Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών οι εργαζόμενες στο tvxs ξεδιπλώνουν τις σκέψεις τους

Αν είχα το κουράγιο, θα ακολουθούσα το δρόμο της Μαίρης (Αγγελική)

Πριν από λίγες μέρες είχα την τιμή να συντονίσω μια εκδήλωση στη μνήμη της Γαρυφαλλιάς Ψαρράκου από το Τμήμα Φαρμακευτικής και την Επιτροπή Ισότητας Φύλων του ΕΚΠΑ. Η Γαρυφαλλιά, που σκοτώθηκε από τον σύντροφό της το καλοκαίρι στην Φολέγανδρο,  ήταν φοιτήτρια της σχολής και δεν πρόλαβε να πάρει το μεταπτυχιακό δίπλωμά της. Το παρέλαβε η μητέρα της δίνοντας ένα συγκινητικό παράδειγμα δύναμης και θάρρους.

Εκεί ακούστηκαν αριθμοί που σοκάρουν: Μία στις τρεις γυναίκες παγκοσμίως έχουν πέσει τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους θύματα σωματικής ή σεξουαλικής βίας, ενώ οι μισές δολοφονίες γυναικών γίνονται από το σύντροφό τους, πρώην ή νυν.

Σύμφωνα με το Συμβούλιο της Ευρώπης, η έμφυλη βία η μεγαλύτερη απειλή ως αιτία θανάτου για τις γυναίκες, ξεπερνάει τον καρκίνο και τα τροχαία δυστυχήματα.

Η πρόεδρος της Επιτροπής Ισότητας των Φύλων του ΕΚΠΑ, αν. καθηγήτρια Μαίρη Λεοντσίνη, παρουσίασε τα στοιχεία με ακρίβεια και ψυχραιμία. Εχει αφιερώσει τη ζωή της σ αυτή την υπόθεση. Αναρωτιόμουν πώς κατάφερε να μη σπάσει μπροστά στη μάνα της Γαρυφαλλιάς. Το σκέφτηκα και κατέληξα πως όταν παλεύεις για κάτι, το συναίσθημα μετουσιώνεται σε δράση και δεν υπάρχει ανάγκη να εκφραστεί με θόρυβο.

Αν είχα το κουράγιο, θα ακολουθούσα το δρόμο της Μαίρης. Θα μιλούσα λιγότερο και θα έκανα περισσότερα.

Η βία δεν έχει ποτέ άλλοθι (Νικόλ)

Η βία δεν γνωρίζει ποτέ από έρωτα, δεν κρύβει ποτέ πάθος, δεν έχει ποτέ άλλοθι, και δεν έχει ποτέ δικαίωμα στην συγγνώμη. Ούτε στην σιωπή.

Κάθε ιστορία βίας ενάντια σε μια γυναίκα, είναι βία ενάντια σε όλες μας. Και κάθε στιγμή δικής μας σιωπής, μπορεί να είναι συνενοχή. Μιλάμε, ζητάμε βοήθεια, φεύγουμε, διεκδικούμε. Διεκδικούμε την ζωή που μας ανήκει – στο φως, και όχι πίσω από κλειστές πόρτες.

Όχι άλλα τέρατα, όχι άλλη δυστυχία (Μαριάνθη)

Το Σάββατο ήταν η μέρα της καθαριότητας. Δεν είχε σχολείο, είχε σκούπισμα, ξεσκόνισμα, σφουγγάρισμα, σιδέρωμα. Μαζί με τη μαμά, που για εκείνη δεν είχε ράψιμο, μοδίστρα βλέπετε. Ο μπαμπάς και οι δύο αδελφοί, ως άντρες, έκαναν τα δικά τους. Ό, τι άλλο ήθελαν δηλαδή. Η καθαριότητα και τακτοποίηση του σπιτιού ήταν γυναικεία υπόθεση.

Την Κυριακή είχε οικογενειακό τραπέζι. Μαγείρευε η μαμά και γω ως κορίτσι έπλενα τα πιάτα. Και το τραπέζι γυναικεία υπόθεση.

Όταν με έστειλε πρώτη φορά η μάνα μου στον γιατρό της γειτονιάς, κοτζάμ κοπέλα πια, του γυμνασίου, πήγα γριπωμένη και βρέθηκα στριμωγμένη. Ποια ακροαστικά μου…τα αντανακλαστικά μου να είναι καλά. Έτρεξα κι άνοιξα την πόρτα με τη μπλούζα στη μασχάλη. Ντροπή. Και με πήγαινε η μάνα μου σ αυτόν χρόνια. Όλα καλά, ένα απλό κρύωμα, της είπα, όταν με ρώτησε τι μου πε ο γιατρός.

