Ο Ταγίπ Ερντογάν είναι πλέον ο απόλυτος κυρίαρχος της Τουρκίας, οι προεδρικές του υπερεξουσίες υπερβαίνουν, στην πράξη, ακόμη και το σύνταγμα και τη Βουλή, και το μεγάλο ερώτημα στην Αθήνα είναι εάν ο – αιφνίδιος ή μη – εκλογικός του θρίαμβος θα κατευνάσει και την οξεία νευρικότητα της ‘Αγκυρας σε Αιγαίο και Κύπρο.

Εύκολες απαντήσεις δεν υπάρχουν, όπως δεν υπάρχει και σπουδή από κυβερνητικής πλευράς για άμεσα συμπεράσματα πέραν της σταθερής θέσης ότι οι κινήσεις της γείτονος θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζονται «με ψυχραιμία, αποφασιστικότητα και νηφαλιότητα».

“Δεν είχαμε εκπλήξεις, επιβεβαιώνεται ότι ο Ερντογάν είναι ο κυρίαρχος του παιχνιδιού. Σε ό,τι μας αφορά, πρέπει να δούμε εάν η συγκυριακή αύξηση της έντασης που είχαμε το τελευταίο διάστημα, που προφανώς οφειλόταν και σε εσωτερικούς λόγους, θα υποχωρήσει», δήλωσε σήμερα ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Κατρούγκαλος, δίνοντας και το συγκρατημένο στίγμα με το οποίο παρακολουθεί τις εξελίξεις η Αθήνα.
Πέραν τούτου, οι αναλύσεις της ελληνικής διπλωματίας κατατείνουν σε ένα σαφές συμπέρασμα – ότι ο, υπερενισχυμένος πλέον, Ερντογάν δεν πρόκειται να εγκαταλείψει τον στόχο του για παγίωση της Τουρκίας ως μεγάλης περιφερειακής δύναμης.

Σ’ αυτό το πλαίσιο, η πιο αισιόδοξη ανάγνωση δεν αποκλείει μια σταδιακή, και υπό προϋποθέσεις έστω, επιχείρηση «επαναπροσέγγισης» της ‘Αγκυρας με την Ευρώπη. Θα ήταν μια εξέλιξη θετική για την Ελλάδα η οποία έχει επί μακρόν βασίσει την στρατηγική της στην ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, και θα εμπεριείχε το στίγμα πολιτικής αυτοπεποίθησης ενός ηγέτη που, πλέον, δεν αντιμετωπίζει καμία αμφισβήτηση στο εσωτερικό της χώρας του.

Ο Ταγίπ Ερντογάν, ωστόσο, του 2018 και το σύστημα διακυβέρνησης που επέβαλε στην Τουρκία απέχει μακράν από τις δυτικές νόρμες, ενώ οι εσωτερικές πηγές αστάθειας στη χώρα του παραμένουν ανοιχτές. Ως εκ τούτου, το αισιόδοξο σενάριο δεν θεωρείται απαραιτήτως και το επικρατέστερο. Και, με δεδομένο το γεωπολιτικό πόκερ Ερντογάν μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, η εστίαση παραμένει στην κυπριακή ΑΟΖ.

Στους ελληνικούς διπλωματικούς κύκλους η βασική εκτίμηση είναι πως η Τουρκία θα επιμείνει στη διεκδίκηση μεριδίου στα ενεργειακά κοιτάσματα της ανατολικής Μεσογείου και θα διατηρήσει σκληρή γραμμή απέναντι στην πρόθεση της Κύπρου να ολοκληρώσει το ενεργειακό της πρόγραμμα. Από αυτή την οπτική, η προσοχή στρέφεται στη συνέχιση των ερευνών στην κυπριακή ΑΟΖ από τον Σεπτέμβριο, ενώ το Αιγαίο θεωρείται «παράπλευρο» πεδίο ενδεχόμενης εξαγωγής έντασης.

Το Αιγαίο, άλλωστε, θεωρείται η «εύκολη» δίοδος ρητορικής έστω αποσυμπίεσης για τον Ερντογάν από τα εσωτερικά προβλήματα, που κάθε άλλο παρά επιλύθηκαν με τη θριαμβευτική του νίκη στις χθεσινές εκλογές. «Στην πραγματικότητα, το πιο μεγάλο ανοιχτό μέτωπο για τον Ερντογάν είναι η οικονομία της Τουρκίας», λέει χαρακτηριστικά κυβερνητική πηγή, ενώ οι Financial Times έσπευσαν την επομένη της εκλογικής του νίκης να υπενθυμίσουν ότι η λίρα έχει χάσει φέτος το 25% της αξίας της και πως «η πιο άμεση πρόκληση που αντιμετωπίζει ο τούρκος πρόεδρος είναι η διαχείριση μιας φορτωμένης με χρέη οικονομίας». Προκειμένου, δε, να αποσπάσει την προσοχή των πολιτών του από τη διαρκώς επιδεινούμενη οικονομική κατάσταση, ο τούρκος πρόεδρος είναι πιθανό να καταφύγει εκ νέου, και όταν το κρίνει αναγκαίο, στην τεχνητή όξυνση στο Αιγαίο.

Η έτερη, και εξαιρετικά ευαίσθητη, ανοιχτή πρόκληση στα ελληνοτορυκικά παραμένει η παρατεινόμενη κράτηση των δύο ελλήνων στρατιωτικών. Στην κυβέρνηση αναμένουν τα πρώτα μηνύματα στην υπόθεση αυτή μετά τις τουρκικές εκλογές, προκειμένου να δρομολογήσουν και τις επόμενες διεθνείς πρωτοβουλίες για την απελευθέρωσή τους. Και εδώ ωστόσο, κάθε πρόβλεψη είναι εξαιρετικά ριψοκίνδυνη, καθώς ο Ερντογάν έχει δείξει πως αντιμετωπίζει την κράτηση των δύο στρατιωτικών αφ΄ενός ως άτυπα αντίποινα για την απελευθέρωση των οκτώ τούρκων αξιωματικών, και αφ’ετέρου ως «εργαλείο» ψυχολογικής πίεσης απέναντι στην Ελλάδα και την Ευρώπη…