Σε διαρκή ανθρωπιστική κρίση η οποία επιχειρείται να «κανονικοποιηθεί» μέσω του νομικού πλαισίου που υιοθετεί η ελληνική κυβέρνηση και προωθείται και από την Ευρωπαϊκή Ένωση εξελίχθηκε το προσφυγικό και μεταναστευτικό δράμα στα ελληνικά νησιά. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα από την συνέντευξη Τύπου των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για την παρουσίαση της έκθεσης «Θεμελιώνοντας την κρίση στα ευρωπαϊκά σύνορα – Το σχέδιο της ΕΕ να εντείνει την επικίνδυνη πολιτική των Hotspot στα ελληνικά νησιά», που παρουσιάστηκε μέσω τηλεδιάσκεψης την Τρίτη.

Στη συνέντευξη μίλησαν η Χριστίνα Ψαρρά, Γενική Διευθύντρια του Ελληνικού Τμήματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, ο Γιώργος Καραγιάννης, επικεφαλής της αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Σάμο και την Αθήνα, η Λίζα Παπαδημητρίου, Υπεύθυνη Συνηγορίας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Λέσβο και στην Αθήνα και η Ελένη Κονιδάρη, Υπεύθυνη Ανθρωπιστικών Υποθέσεων των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Σάμο.

Ανεμβολίαστοι στα ΚΥΤ λόγω κρατικής αδιαφορίας

Αυτή η κρίση, αποτέλεσμα, των εφαρμοζόμενων πολιτικών μετανάστευσης, όπως τονίζει η οργάνωση, έχει σαν αποτέλεσμα να καρκινοβατεί και ο εμβολιασμός των προσφύγων και των μεταναστών στα ΚΥΤ. Είναι χαρακτηριστικό, όπως ειπώθηκε, ότι στην Σάμο, από τους χιλιάδες διαμένοντες στο ΚΥΤ, οι εμβολιασμένοι δεν ξεπερνούν τους 50 ανθρώπους, παρά το γεγονός ότι, όπως έχουν αναγνωρίσει εξαρχής οι ελληνικές αρχές, πρόκειται για ευπαθής ομάδα και εμπίπτει στον κατά προτεραιότητα εμβολιασμό.

Σύμφωνα με τους εκπροσώπους των ΓχΣ, αυτή η επικίνδυνη επίδοση είναι αποτέλεσμα της παντελούς απουσίας προαγωγής υγείας. Δηλαδή, όπως εξηγήθηκε, οι άνθρωποι ερωτώνται αν θέλουν ή όχι να εμβολιαστούν, χωρίς όμως να έχουν την παραμικρή πληροφόρηση για τα εμβόλια, τις παρενέργειες, τις εξελίξεις γύρω από τον εμβολιασμό, τους προβληματισμούς που κατατίθενται στη δημόσια σφαίρα. Αυτό, σε συνδυασμό, όπως ειπώθηκε, με τα αργά ανακλαστικά των αρχών, έχει σαν αποτέλεσμα να μεταφέρεται η ευθύνη του εμβολιασμού στους ίδιους τους πρόσφυγες και μετανάστες, οι οποίοι ήδη έχουν να αντιμετωπίσουν πλήθος σοβαρών προβλημάτων.

«Η Μόρια ήταν θάλαμος θανάτου»

Την συνέντευξη άνοιξε ο Τεράνς, 36 ετών, ο οποίος διαμένει στην Ελλάδα την τελευταία 5ετία, ενώ έμεινε και για έναν χρόνο στην Μόρια. Μιλώντας εκ μέρους των Survivors2, μίας ομάδας επιζώντων βασανιστηρίων, πρώην ή νυν ασθενείς της μονάδας υγείας για επιζώντες βασανιστηρίων των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην Αθήνα, ο Τεράνς είπε ότι στην Μόρια «είχαμε αφεθεί στην τύχη μας».

Περιέγραψε ουρές για φαγητό, ανυπαρξία σχολείων για τα παιδιά, πολλές διαφορετικές ασθένειες, απουσία πρόσβασης σε κοινωνικές και νομικές υπηρεσίας, αλλά και στο νοσοκομειο, βία. «Η Μόρια ήταν θάλαμος θανάτου» συνόψισε ο Τεράνς, ζητώντας να αρθούν οι νόμοι που εγλωβίζουν ανθρώπους και να μην δημιουργήσει η κυβέρνηση νέες «Μόριες». 

Ψυχικά ασθενής… ενός έτους

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα περιθάλπτουν τα σωματικά και ψυχικά τραύματα που προξενούν αυτές οι μεταναστευτικές πολιτικές στους ανθρώπους εδώ και πολλά χρόνια. Στα παιδιατρικά τους προγράμματα στη Λέσβο, έχουν περιθάλψει έναν ανησυχητικά μεγάλο αριθμό παιδιών με επιδεινούμενη ψυχική υγεία. Το διάστημα 2019 – 2020 παρείχαν υπηρεσίες σε 456 παιδιά στη Λέσβο με προβλήματα ψυχικής υγείας. Από αυτά τα παιδιά, το 39% αντιμετώπιζε διαταραχές ύπνου, το 24% γενικευμένο φόβο, το 30% αναπτυξιακές διαταραχές και παλινδρόμηση συμπεριφοράς, το 25% αδυναμία και απόσπαση και το 10% ψυχοσωματικά παράπονα (π.χ. πονοκέφαλοι, πόνοι στο στομάχι και ζάλη).

