Η συμφωνία αριστερών και προοδευτικών δυνάμεων της Ευρώπης  πάνω σε μια κοινή ατζέντα για την αλλαγή των δομών της ΕΕ και της Ευρωζώνης μπορεί να αποτελέσει το πολιτικό γεγονός της δεκαετίας. Και ένας πολύ ουσιαστικός διάλογος για την προοπτική της ΕΕ και τις αλλαγές σε προοδευτική κατεύθυνση βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη.

Σημαντικές πλευρές αυτού του διαλόγου αναδείχθηκαν στην εκδήλωση που διοργάνωσε το κυβερνών ΔΚ Ιταλίας στην Ρώμη την Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου με τίτλο «Αθήνα, Βρυξέλλες, Ρώμη. Υπόδειγμα μιας άλλης Ευρώπης. Νέες προκλήσεις για την Αριστερά». Κεντρικοί ομιλητές ήταν ο Ιταλός Υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Σάντρο Γκότσι και ο Έλληνας Υπουργός Επικρατείας Νίκος Παππάς.

Οι απόψεις που κατατέθηκαν κινήθηκαν μέσα στο πλαίσιο που διαμορφώνουν δυο μείζονα γεγονότα του προηγούμενου διαστήματος.
Η ελληνική διαπραγμάτευση με τους «θεσμούς».

Και η «Αναφορά των 5 Προέδρων για την ολοκλήρωση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης». Με βασικό συντάκτη τον Γιουνκέρ και τη συμβολή των Τάσκ, Ντάισελμπλουμ, Ντράγκι και Σούλτς.

Κοινή εκτίμηση των δυο κεντρικών ομιλητών, των δυο κυβερνήσεων επί της ουσίας, είναι ότι οι Ευρωπαϊκοί θεσμοί χρειάζονται άμεσα μεταρρύθμιση για να ανταποκριθούν στις ανάγκες και στα προβλήματα που ανέδειξε η πρόσφατη κρίση. Μια μεταρρύθμιση που να ενισχύσει τη δημοκρατία, την αντιπροσωπευτικότητα, την κοινωνική διάσταση, την αναπτυξιακή προοπτική.

Ο Σάντρο Γκότσι επισήμανε ότι ακόμη και η «Αναφορά των 5 Προέδρων» παραδέχεται αυτή την αναγκαιότητα. Όπως είπε, όταν σε ένα κείμενο αναφέρεται 20 φορές ως προτεραιότητα η σύγκλιση των Ευρωπαϊκών οικονομιών, αυτό αποτελεί την καλύτερη ομολογία ότι δεν έχουμε μέχρι στιγμής πετύχει αυτή τη σύγκλιση. Και βέβαια μια ομολογία από την πιο υπεύθυνη θεσμικά πλευρά.

Ακόμη πιο σημαντικό, ο Σάντρο Γκότσι εστίασε στην διαμόρφωση μιας κοινής ατζέντας των αριστερών και προοδευτικών δυνάμεων για την μεταρρύθμιση της Ευρώπης, μέσα στο χρονικό ορίζοντα που βάζει η «Αναφορά των 5 Προέδρων» δηλαδή τα μέσα  του 2017. Ώστε να μην διαμορφώσουν μόνες τους το πλαίσιο της συζήτησης για το μέλλον της Ευρώπης οι δυνάμεις του νεοφιλελευθερισμού.

Ο Νίκος Παππάς προσδιόρισε μέρος της θεματολογίας αυτής της κοινής ατζέντας, στο φως της εμπειρίας της ελληνικής διαπραγμάτευσης.

Την ενίσχυση του Ευρωκοινοβούλιου και γενικότερα της δημοκρατικής και αντιπροσωπευτικής λειτουργίας των θεσμών της ΕΕ. Συνδέοντας το με την πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης για πλήρη συμμετοχή του Ευρωκοινοβούλιου στην αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος, πρόταση που στηρίχτηκε από την Ευρωπαϊκή Αριστερά, τους Σοσιαλιστές, τους Πράσινους και τμήμα των Φιλελεύθερων- Δημοκρατών.

Την αλλαγή του ρόλου της ΕΚΤ ώστε να συμβάλλει αποτελεσματικά στην παροχή ρευστότητας για την ανάπτυξη και να λειτουργεί ως δανειστής «έσχατης καταφυγής» των κυβερνήσεων, όπως όλες οι μεγάλες Κεντρικές Τράπεζες του πλανήτη.

Την δημιουργία αυτόματων σταθεροποιητικών μηχανισμών για τις Ευρωπαϊκές οικονομίες και την προτεραιότητα όχι μόνον της δημοσιονομικής σταθεροποίησης αλλά και της στήριξης της απασχόλησης και του κοινωνικού κράτους.

Την στρατηγική αντιμετώπιση του προβλήματος του χρέους που αφορά συνολικά της χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου.

Την υπεράσπιση του ενιαίου Ευρωπαϊκού χώρου απέναντι σε λογικές ξενοφοβίας, ρατσισμού και εθνικής περιχαράκωσης.

Στο καθαρά πολιτικό επίπεδο, έγινε αναφορά από τους ομιλητές στην νέα κυβέρνηση της Πορτογαλίας που δείχνει ακριβώς τις αυξανόμενες δυνατότητες εναλλακτικών κυβερνητικών πολιτικών στον νεοφιλελεύθερο μονόδρομο. Ο Νίκος Παππάς τόνισε και τη σημασία της προεδρίας Κόρμπυν στο Εργατικό Κόμμα, με δεδομένη τη σύγκλιση των απόψεων του με όλα τα στοιχεία προοδευτικής μεταρρύθμισης που περιγράφονται.

Το συμπέρασμα από τη συγκεκριμένη συζήτηση αλλά και από το σύνολο των τελευταίων εξελίξεων είναι ότι η  προοπτική μιας σύγκλισης κυβερνήσεων, κομμάτων, κοινωνικών δυνάμεων για την προοδευτική αλλαγή των Ευρωπαϊκών θεσμών είναι σήμερα απόλυτα ρεαλιστική. Είναι επίσης απολύτως αναγκαία, όπως δείχνει η καταθλιπτική πρωτιά της Λε Πεν στις Γαλλικές εκλογές στη συνέχεια αντίστοιχων αποτελεσμάτων σε Πολωνία και Ουγγαρία. Το δογματικό νεοφιλελεύθερο μοντέλο για την Ευρώπη αμφισβητείται και από τα δεξιά, στη βάση της απογοήτευσης των πολιτών.

Η ταύτιση τμήματος των Ευρωπαίων σοσιαλιστών με τα συντηρητικά κόμματα το προηγούμενο διάστημα προκάλεσε τριγμούς στο ίδιο το Ευρωπαϊκό οικοδόμημα, έθεσε υπό αμφισβήτηση τις ανθρωπιστικές και κοινωνικές αξίες στις οποίες στηρίχτηκε η γέννηση του ευρωπαϊκού οράματος.

Η αντίστροφη κίνηση, η προοδευτική επανεκκίνηση σε κάθε χώρα και στην Ευρώπη συνολικά, είναι η μόνη απάντηση στον δεξιόστροφο εθνικισμό. Όποια δύναμη στην αριστερά και την κεντροαριστερά δεν μπορεί να δει αυτή την «μεγάλη εικόνα» θα βρεθεί αντικειμενικά χωρίς πολιτικό και ιστορικό ρόλο.