Σύγχυση έχει προκληθεί τις τελευταίες ώρες σχετικά με τις εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά, προκαλώντας προβληματισμό και ερωτήματα για το παρασκήνιο και τη διαχείριση της κρίσης που βρίσκεται σε μια πολύ κρίσιμη φάση. Επίσημα το ΝΑΤΟ ανακοίνωσε πως Ελλάδα και Τουρκία και συμφώνησαν στην έναρξη του διαλόγου, σε τεχνικό επίπεδο, για την αποφυγή συγκρούσεων και ατυχημάτων στην Ανατολική Μεσόγειο. Κυβερνητικές πηγές διέψευσαν την ανακοίνωση, ενώ επίσημα το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών επιβεβαίωσε την πρωτοβουλία του επικεφαλής του ΝΑΤΟ, τονίζοντας πως η ίδια είναι πρόθυμη να ξεκινήσει έναν διάλογο, αλλά χωρίς περιοριστικούς όρους στην ατζέντα. 

Ads

Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, με επίσημη ανάρτησή του στο Twitter ανακοίνωσε πως η ελληνική κυβέρνηση και η τουρκική προεδρία συμφώνησαν να προχωρήσουν άμεσα σε διάλογο σε τεχνικό επίπεδο για να φτιάξουν ένα «μηχανισμό αποφυγής συγκρούσεων».

Σε δήλωσή του που έχει δημοσιευθεί και στη σελίδα της Συμμαχίας, ο Στόλτενμπεργκ αναφέρει: «Μετά από τις συζητήσεις μου με Έλληνες και Τούρκους ηγέτες, οι δύο σύμμαχοι συμφώνησαν να ξεκινήσουν τεχνικές συνομιλίες στο ΝΑΤΟ για τη δημιουργία μηχανισμών αποφυγής συγκρούσεων και ατυχημάτων στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Ελλάδα και η Τουρκία είναι πολύτιμοι Σύμμαχοι και το ΝΑΤΟ αποτελεί ένα σημαντικό πεδίο για διαβουλεύσεις για όλα τα θέματα που επηρεάζουν την κοινή μας ασφάλεια. Παραμένω σε στενή επαφή με όλους τους ενδιαφερόμενους Συμμάχους για να βρω μια λύση στις εντάσεις στο πνεύμα της αλληλεγγύης του ΝΑΤΟ».

Ωστόσο, λίγη ώρα αργότερα, πηγές από την ελληνική κυβέρνηση διέψευσαν τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ υποστηρίζοντας πως δεν υπάρχει τέτοια συμφωνία, κάνοντας λόγο για ανυπόστατες «πληροφορίες», αν και πρόκειται για επίσημη ανάρτηση του Στόλτενμπεργκ.  «Οι πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας σχετικά με φερόμενες τεχνικές συνομιλίες στο ΝΑΤΟ δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα», ανέφεραν χαρακτηριστικά διπλωματικές πηγές, σημειώνοντας ωστόσο πως η Αθήνα δεν είναι αρνητική στην έναρξη διαλόγου με την τουρκική πλευρά. Σε κάθε περίπτωση, προσθέτουν οι ίδιες πηγές, έχουμε συγκρατήσει την πρόθεση του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ να εργαστεί για να θεσπίσει μηχανισμούς αποκλιμάκωσης στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, «πλην όμως, αποκλιμάκωση συνιστά μόνον η άμεση απομάκρυνση όλων των τουρκικών πλοίων από την ελληνική υφαλοκρηπίδα». 

Ads

Από την πλευρά του το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών, με επίσημη ανακοίνωση και σχολιάζοντας τις ανακοινώσεις του Γενς Στόλτενμπεργκ, επιβεβαίωσε την πρωτοβουλία του Γ.Γ. του ΝΑΤΟ και υπογράμμισε πως «είμαστε έτοιμοι για διάλογο, αλλά χωρίς όρους», εννοώντας πως στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων επιθυμεί να τεθεί ολόκληρη η τουρκική ατζέντα. Επιβεβαιώνοντας την πρωτοβουλία του Στόλτενμπεργκ, η Τουρκία αναφέρει πως «oι εν λόγω συνομιλίες στοχεύουν στην εκτόνωση και δεν σχετίζονται με την επίλυση των διμερών θεμάτων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αλλά με τις διευθετήσεις που τέθηκαν σε διμερές επίπεδο από τις στρατιωτικές αρχές των δύο χωρών» και καλεί την Ελλάδα να υποστηρίξει την εν λόγω πρωτοβουλία, τονίζοντας ότι η ίδια θέλει να ξεκινήσει ο διάλογος ανάμεσα στις δύο χώρες, ώστε να βρεθεί μία μόνιμη λύση για όλα τα ζητήματα με βάσει το Διεθνές Δίκαιο.

Το Παρασκήνιο

Πληροφορίες που ρίχνουν φως στο παρασκήνιο των διαβουλεύσεων, αναφέρουν πως ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ παρέδωσε επίσημο έγγραφο στους αντιπροσώπους των δύο πλευρών, στο οποίο προτείνονται διάφοροι τρόποι αποκλιμάκωσης τη έντασης και τους ζητήθηκε να καταθέσουν τα δικά τους σχόλια επί αυτών, εντός μιας εβδομάδας. Πρόκειται για μια σειρά προτάσεων τις οποίες παρέλαβαν η Αθήνα και η Άγκυρα. Το γεγονός πως η ελληνική αντιπροσωπεία δεν απέρριψε την πρωτοβουλία του Στόλτενμπεργκ, ήταν το έναυσμα για να ανακοινώσει ο Γενικός Γραμματέας την έναρξη του διαλόγου με «τεχνικές συνομιλίες», ωστόσο αιφνιδιασμένη από την επίσημη ανακοίνωση, η ελληνική κυβέρνηση, που φέρεται να διαφωνεί με κάποιες εξ αυτών, αιφνιδιάστηκε και έσπευσε μέσω πηγών να διαψεύσει την ανακοίνωση του επικεφαλής του ΝΑΤΟ. «Η μονομερής εγχείριση εγγράφου με την παράκληση για σχόλια εντός μίας εβδομάδας σε καμία περίπτωση δε συνιστά έναρξη διαλόγου», σχολίασαν ελληνικές διπλωματικές πηγές, επιβεβαιώνοντας την ύπαρξη του εν λόγω εγγράφου. Αίσθηση πάντως προκαλεί το γεγονός πως μέχρι αργά το βράδυ δεν είχε υπάρξει κάποια επίσημη τοποθέτηση από το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, αλλά μόνο σχόλια από «πηγές». 

Διαβάστε επίσης: ΣΥΡΙΖΑ για ανακοινώσεις Στόλτενμπεργκ: Η κυβέρνηση να ξεκαθαρίσει το μπάχαλο που ζημιώνει τη χώρα

Πιέσεις για έναρξη του διαλόγου

Σε κάθε περίπτωση η κινητοποίηση από συγκεκριμένες πλευρές εντός, αλλά και εκτός, του ΝΑΤΟ για έναρξη του διαλόγου είναι δεδομένη. Σημειώνεται πως το πρωί της Πέμπτης, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε προχωρήσει στην τελευταία του κίνηση, καθώς μετά τις απειλές, τις παραβιάσεις και την κλιμάκωση της έντασης με στοχο το γκριζάρισμα της περιοχής του Καστελόριζου, ανατολικά από τον 28ο Μεσημβρινό, κάλεσε την ελληνική κυβέρνηση σε έναν διάλογο για μια «πολιτική λύση win – win».

Υπενθυμίζεται πως η Τουρκία έχει εκδώσει NAVTEX για συνέχιση των ερευνών του τουρκικού πλοίου Oruc Reis τουλάχιστον μέχρι τις 12 Σεπτεμβρίου, εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, και συγκεκριμένα στην περιοχή που έμεινε εκτός από τη συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου για τον καθορισμό των ΑΟΖ των δυο χωρών. H Τουρκία επικαλέστηκε την εν λόγω συμφωνία και με επιστολή της στον ΟΗΕ, θέλοντας να υποστηρίξει τις διεκδικήσεις της. «Αφού η Ελλάδα συμφώνησε με την Αίγυπτο πως η Κρήτη έχει μειωμένη επήρεια, γιατί να μη συμβαίνει το ίδιο και για το Καστελόριζο», τόνιζε ο εκπρόσωπος της Άγκυρας στη σχετική επιστολή του. 

Επίσης υπήρξαν πληροφορίες και για τηλεφωνική επικοινωνία με την Μέρκελ, το απόγευμα της Πέμπτης, στην οποία ο Τούρκος πρόεδρος διεμήνυσε πως είναι αδιανόητο το γεγονός πως ορισμένες χώρες υποστηρίζουν την Ελλάδα, που, όπως είπε εμφανίζει «εγωιστική και άδικη συμπεριφορά». 

Σημειώνετα πως παρά τις αναφορές από την Κομισιόν για πιθανές κυρώσεις κατά της Άγκυρας αν συνεχίσει την ίδια στάση, η θέση του Βερολίνου, που στην παρούσα φάση έχει αναλάβει ρόλο διαμεσολαβητή, είναι πως οι δύο πλευρές, Ελλάδα και Τουρκία, θα πρέπει να καθίσουν στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης για έναν διπλωματικό διάλογο με στόχο την επίλυση των διαφορών τους. Με αυτή τη θέση συμφώνησε και ανώτατος εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής, Ζοζέπ Μπορέλ, ο οποίος στην τελευταία άτυπη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, τόνισε πως «θέλουμε να δώσουμε μια σοβαρή ευκαιρία στον διάλογο». 

Αντίστοιχο ήταν και το μήνυμα από τις ΗΠΑ, με τον αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Μάικ Πομπέο να καλεί την Ελλάδα και την Τουρκία να «μειώσουν τις εντάσεις» για να σταματήσει η κλιμάκωση στην ανατολική Μεσόγειο και «να αρχίσουν διπλωματικές συνομιλίες στο θέμα των διενέξεων που υπάρχουν στην ανατολική Μεσόγειο». Στις εξελίξεις παρενέβη και η Ρωσία, η οποία επίσης ζητάει την έναρξη πολιτικού διαλόγου για την επίλυση των διαφορών. «Δεν επιδιώκουμε να επωφεληθούμε από μια διασυνοριακή διαφωνία. Η προσέγγιση αυτή ισχύει πλήρως για την ανατολική Μεσόγειο, μια ευαίσθητη και εκρηκτική περιοχή. Η Ρωσία τάσσεται υπέρ της επίλυσης όλων των διαφορών μόνο μέσω του πολιτικού διαλόγου» αναφέρει η εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας Μαρία Ζαχάροβα σε ανάρτησή της στο Twitter. 

Η ανάρτηση του Γενς Στόλτενμπεργκ