για την εφεδρεία που κρατά η κυβέρνηση στην περίπτωση που τα «γεράκια» του Βερολίνου συνταχθούν με το ΔΝΤ και πιέσουν εκ νέου τον γερμανό υπουργό Οικονομικών Ολαφ Σολτς να μην «χαριστεί» στην Ελλάδα στο Eurogroup, όπως συνέβη με την υπόθεση του ΦΠΑ στα προσφυγικά νησιά…