Ο νέος της φωτογραφίας είναι o Σίκο, ένας πρόσφυγας, τη μέρα της παράστασης «Untitled for now: An old fable» της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, στην οποία έλαβε μέρος.

Ο Σίκο, ένα παιδί εξαιρετικά φιλότιμο, που ήδη έχει ενταχθεί την κοινωνία μας, έλαβε απορριπτική απόφαση χορήγησης διεθνούς προστασίας, ενώ η ζωή του κινδυνεύει σοβαρά σε περίπτωση που οδηγηθεί πίσω στην χώρα του.

Πώς έφτασε στην Ελλάδα

Γεννημένος στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, έζησε μια δραματική παιδική ηλικία. Σε ηλικία 10 ετών σφαγιάστηκε όλη η οικογένειά του από στρατιώτες. Ο ίδιος, που τυχαία έλειπε από το σπίτι, γλύτωσε τη σφαγή αλλά αναγκάστηκε βέβαια να δραπετεύσει από την πατρίδα του, καθώς αποτελούσε και ο ίδιος στόχο.

Μαζί με τον θείο του, έφτασαν στο Μαρόκο, όπου έζησε ως επαίτης μέχρι την ηλικία των 14 ετών, ενώ ο θείος πέθανε λίγο μετά την άφιξή τους σε αυτή τη χώρα. Με φουσκωτή βάρκα πέρασε στη Λιβύη και από εκεί επιχείρησε να περάσει με καράβι στην αντικρινή «ασφαλή» Ευρώπη. Δυστυχώς, το σαπιοκάραβο βούλιαξε ανοιχτά της Λιβύης και πνίγηκαν αβοήθητοι πολλοί συνταξιδιώτες του. Ο Σίκο φάνηκε τυχερός για μια ακόμη φορά (!) αφού διασώθηκε από Ιταλικό εμπορικό πλοίο. Κατέληξε στην Τουρκία και από εκεί κατάφερε να περάσει με βάρκα στην Κω.

Η ένταξη στην ελληνική κοινωνία

Ο Σίκο έφτασε στη Δομή «Νεφέλη 1» του Κοινωνικό ΕΚΑΒ το Δεκέμβριο 2019. Μιλούσε βασικά τη μητρική γλώσσα του, τα Lingala, και ελάχιστα γαλλικά. Έδειξε όμως αξιοθαύμαστο σθένος, επιμονή και θέληση να διδαχθεί την ελληνική γλώσσα. Συμμετείχε σε όλες τις δραστηριότητες της δομής, χωρίς να απουσιάζει ποτέ από το μάθημα ελληνικών. Με ακλόνητη συνέπεια φοίτησε για 3 χρόνια στο 1ο ΕΠΑΛ Πειραιά, ακολουθώντας την ειδικότητα της Ηλεκτρολογίας, αποφοιτώντας με βαθμό 15,5  και με εξαιρετική διαγωγή. Όλοι όσοι συναναστράφηκαν με το Σίκο, μιλούν με τα καλύτερα λόγια για τον χαρακτήρα του αλλά και για τον τρόπο με τον οποίο κατάφερε να ενταχθεί στην ελληνική κοινωνία.

Μετά την ενηλικίωσή του, αποχώρησε από τη Δομή της Οργάνωσής και φιλοξενήθηκε σε διαμέρισμα ημιαυτόνομης διαμονής άλλου οργανισμού. Σήμερα, σε ηλικία 20 ετών πλέον, μετά τη διακοπή των προγραμμάτων φιλοξενίας προσφύγων σε διαμερίσματα, πήρε τη ζωή του στα χέρια του και εγκαταστάθηκε μαζί με συνομήλικο φίλο του, που γνώρισε στη Δομή μας, σε μισθωμένο διαμέρισμα, καλύπτοντας μόνος του τα έξοδά του. Βρήκε δε μόνιμη εργασία σε εργοστάσιο συσκευασίας στον Ασπρόπυργο.

Μια απόρριψη γεμάτη αντιφάσεις

Είναι προφανές ότι ο Σίκο πληροί αναμφίβολα τις προϋποθέσεις υπαγωγής του σε Προσφυγικό Καθεστώς Διεθνούς Προστασίας. Η άρνηση χορήγησης ασύλου αποτελεί μια ακατανόητη απόφαση, η οποία έχει χαρακτηριστικά αυθαιρεσίας, επισημαίνεται στη σχετική ανακοίνωση του Κοινωνικού ΕΚΑΒ.

Όπως βεβαιώνεται από διεθνείς οργανισμούς και έγκυρους ανεξάρτητους παρατηρητές, στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, «οι βίαιες ένοπλες συγκρούσεις με θύματα τον άμαχο πληθυσμό, είναι εκτεταμένες στο σύνολο της χώρας και η κατάσταση παραμένει ασταθής, με ομάδες ενόπλων να προβαίνουν σε ωμότητες εις βάρος του άμαχου πληθυσμού».

Η ανάγνωση της απορριπτικής έκθεσης της Υπηρεσίας Ασύλου είναι τόσο αντιφατική, που δημιουργεί δυσκολία κατανόησης της λογικής συνέχειας της επιχειρηματολογίας της.

