Τους τελευταίους μήνες, γυναίκες από το Αφγανιστάν φαίνεται πως έχουν βρει ένα προσωρινό καταφύγιο, σε μια τοποθεσία που ίσως δεν θα περίμεναν: στην Αθήνα.

Η Ελλάδα, έχει υποδεχθεί το τελευταίο διάστημα τις περισσότερες γυναίκες που φεύγουν από το Αφγανιστάν, συγκριτικά με άλλες χώρες. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, στην Αθήνα έχουν φτάσει περισσότερες από 700 γυναίκες, δικαστές, δημοσιογράφοι και δικηγόροι, μαζί με τις οικογένειές τους.

Η διαδικασία στέφθηκε με επιτυχία, όπως σημειώνει το Politico, με τη βοήθεια Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, διεθνών οργανισμών, αλλά και μεμονωμένων ατόμων. Μια τέτοια περίπτωση είναι ο Άμεντ Καν. Ο ίδιος, συντόνισε μια προσπάθεια, που κράτησε πολλές εβδομάδες, για να φέρει δεκάδες Αφγανές με τις οικογένειές τους στην Ελλάδα, αφού εξασφάλισε σχετική άδεια από Έλληνες αξιωματούχους.

«Έστειλα μήνυμα στη σύζυγο του Πρωθυπουργού, Μαρέβα, η οποία είναι παλιά φίλη, και της είπα πως υπάρχει αυτή η κατάσταση και πως δεν έχω πουθενά να τις πάω», δήλωσε. Μια ώρα αργότερα, οι αρχές τον ενημέρωσαν πως θα βοηθήσουν. «Ναι, θα τις πάρουμε».

Κυβερνητικός αξιωματούχος δήλωσε στο Politico πως «συνεργαζόμαστε με τρίτα μέρη για να εντοπίσουμε Αφγανούς που αντιμετωπίζουν αντίποινα από τους Ταλιμπάν. Η ζωή αυτών των ανθρώπων βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο, μέλη των οικογενειών τους έχουν σκοτωθεί, έτσι ενεργήσαμε αποφασιστικά με τους εταίρους μας για να τους φέρουμε με ασφάλεια στην Ελλάδα».

Συνολικά, σημείωσε ο αξιωματούχος, η Ελλάδα φιλοξενεί 160 χιλιάδες πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο, και «εργάζεται χωρίς κούραση» για να προχωρήσει τις διαδικασίες. «Η Ελλάδα θέλει να προσφέρει ένα ασφαλές καταφύγιο για τους πρόσφυγες μέσω κατάλληλων διαύλων, αλλά είναι ενάντια στις συμμορίες λαθρεμπορίου που εκμεταλλεύονται αδίστακτα ευάλωτους ανθρώπους και διακινδυνεύουν τις ζωές τους».

Η πρώτη απόδραση

Τον Σεπτέμβριο, ο Άμεντ Καν προσπαθούσε να βγάλει την πρώτη ομάδα Αφγανών από τη χώρα: 6 γυναίκες νομοθέτες και τις οικογένειές τους. Συνολικά, ήταν 53 άτομα. Αξίζει να σημειωθεί πως στις αρχές Αυγούστου, το Αφγανιστάν είχε ήδη πέσει στα χέρια των Ταλιμπάν. Μέχρι το τέλος του μήνα, οι Δυτικές δυνάμεις είχαν εγκαταλείψει τις θέσεις τους. Έτσι, ο Καν δεν είχε πολλές επιλογές.

Έπρεπε να βρει μια χώρα διέλευσης, αλλά και έναν τελικό προορισμό για όσους θα έφευγαν. Το Ιράν, συμφώνησε να αποτελέσει τη χώρα διέλευσης, αλλά επειδή η χώρα βρίσκεται υπό καθεστώς κυρώσεων από τις ΗΠΑ, η Αμερική δεν μπορούσε να είναι το τελικό σημείο προσγείωσης.

Τελικά, ο Καν έστειλε μήνυμα στη Μαρέβα Γκαμπρόφσκι. «Λίγες ώρες αργότερα, μιλούσα με τον Έλληνα υπουργό μετανάστευσης Νότη Μηταράκη, ο οποίος δημιούργησε μια ομάδα στο Whatsapp για να συντονίσει την επιχείρηση», όπως αναφέρεται στο ρεπορτάζ του Politico.

Από εκεί και πέρα, ο Καν είχε την ευκαιρία να φέρει όλο και περισσότερες γυναίκες από το Αφγανιστάν στην Ελλάδα. Τα ταξίδια περιλάμβαναν ενδιάμεσες στάσεις σε διάφορες χώρες διέλευσης, όπως το Καζακστάν. Ο Καν έκανε συμφωνία με την ελληνική κυβέρνηση για την κάλυψη του κόστους των τροφίμων, της στέγασης και της ασφάλειας υγείας για τις εκτοπισμένες. Ο ίδιος την χαρακτήρισε «άψογη συνεργασία».

«Η μόνη πραγματική πολιτική ηγεσία που έχω δει είναι από μικρότερες χώρες, όπως η Ελλάδα, η Αλβανία, το Κατάρ και η Βόρεια Μακεδονία. Όχι από την G7», τονίζει. «Πολλές χώρες έβγαλαν πολλά χρήματα στο Αφγανιστάν και τώρα θέλουν να ξεπλύνουν τα χέρια τους, αναζητώντας μια νέα ευκαιρία».

Ενώ οι περισσότερες από τις γυναίκες που ήρθαν στην Ελλάδα, επιθυμούν να εγκατασταθούν στις ΗΠΑ, ο Νότης Μηταράκης δήλωσε ότι η Ελλάδα «είναι πρόθυμη να παράσχει άσυλο σε όλες τους, εάν οι προσπάθειές τους να βρουν εναλλακτικό τρόπο διαμονής δεν πραγματοποιηθούν».

Πολιτική «δύο ταχυτήτων»;

Αξίζει να σημειωθεί πως, όταν οι Ταλιμπάν κατέλαβαν το Αφγανιστάν, η Ελλάδα άρχισε να συγκεντρώνει μονάδες περιπολίας των συνόρων και να κατασκευάζει συστήματα επιτήρησης για να αναχαιτίσει τυχόν Αφγανούς που μπορεί να κατευθύνονταν προς την Ευρώπη. Μάλιστα, το ελληνικό κράτος ζήτησε χρηματοδότηση από την Κομισιόν, η οποία αρνήθηκε.

Επίσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επανειλημμένα καλέσει τις ελληνικές αρχές να ερευνήσουν αναφορές και βίντεο που φαίνεται να δείχνουν Έλληνες αξιωματούχους να απομακρύνουν αιτούντες άσυλο που φθάνουν στα σύνορα, τακτική γνωστή και ως «pushback».

Πρόσφατα μάλιστα προκλήθηκε ένταση κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης τύπου του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον πρωθυπουργό της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε, στο Μέγαρο Μαξίμου, όταν η Ολλανδή δημοσιογράφος Ίνγκεμποργκ Μπέγκελ επέκρινε τον Ελληνα πρωθυπουργό ότι λέει ψέματα για τις παράνομες επαναπροωθήσεις των προσφύγων και ότι υποκρίνεται διαρκώς. 

«Πότε θα σταματήσετε να λέτε ψέματα για τα pushbacks; Μην προσβάλλετε τη νοημοσύνη μας. Πρόκειται για βίαια, βάρβαρα pushbacks» σημείωσε μεταξύ άλλων η δημοσιογράφος απευθυνόμενη στον κ. Μητσοτάκη και διερωτήθηκε «γιατί η Ελλάδα δεν λέει την αλήθεια, η οποία είναι ότι οι Βρυξέλλες την άφησαν μόνη και για αυτό κάνει βάρβαρα pushback;» και «γιατί η Αθήνα δεν χτυπά άλλο την πόρτα της ΕΕ ζητώντας κατανομή προσφύγων;». Σημείωσε μάλιστα ότι σε Ελλάδα και Ολλανδία θα έπρεπε να επιβληθούν κυρώσεις για παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά τον αρχικό αιφνιδιασμό από την ερώτηση της δημοσιογράφου, διέψευσε όσα ανέφερε η δημοσιογράφος και απάντησε σε έντονο ύφος: «Δεν μπορείτε να έρχεστε εδώ και να με προσβάλετε. Είμαι ξεκάθαρος;». 

«Καταλαβαίνω ότι στην Ολλανδία οι δημοσιογράφοι κάνετε ευθείες ερωτήσεις και το σέβομαι, αλλά δεν δέχομαι να προσβάλλετε εμένα ή τους Έλληνες με κατηγορίες και εκφράσεις που δεν υποστηρίζονται από στοιχεία, όταν αυτή η χώρα έχει αντιμετωπίσει μία κρίση άνευ προηγουμένου, έχει σώσει χιλιάδες ανθρώπους -το κάναμε στην Κρήτη το κάνουμε κάθε μέρα- και την ίδια ώρα αναχαιτίζουμε βάρκες από την Τουρκία, όπως έχουμε το δικαίωμα από την ευρωπαϊκή νομοθεσία να κάνουμε και περιμένουμε η Τουρκία να τους πάρει πίσω», απάντησε εκνευρισμένος ο κ. Μητσοτάκης. 

20 χρόνια μάχης εξαφανίστηκαν

Λίγο έξω από την Αθήνα, στους Αγίους Θεοδώρους, βρίσκεται η Homaira Ayubi. Ήταν μέλος του Κοινοβουλίου του Αφγανιστάν, μαθηματικός, η οποία σχεδιάζει να μετακομίσει στις ΗΠΑ.

Θα επιστρέψει στην πατρίδα της μόνο αν οι Ταλιμπάν φύγουν από την εξουσία. «Είκοσι χρόνια μάχης για τα κορίτσια του Αφγανιστάν απλώς εξαφανίστηκαν.

Με δάκρυα στα μάτια, αναφέρει πως δεν έχει τίποτα στο Αφγανιστάν, ούτε αυτοκίνητο ούτε σπίτι, αλλά δεν κλαίει γι’ αυτό. «Κλαίω για τα κορίτσια».

Η ίδια προσθέτει: «Όπως πάντα, η ΕΕ και οι ΗΠΑ έλεγαν ότι θα μας βοηθήσουν να πολεμήσουμε και δεν θα μας αφήσουν στο έλεος των Ταλιμπάν. Αλλά όταν ανέλαβαν οι Ταλιμπάν, όχι μόνο οι ΗΠΑ και η ΕΕ, αλλά όλοι οι γείτονές μας μάς έκλεισαν τις πόρτες».

Οι υπόλοιπες;

Οι γυναίκες που έφθασαν στην Ελλάδα, είναι «υψηλού προφίλ». Τι θα γίνει με όσες και όσους δεν έχουν την ίδια δυνατότητα. «Ακούστε γυναίκες όπως μια οδοντίατρος, μια επιστάτρια, συνηθισμένους ανθρώπους που μπορεί να μη βρίσκονται σε κάποια λίστα προτεραιότητας, αλλά βρίσκονται στην ίδια βάρκα», λέει ο Καν, απευθυνόμενος στα κράτη.

Η Ayubi υποστηρίζει πως «δεν μπορείτε να πάρετε και τα 34 εκατομμύρια από τη χώρα, αλλά όσοι βρίσκονται σε πραγματικό κίνδυνο και θέλουν να φύγουν πρέπει να διανεμηθούν σε διάφορες χώρες».

Η ίδια υπενθυμίζει το μεγάλο κύμα του 2015, εξαιτίας του εμφυλίου της Συρίας. «Δεν θα μπορέσετε να το σταματήσετε. Θα έρθουν μέσα από τη θάλασσα», τόνισε στο Politico, δείχνοντας τη θάλασσα και τα ήρεμα-προς το παρόν- νερά της.