Χρόνια πήγαινε και στον υφασματέμπορο, κάτω στην αγορά. Μοδίστρα, είπαμε η μαμά, με πήρε μαζί της να διαλέξουμε ύφασμα για ένα φόρεμα καλό. Χάζευε η μαμά τα τόπια, όταν δίπλα στο ένα μέτρο, ο έμπορος πρόβαρε το ύφασμα πάνω μου, για την ακρίβεια με ζουπούσε όπου του γυάλιζε η προστυχιά του. Ούτε που τον ένοιαζε που  ήταν δίπλα η κυρία Ευδοκία, χρόνια πελάτισσα, όπως έλεγε. Τι θα του έκαναν δυο γυναίκες; Και όντως. Τίποτα. Ντροπή και πάλι.

Η ζωή συνεχίζεται…αργότερα, ένας τύπος να αυνανίζεται επιδεικτικά κοιτώντας με στο πάρκο,  ένας ταξιτζής να απλώνει τα χέρια του πάνω μου καθώς θέλησα να γυρίσω με την τυπική ασφάλεια στο σπίτι μου το βράδυ, ένας από μια παρέα που τι το θελα να δεχτώ να κολυμπήσουμε παρέα, με πήγε στα βράχια δήθεν για πεταλίδες, ένας χειριστικός σύντροφος που λες και του ανήκα, και πολλά άλλα, διαλέγω όμως για να αποφύγω τους μελοδραματισμούς, τα πιο ελαφριά…

Και τα σκληρά, τα ξέρετε. Τα συνηθίσαμε. Χρόνια τώρα. Υπακοή, ανελευθερία, φόβος, τρόμος ενίοτε, βρισιές, ξύλο αν χρειαστεί, κι άμα θολώσει κι άλλο σε στέλνει και στο χώμα. Είναι ο κανόνας και ελπίζουμε στις εξαιρέσεις. Έτσι μας μάθανε. Ο κανόνας του άνδρα, του πονηρού, του θερμόαιμου, του σκληρού, χαρακτηριστικά του ισχυρού, του έχων εξουσία, του αφεντικού. Αυτού που έχει. Και άρα που κατέχει.

Η βία δεν είναι στο αίμα των ανδρών, είναι στο αίμα αυτού του θεμέλιου κανόνα του ισχυρού, του πατριάρχη. Γέννησε τέρατα και σκόρπισε δυστυχία. Καταργήστε τον, επιτέλους!

«Cancion sin miedo» – Τραγούδι δίχως φόβο (Φωτεινή)

Σήμερα το μυαλό μου είναι στις δολοφονημένες και κακοποιημένες γυναίκες αλλά η καρδιά μου χτυπάει στις νίκες του φεμινιστικού κινήματος των τελευταίων χρόνων, το οποίο άνοιξε διάπλατα παράθυρο προς την ελπίδα ότι η πατριαρχία πρέπει να εκνπνεύσει, όσο βαθιές κι αν είναι οι ρίζες της.

Στο ισπανικό φεμινιστικό κίνημα που μετά την ανασυγκρότηση του το 2014 με αφορμή το νόμο για τις εκτρώσεις που οδήγησε στην παραίτηση του Γκαγιαρδόν, δυναμώνει το 2016 με αφορμή την υπόθεση ομαδικού βιασμού γνωστή και ως Λα Μανάδα, και δίνει πνοή σε όλο τον κόσμο. Εκεί γεννήθηκε το σύνθημα «Εγώ σε πιστεύω αδερφή» (Yo te creo hermana). Στο κίνημα της Αργεντινής την περίοδο 2014-2017  ενάντια στη ματσό-βία (violencia machista) και στις γυναικοκτονίες που λειτούργησε καταλυτικά για την ανάπτυξη του ισπανικού κινήματος και μας έδωσε το σύνθημα «Ούτε μια λιγότερη» (Ni una menos).

Στο κίνημα #Metoo των ΗΠΑ και το φεμινιστικό κίνημα της Ελλάδας που φρόντισε να ακούγονται ηχηρά τα ονόματα των δολοφονημένων γυναικών, που βρέθηκε στην Κρήτη, στην Ηλιούπολη, τη Ρόδο τα Γλυκά Νερά… σε δικαστήρια, πεζοδρόμια και πλατείες και υπενθυμίζει πως  το πρώτο και σημαντικότερο φεμινιστικό διακύβευμα είναι να παραμείνουμε ζωντανές και ζωντανά. Και κατάφερε να υπερδιπλασιαστεί ο αριθμός των γυναικών που καταγγέλουν κακοποίηση το 2021 σε σχέση με το 2020.