Πράγματι, η έκθεση της Υπηρεσίας περιγράφει με ακρίβεια και λεπτομέρεια την εμπόλεμη κατάσταση και την τραγωδία που βιώνουν οι άμαχοι:

«Οι επιθέσεις των ένοπλων ομάδων ενάντια σε πολίτες έχουν διπλασιαστεί το 2021 συγκριτικά με την προηγούμενη χρονιά. Η ένοπλη βία στην ανατολική Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό  έχει εντατικοποιηθεί τα πρόσφατα έτη, προκαλώντας τον θάνατο περισσότερων από 7380 πολιτών μεταξύ του 2017 και του Απρίλη του 2022 και σύμφωνα με τον ΟΗΕ, μόνο στο Βόρειο Kivu και το Ituri υπάρχουν πάνω από 3.5 εκατομμύρια εκτοπισμένοι. Η βία έχει συνοδευτεί ακόμη και από άλλες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως μαζικούς βιασμούς, επανειλημμένες επιθέσεις σε εγκαταστάσεις εκτοπισμένων και καταστροφές δεκάδων χωριών. (…) Η Υπηρεσία κρίνει ότι η κατάσταση ασφαλείας που σημειώνεται στην επαρχία Ituri πληροί τα κριτήρια για να χαρακτηριστεί ως ένοπλη σύρραξη και ότι το επίπεδο βίας κατά του άμαχου πληθυσμού της περιοχής παραμένει αρκετά υψηλό.»

Και εύλογα συμπεραίνει η έκθεση ότι η επιστροφή του Σίκο στη χώρα του θέτει την ζωή του σε κίνδυνο:

«Ο αιτών, κατά την επιστροφή του στη χώρα καταγωγής του, κινδυνεύει ως άμαχος λόγω σύρραξης/πολέμου και οι Αρχές της χώρας δεν είναι σε θέση να του παρέχουν προστασία. Συνεπώς, ο αιτών κινδυνεύει από αδιάκριτη βία η οποία οφείλεται στην εμπόλεμη κατάσταση που βρίσκεται η χώρα του. (…) Επομένως, ο φόβος του αιτούντος σχετικά με την προσωπική του ασφάλεια και τη σωματική του ακεραιότητα κρίνεται ως βάσιμος και δικαιολογημένος. (…) Η Υπηρεσία έκανε ήδη ως δεκτό ως βάσιμο και δικαιολογημένο το φόβο του ότι η σωματική του ακεραιότητα και η ζωή του κινδυνεύουν από τις ένοπλες ομάδες.»

Αλλά το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγουν οι συντάκτες της έκθεσης είναι ακριβώς το αντίθετο απ’ ότι θα ήταν αναμενόμενο:

«Για τους λόγους αυτούς:
Απορρίπτουμε την αίτηση διεθνούς προστασίας του NSEKI CHICO του EDUARDO και της LUTUMBA, με ημ. γεν. 17/09/2002, ως αβάσιμη και διατάσσουμε την επιστροφή του.»

Αυτή η ασυνέχεια στην λογική της επιχειρηματολογίας παρατηρείται και σε επιμέρους θέματα, όπως αυτό της εξαναγκαστικής στρατολόγησης με την οποία απειλείται ο Σίκο αν επέστρεφε στη χώρα του.

«Η εξαναγκαστική στρατολόγηση αποτελεί πραγματική τακτική που επιστρατεύουν ένοπλες ομάδες που δραστηριοποιούνται στην ανατολική ΛΔΚ.
Ωστόσο, δεν προκύπτουν στοιχεία τα οποία να υποδεικνύουν ότι η εν λόγω μέθοδος στρατολόγησης διεξάγεται σε τέτοια κλίμακα ώστε να στοχοποιείται ολόκληρος ο ανδρικός πληθυσμός. Ως εκ τούτων, συνάγεται ότι δεν προκύπτει εύλογη πιθανότητα κινδύνου ότι ο αιτών θα στοχοποιηθεί με εξαναγκαστική στρατολόγηση από τις ένοπλες ομάδες και επομένως ο εν λόγω φόβος κρίνεται ως μη βάσιμος και μη δικαιολογημένος.»

Με απλά λόγια, η έκθεση εντοπίζει τον κίνδυνο και την έκτασή του, αλλά θεωρώντας ότι ο Σίκο διατηρεί μια πιθανότητα να αποφύγει τον κίνδυνο αυτό, εφόσον δεν απειλείται «ολόκληρος ο ανδρικός πληθυσμός», συμπεραίνει ότι ο φόβος του είναι αδικαιολόγητος.

Τέλος, σε απόσταση μίας σελίδας εντός της έκθεσης αποτυπώνονται δυο συμπεράσματα διαμετρικά αντίθετα:

• Σελίδα 19: «Επομένως, στο πρόσωπο του αιτούντος συντρέχουν οι προϋποθέσεις αναγνώρισής του ως δικαιούχου επικουρικής προστασίας σύμφωνα με τη διάταξη γ) του ά 14 ν. 4939/2022.»
• Σελίδα 20: «Κρίνουμε ότι δεν συγκεντρώνονται στο πρόσωπο του αιτούντος οι προϋποθέσεις για την αναγνώρισή του ως δικαιούχου επικουρικής προστασίας.»

Όλα τα αντικειμενικά στοιχεία που καταγράφονται στην έκθεση της Υπηρεσίας Ασύλου για τον Σίκο συνηγορούν στην ανάγκη να δοθεί προστασία σε αυτό παιδί.