Σε ένα προκλητικό άρθρο, δημοσιογράφος του βρετανικού Guardian σχολιάζοντας το επικείμενο ταξίδι ταξίδι του Αλέξη Τσίπρα στην Μόσχα στις 9 Απριλίου, υποστηρίζει ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός κινδυνεύει να γίνει ο χρήσιμος ηλίθιος του Πούτιν.

Ads

«Δεν υπάρχει κάποιο λάθος όσον αφορά σε ένα ταξίδι στη Μόσχα τη σήμερον ημέρα για κάποιον Ευρωπαίο πολιτικό. Το πρόβλημα είναι τι πρόκειται να πει ή να κάνει όταν θα είναι εκεί. Ο κίνδυνος δεν είναι να καταλήξει στη φυλακή, εξάλλου η Ρωσία δεν είναι η Βόρεια Κορέα. Ούτε πως δεν πρόκειται να μιλήσει κανείς με τον Πούτιν ή το καθεστώς του. Η Ρωσία είναι ένας παίκτης που δεν μπορεί να αγνοηθεί σε πολλούς διεθνείς τομείς, από την Μέση Ανατολή μέχρι την διάδοση των πυρηνικών όπλων αλλά και την κλιματική αλλαγή. Επιτέθηκε στην Ουκρανία και «ποδοπάτησε» πάνω από τους μισούς κανόνες που αφορούν στην Ευρωπαϊκή ασφάλεια, αλλά κανείς δεν σκέφτηκε την διακοπή των διπλωματικών σχέσεων. Ο κίνδυνος από ένα ταξίδι στη Μόσχα είναι πως μπορεί κάποιος να θεωρηθεί ως «ο χρήσιμος ηλίθιος»: η έκφραση, που συχνά αποδίδεται στον Λένιν, ισχύει για τα άτομα που καθίστανται εργαλεία όταν παίρνουν θέση που εξυπηρετούν την προπαγάνδα της Μόσχας αποσκοπώντας στα δικά της συμφέροντα και προθέσεις», αναφέρει το άρθρο του Guardian που υπογράφει η Natalie Nougayrede.

Και συνεχίζει, ερμηνεύοντας τη σημασία του ταξιδιού Τσίπρα στη Μόσχα:

«Η Ελλάδα είναι βαθιά απομονωμένη στην Ευρώπη καθώς παλεύει να αξιοποιήσει τα αναγκαία κεφάλαια από τους δανειστές της. Αντιμέτωπη με το σενάριο αδυναμίας πληρωμής της δόσης του δανείου, η Ελλάδα είναι σε δεινή κατάσταση, ενώ το ενδεχόμενο ενός Grexit έρχεται και πάλι στην επιφάνεια. Στις 9 Απριλίου η Ελλάδα πρέπει να επιστρέψει 450 εκατομμύρια ευρώ στο ΔΝΤ. Ο Τσίπρας θέλει να δείξει στους Ευρωπαίους συναδέρφους του ότι μπορεί να στραφεί στην Ανατολή, παίζοντας με την Ρωσία. Η κυβέρνησή του έχει δηλώσει πως δεν προτίθεται να διεκδικήσει ρωσικό χρήμα ως εναλλακτική λύση στην ευρωπαϊκή διάσωση, χωρίς αυτό να σημαίνει πως μια προσφορά δεν αποκλείεται. Ο υπουργός Ενέργειας της Ελλάδας έχει ήδη ζητήσει από την Ρωσία την χορήγηση χαμηλότερης τιμής φυσικού αερίου, με την ελπίδα της ελάφρυνσης του προϋπολογισμού. Οι εικόνες από την τηλεόραση που θα δείχνουν ένα θερμό καλωσόρισμα του Τσίπρα στη Μόσχα, θα φτάσουν στην Ελλάδα, όπου ο Τσίπρας πρέπει να εδραιώσει μια φαινομενικά εύθραυστη πολιτική θέση.

Ads

Η Ελλάδα και η Ρωσία έχουν παλιούς ιστορικούς δεσμούς. Στις αρχές του 19ου αιώνα ο τσάρος Αλέξανδρος Α’ βοήθησε την Ελλάδα να κερδίσει την ανεξαρτησία της από την Οθωμανική αυτοκρατορία. Η ορθόδοξη χριστιανοσύνη δίνει την αίσθηση πως οι δύο χώρες ανήκουν στην ίδια κουλτούρα. Ο θρησκευτικός δεσμός μπορεί να μην είναι το πιο σημαντικό πράγμα για τον Τσίπρα, το κόμμα του οποίου έχει τις ρίζες του στην πλήρη αθεΐα. Σίγουρα όμως απευθύνεται στον κόμμα συνασπισμού, τους Ανεξάρτητους Ελληνες που συμβαδίζουν με την ιδεολογία του Πούτιν σχετικά με τον εθνικισμό και τον κοινωνικό συντηρητισμό.

Όμως αυτό που συνδέει περισσότερο τον Τσίπρα με τον Πούτιν μπορεί να είναι το αντιγερμανικό συναίσθημα, και κυρίως ενάντια στην Άνγκελα Μέρκελ. Η γερμανίδα καγκελάριος σκιαγραφείται ως η πηγή όλων των οικονομικών δεινών στην Ελλάδα. Στη Μόσχα, ο Πούτιν έχει ενοχληθεί από την μεταστροφή της Μέρκελ το 2014, όταν έβαλε την Γερμανία σε μια πιο αυστηρή πορεία ενάντια στην Ρωσία. Τόσο οι Έλληνες όσο και οι Ρώσοι αξιωματούχοι απολαμβάνουν να κατηγορούν τις εξωτερικές πιέσεις για όλες τις εγχώριες δυσκολίες τους.

Επομένως, είναι η Ελλάδα έτοιμη να ξεπουληθεί στην Ρωσία; Πιθανότατα όχι. Ακόμη κι αν το ήθελε η Αθήνα, η Μόσχα δεν έχει τα αγαθά. Αυτό εξηγεί σε μεγάλο βαθμό την σχετική αδιαφορία που αντιμετωπίζεται αυτό το ταξίδι από τις άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Η Μέρκελ αποσιωπά καθώς το θεωρεί δευτερεύουσας σημασίας.

Το ταξίδι στη Μόσχα είναι, ίσως, περισσότερο ένα σημάδι της ελληνικής αδυναμίας και απελπισίας, παρά μια κίνηση πραγματισμού. Δείχνει έλλειψη διορατικότητας. Μπορεί η Ελλάδα να παρουσιάζει τον εαυτό της ως ένα χαλαρό κανόνι, αλλά θα ήθελε να φύγει από το ΝΑΤΟ και να μπει στη σφαίρα επιρροής του Πούτιν σαν να ήταν μια άλλη Λευκορωσία; Ο Τσίπρας είναι ο πρώτος Ευρωπαίος πολιτικός που μεταβαίνει στη Μόσχα μετά τη δολοφονία του Μπαρίς Νεμτσόφ. Επομένως αν μιλήσει για τη ρωσική αντιπολίτευση και τους ανθρώπους που συνθλίβονται από το καθεστώς της Μόσχας, θα μπορεί να είναι μια ωραία έκπληξη και να κερδίσει μια κάποια συμπάθεια από τους Ευρωπαίους ηγέτες.