Στα μέλη του γαλλικού φεμινιστικού κινήματος που πριν από λίγες μέρες κατέκλυσαν το Παρίσι (50.000 και πλέον άτομα) και άλλες πόλεις και δέχτηκαν φασιστικές επιθέσεις επειδή διαδήλωναν ενάντια στη σεξιστική και σεξουαλική βία, υπό τους ήχους του «Cancion sin miedo» (Τραγούδι δίχως φόβο), έναν φεμινιστικό ύμνο κατά της γυναικοκτονίας. Σε μια χώρα όπου μόνο επί θητείας Μακρόν έχουν δολοφονηθεί 600 γυναίκες.

Κάθε φορά που μια γυναίκα δολοφονείται από τον σύντροφο, τον συγγενή, τον περαστικό, χιλιάδες άλλες ανατριχιάζουμε, οργιζόμαστε και ανακαλούμε τις φορές που κακοποιηθήκαμε ή που την γλιτώσαμε παρά τρίχα. Ανακαλούμε όλη την εσωτερικευμένη ενοχή, τις φορές που παίζαμε άμυνα. Να ξέρεις όμως, ότι κάθε φορά που απλώνεις το χέρι, κάποια βρίσκει τη φωνή της, την αυτοδιάθεση και την αυτονομία της. Και δεν είναι καθόλου λίγο. Γιατί για να ανοίξουν τα φτερά τους προς την ελευθερία και τη δημιουργία κάποιες, πρέπει πρώτα να παραμείνουν υγειείς και ζωντανές και μετά να τραγουδήσουν το cancion sin miedo (τραφούδι δίχως φόβο).

Ένα προνόμιο που δεν είχαμε ποτέ και μία ερώτηση (Κατερίνα)

“Έλα, ναι τώρα γυρνάω σπίτι, σε δέκα θα είμαι εκεί. Πως πήγε η μέρα σου;”: Αυτός είναι ο τρόπος μου να νιώθω ασφαλής όταν έχω βγει μόνη και επιστρέφω σπίτι το βράδυ. Μιλάω στο τηλέφωνο. Βοηθάει να μην προσέχω τις σκιές, να μην με ανησυχούν τα βήματα και οι άνθρωποι που περπατούν πίσω μου και να μην έχω αυτή την αδιόρατη αίσθηση ότι απειλούμαι. Επίσης όπως πολλές άλλες γυναίκες, όταν επιστρέφω σπίτι κρατάω πάντα τα κλειδιά στο χέρι για να μην καθυστερήσω στην είσοδο ενώ αν είναι αργά το βράδυ θα πάρω ταξί ακόμα και για μερικά τετράγωνα. 

Πριν μερικούς μήνες, με τις γυναικοκτονίες και τις καταγγελίες στο πλαίσιο του ελληνικού metoo να απασχολούν καθημερινά τη δημόσια σφαίρα, ένας άνδρας συνάδελφος στο newsroom του tvxs.gr, μας ρώτησε αν μας έχουν παρενοχλήσει ή επιτεθεί ποτέ στο δρόμο και πως νιώθουμε όταν γυρνάμε σπίτι μας το βράδυ. Σχεδόν όλες είχαμε μία ιστορία να αφηγηθούμε. Εκείνη τη μέρα με θλίψη συνειδητοποίησα πως παρά τις ειδήσεις και τα στατιστικά στοιχεία για τη βία κατά των γυναικών, ποτέ κανένας άνδρας από τον κοινωνικό μου κύκλο δεν με είχε ρωτήσει. Πιστεύω πως κάποιες ερωτήσεις μπορεί να εμπεριέχουν άβολες απαντήσεις, όμως μπορούν να κάνουν τη διαφορά.

Έτσι αν κάπου νιώθω ότι θα ήθελα να σταθώ σήμερα με βάση τη δική μου εμπειρία είναι πως χρειαζόμαστε περισσότερους άνδρες στη ζωή μας πρόθυμους να ακούσουν αυτό που είναι κοινό κτήμα και καθημερινότητα μεταξύ των γυναικών. Πρόθυμους να ακούσουν και να αντιληφθούν την έκταση και το βάθος όσων βιώνουμε. Γιατί δεν αρκούν απλά οι καλές προθέσεις. Η εμπειρία τους βασίζεται στο προνόμιο που έχουν να μην νιώθουν φόβο όταν περπατούν το βράδυ και να μην νιώθουν ένοχοι για τη σεξουαλικότητα τους. Προνόμιο το οποίο εμείς δεν είχαμε ποτέ.

Και αν κάποιος μας θεωρεί υπερβολικές, μπορεί σήμερα, με αφορμή αυτή την Παγκόσμια Ημέρα, να κάνει ένα εύκολο πείραμα. Ρωτήστε γυναίκες φίλες, συντρόφους, συναδέλφους σας, αν έχουν βιώσει ποτέ παρενόχληση ή επίθεση στο δρόμο ή πως αισθάνονται όταν γυρνούν το βράδυ στο σπίτι τους. Αν δεν το έχετε κάνει, δοκιμάστε το. Αν είστε πρόθυμοι να ακούσετε, οι απαντήσεις από όσες είναι έτοιμες να μιλήσουν γι’ αυτό, θα σας τρομάξουν.

Εγώ αδερφή μου σε πιστεύω (Μάρθα)

Σε πιστεύω όταν λες ότι σε παρενόχλησε, χωρίς να με νοιάζει τι ρούχα φορούσες. Σε πιστεύω όταν μου λες ότι άπλωσε τα χέρια του πάνω σου, χωρίς να με νοιάζει τι έχει προηγηθεί. Σε πιστεύω όταν λες ότι σε βίασε, χωρίς να με νοιάζει αν πήγες σπίτι του. Σε πιστεύω όταν λες ότι δεν μπορούσες ή δεν κατάφερες να φύγεις.

Στη Δάφνη, στα Γλυκά Νερά, στη Φολέγανδρο, στη Μακρινίτσα και σε τόσες άλλες υποθέσεις γυναίκες έχασαν τη ζωή τους από τα χέρια των συντρόφων τους. Και είναι μόνο κάποιες από τις πιο πρόσφατες ιστορίες γυναικών που δολοφονήθηκαν από τα χέρια των ανθρώπων που αγάπησαν και εμπιστεύθηκαν.

Δεν είναι «εγκλήματα πάθους», αλλά γυναικοκτονίες, των οποίων η θλιβερή λίστα που έχουν σημειωθεί στη χώρα μας το 2021 διαρκώς αυξάνεται, αποκαλύπτοντας την ένταση του προβλήματος της έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας. Ένα ζήτημα, το οποίο ωστόσο δεν είναι σημερινό και η ανάγκη για τη νομική τους αναγνώριση είναι πιο αναγκαία από ποτέ.

Η μηδενική ανοχή απέναντι στην έμφυλη βία είναι η μόνη λύση. Μην την προσπερνάς, όταν τη συναντάς δίπλα σου.

Χάσαμε τον αριθμό. Θα μας λείπουν πάντα οι δολοφονημένες, αλλά θα συνεχίζουμε να παλεύουμε μέχρι να τον αλλάξουμε τον κόσμο τούτο.

Ό,τι μας καθορίζει, το δείχνουν τα ΟΧΙ μας (Μάρθα)

Και ποιο ΟΧΙ είναι μεγαλύτερο, από αυτό στην σιωπή της κακοποίησης μας ως γυναίκες, επαγγελματίες, σύζυγοι, μητέρες;

Οι γυναίκες που δολοφονήθηκαν στην χώρα μας, είπαν το δικό τους μεγάλο ΟΧΙ, ξεσκεπάζοντας με τον πιο οδυνηρό τρόπο, τους κακοποιητές τους.

Αυτές είναι οι ηρωίδες μας. Τα γυναικεία “μεγάλα μεγέθη” μας.

Τι συμβουλεύω την κόρη μου (Άννα)

Όλα ξεκινούν από το οικογενειακό περιβάλλον. Η ευτυχία, η ικανοποίηση στον γάμο και τις διαπροσωπικές σχέσεις βασίζεται στην αυτοεκτίμηση. Πρέπει να την τηρούμε διαρκώς και να μην αφήνουμε κανέναν να μειώνει την υπόληψη και τον αυτοσεβασμό μας. Το αντίθετο για μένα είναι η χειρότερη μορφή ψυχολογικής βίας, που αυξητικά μπορεί να οδηγήσει σε απρόβλεπτες καταστάσεις. Η συμβουλή προς την κόρη μου είναι να προσέχει πάντοτε στις διαπροσωπικές της σχέσεις, να μην είναι ανεκτική σε χειριστικές συμπεριφορές που θίγουν ή μειώνουν τον αυτοσεβασμό της.

Έχουμε φωνή (Ελπίδα)

Η βία κατά των γυναικών δεν είναι σημερινό φαινόμενο, υπήρχε πάντα και δεν κάνει διαχωρισμό μεταξύ πολιτισμών, χωρών και τάξεων.

Η γυναίκα όμως έχει φωνή και αυτή την φωνή, είναι που πρέπει να βάλει σαν ασπίδα και να πει όχι, σε κάθε είδους κακοποίηση, σε κάθε τομέα της ζωής της.

Έχει φωνή και πρέπει να βρει το θάρρος να την χρησιμοποιήσει και τότε, θα ακουστεί.