Μεταξύ τουριστικών πρωτοκόλλων και… βιτριολιού, το ανακοινωθέν του τελευταίου Eurogroup πέρασε στα «ψιλά». Ή, για την ακρίβεια, πέρασε στα «ψιλά» ό,τι έχει να κάνει με την επιτακτική επαναβεβαίωση των δεσμεύσεων της Ελλάδας και επιχειρήθηκε να αναδειχθεί ως επιτυχία η – ούτως ή άλλως δεδομένη – εκταμίευση των 740 εκατομμυρίων ευρώ από τις επιστροφές των κερδών των ελληνικών ομολόγων.

Το ανακοινωθέν του Eurogroup όμως περιλαμβάνει δύο μεγάλες παγίδες τις οποίες η κυβέρνηση δεν έδειξε, και δεν δείχνει, καμία πρόθεση να διαπραγματευτεί.

Η πρώτη παγίδα είναι η ρητή προειδοποίηση για οριστικό τέλος της προστασίας της πρώτης κατοικίας στο τέλος Ιουλίου:

«Καλούμε τις ελληνικές αρχές να προχωρήσουν αποφασιστικά στην εφαρμογή του σχεδίου εκκαθάρισης ληξιπρόθεσμων οφειλών, τη νομοθέτηση ενός αποτελεσματικού νέου πτωχευτικού κώδικα, που θα διασφαλίζει τη ρευστοποίηση όλων των εξασφαλίσεων και την κατάργηση του ισχύοντος συστήματος για την προστασία των κύριων κατοικιών έως τα τέλη Ιουλίου 2020», αναφέρεται επί λέξει στην απόφαση του Eurogroup, η οποία ήταν ομόφωνη.

Και αυτή η ομοφωνία σημαίνει, πολύ απλά, ότι ο έλληνας υπουργός Οικονομικών δεν διεκδίκησε καμία παράταση. Δεν κατέθεσε, δηλαδή, καμία ένσταση και καμία αντίρρηση στην προοπτική να λήξει το καθεστώς προστασίας της πρώτης κατοικίας για χιλιάδες πολίτες εν μέσω μιας ιστορικής ύφεσης και την ώρα που έχει καταρρεύσει πλήρως κάθε οικονομική δραστηριότητα ως συνέπεια του lockdown της πανδημίας.

Καμία αντίρρηση δεν είχε ο υπουργός Χρήστος Σταϊκούρας ούτε ως προς το έτερο σκέλος των αυστηρών συστάσεων του Eurogroup, εκείνο που υπενθυμίζει τις επιπλέον δεσμεύσεις της Ελλάδας σε ό,τι αφορά την «μεταρρύθμιση του εργατικού δικαίου».

«Χαιρετίζουμε τη δέσμευση της Ελλάδας να αναλάβει μια σειρά πρόσθετων μεταρρυθμίσεων, με σκοπό τη στήριξη της ανάκαμψης», τονίζεται στην απόφαση, σε μια αναφορά που παραπέμπει σε περαιτέρω ευελιξία στις ήδη διαλυμένες εργασιακές σχέσεις.

Η δεύτερη παγίδα ίσως είναι και η πλέον καταλυτική, διότι εγγράφει υποθήκη να μετατρέψει την ύφεση σε νέα, βαθιά κρίση για την ελληνική οικονομία και κοινωνία. Πρόκειται για τη φράση του ανακοινωθέντος που φαίνεται να κρύβει δέσμευση της Ελλάδας για επιστροφή σε πρωτογενή πλεονάσματα το 2021: «Η επικαιροποιημένη πρόβλεψη των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων», σημειώνει το Eurogroup,  «αναμένει ότι το πρωτογενές αποτέλεσμα θα μετατραπεί σε έλλειμμα το 2020, προτού επιστρέψει σε πλεόνασμα το 2021».

Με απλούς αριθμούς αυτό σημαίνει πως, μετά από μια ύφεση το 2020 διψήφιου ποσοστού όπως προβλέπουν όλοι οι διεθνείς οργανισμοί και μετά από έλλειμμα που η ίδια η κυβέρνηση προσδιορίζει κοντά στο 5%, η Ελλάδα θα κληθεί τον επόμενο χρόνο να πετύχει ξανά πλεόνασμα. Κι αυτό, με την σειρά του, σημαίνει πως είτε θα πρέπει να πετύχει εκρηκτικούς ρυθμούς ανάπτυξης για να καλύψει το χαμένο δημοσιονομικό έδαφος – προοπτική που δεν διαφαίνεται από πουθενά – , είτε θα πρέπει μέσα στον επόμενο χρόνο να πάρει μέτρα λιτότητας για να βγουν οι δημοσιονομικοί στόχοι.

Όταν ο Αλέξης Τσίπρας έθεσε ακριβώς αυτό το θέμα στη Βουλή, ο πρωθυπουργός του απάντησε ότι λέει ψέματα και πως η απόφαση του Eurogroup έχει και δεύτερη παράγραφο, η οποία αναφέρει πως εάν χρειαστεί οι στόχοι για τα πλεονάσματα θα επανεξεταστούν εκ νέου.

Η μόνη δεύτερη παράγραφος όμως που περιλαμβάνει το ανακοινωθέν του Eurogroup είναι εκείνη που υπενθυμίζει τις αποφάσεις του οργάνου στη συνεδρίαση της 16ης Μαρτίου και οι οποίες ανέφεραν ότι η «ρήτρα διαφυγής» του Συμφώνου Σταθερότητας ενεργοποιείται για το 2020, χωρίς καμία αναφορά στο 2021.

«Υπενθυμίζουμε», αναφέρει η συγκεκριμένη παράγραφος, «ότι στις 16 Μαρτίου συμφωνήσαμε πως οι δημοσιονομικές επιπτώσεις των προσωρινών φορολογικών μέτρων που λαμβάνονται ως απάντηση στο COVID-19  θα αποκλειστούν κατά την αξιολόγηση της συμμόρφωσης με τους δημοσιονομικούς κανόνες, στους στόχους και τις απαιτήσεις της ΕΕ».

Όταν μάλιστα ερωτήθηκε για το ίδιο ζήτημα και ο πρόεδρος του Eurogroup Μάριο Σεντένο απάντησε πως αυτή την εβδομάδα δεν συζητήθηκε κανένα αίτημα της Ελλάδας για δημοσιονομική χαλάρωση για τον επόμενο χρόνο και πως ισχύει για τη χώρα μας ό,τι ισχύει και για όλα τα υπόλοιπα μέλη της ευρωζώνης με βάση την απόφαση της 16ης Μαρτίου – ότι, δηλαδή, η ρήτρα διαφυγής από τους δημοσιονομικούς στόχους θα εφαρμοστεί για το 2020.

Εάν αυτό δεν αλλάξει μέσα στους επόμενους μήνες, τα μέτρα που θα χρειαστεί να ληφθούν για να επιτευχθεί πλεόνασμα το 2021 θα είναι μνημονιακού τύπου. Και για να περάσουν από την κοινωνία και από τη Βουλή, σε καμία περίπτωση δεν θα αρκεί πια το άλλοθι του κορονοϊού.