Στη έκθεσή τους καταδεικνύουν πώς οι μεταναστευτικές πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης θέτουν σε κίνδυνο την υγεία καθώς και την ασφάλεια των ανθρώπων που είναι εγκλωβισμένοι στα ελληνικά νησιά.

Όπως τονίστηκε, όσο εξαθλιώνονται οι συνθήκες διαβίωσης στα προσφυγικά στρατόπεδα, τόσο ο αιτών άσυλο «εμπεδώνει ότι η ύπαρξή του δεν έχει αξία». «Το κακοποιητικό περιβάλλον εμπεδώνεται ως κανονικότητα που γίνεται αόρατη. Και οι ίδιοι σαν σώματα με χωρίς ή με λιγότερη αξία. Οι άνθρωποι γίνονται ο αριθμός της υπόθεσής τους. Η ιστορία τους έχει αξία μόνο στον βαθμό που φέρει επίσημη υπογραφή και σφραγίδα. Και είναι αντιμέτωποι με το παράλογο στην πιο επιθετική μορφή του».

Με τα νέα κέντρα σχεδιάζονται τεράστιες φυλακές

Οι εκπρόσωποι της οργάνωσης τόνισαν, ότι οι ελληνικές και ευρωπαϊκές αρχές δεν λαμβάνουν υπόψην την αποτυχία της πολιτικής των hot spot στα ελληνικά νησιά. «Στα πέντε χρόνια της παρουσίας μας στα ελληνικά νησιά έχουμε καταγράψει πώς ο γεωγραφικός περιορισμός, οι φαστ-τρακ διαδικασίες στο άσυλο και τα hot spot οδηγούν σε σοβαρές παραβιάσεις των δικαιωμάτων και θέτουν σε κίνδυνο την σωματική και ψυχική υγεία των ανθρώπων που αναζητούν ασφάλεια στην Ευρώπη».

Επίσης, «κλείνουν τα μάτια μπροστά στη θεσμική βία που εμπεριέχει ο εγκλεισμός των ανθρώπων και η πλήρης επιτήρηση της καθημερινότητάς τους. Εθελοτυφλούν μπροστά στις κασταγγελίες για επαναπροωθήσεις τις οποίες αρνούνται να διερευνήσουν σοβαρά και θέτουν τις ζωές των ανθρώπων σε κίνδυνο. Επιχειρούν να καταστρέψουν πλήρως τα θεμέλια του ευρωπαϊκού κεκτημένου στο άσυλο. Αυτό καταγγέλουμε στην έκθεση: Την εντατικοποίηση της πολιτικής ανάθεσης των διεθνών υποχρεώεων της Ευρώπης, εκτός ΕΕ. Την περιφρόνηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την δημιουργία  μιας σταθερής κρίσης που είναι καρπός  πολιτικών αποφάσεων και όχι ανεξέλεγκτων ροών, όπως μας το παρουσιάζουν. Το νέο σύμφωνο μετανάστσευσης που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θέλει να κανονικοποιήσει μια διαδικασία που μοιάζει πολύ με αυτήν που ήδη εφαρμόζεται στα ελληνικά νησιά.».

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα προτείνουν:

• Να απομακρυνθούν οι άνθρωποι από τα hotspot των νησιών και να μεταφερθούν σε ασφαλές πλαίσιο στην ηπειρωτική χώρα της Ελλάδας και σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη.
• Να δοθεί τέλος στις πολιτικές περιορισμού και αποτροπής, και να σταματήσει αμέσως η δημιουργία των ΚΕΔ στα ελληνικά νησιά. Ο μόνος σκοπός των κέντρων στα ελληνικά νησιά πρέπει να είναι η παροχή επείγουσας βοήθειας, η διευκόλυνση της πρόσβασης σε προστασία και η μετεγκατάσταση σε ασφαλή υποδοχή.
• Να διασφαλιστεί η πρόσβαση σε κατάλληλης ποιότητας έγκαιρη ιατρική φροντίδα, που να είναι προσαρμοσμένη στις ανάγκες σωματικής και ψυχικής υγείας του πληθυσμού και να παρέχεται με βιώσιμο τρόπο στο πλαίσιο του δημόσιου συστήματος υγείας.
• Να επενδύσει η ΕΕ σε ένα αξιοπρεπές σύστημα υποδοχής και σε ασφαλή στέγη για αιτούντες άσυλο, πρόσφυγες και μετανάστες, όπως στέγαση εντός κοινοτήτων, καθώς και σε προγράμματα ένταξης για πρόσφυγες.
• Να θεσπιστεί μια δίκαιη και διαφανής διαδικασία ασύλου, η οποία να ενσωματώνει όλες τις απαραίτητες διαδικαστικές εγγυήσεις, ώστε να μην παραβιάζονται τα δικαιώματα των αιτούντων άσυλο μέσα από διαδικασίες στα σύνορα.
• Να σταματήσουν οι επαναπροωθήσεις, η βία και οι θάνατοι στα σύνορα της ΕΕ: να δοθεί τέλος στη βία και τις απωθήσεις και να σταματήσει η ποινικοποίηση της ανθρωπιστικής βοήθειας. Να παρασχεθεί ασφαλής δίοδος για όσους αναζητούν ασφάλεια στην Ευρώπη. Παράλληλα με αυτό, να επενδύσει η ΕΕ στην οικογενειακή επανένωση, τη μετεγκατάσταση των προσφύγων, την ανθρωπιστική βίζα και άλλους συμπληρωματικούς μηχανισμούς προστασίας, καθώς και σε μηχανισμούς για εργασία και σπουδές.

Ολόκληρη η έκθεση: