Το αναπάντητο πανευρωπαϊκό ερώτημα για το εμβόλιο της AstraZeneca είναι εάν όντως η διακοπή της χορήγησής του σε 18 χώρες συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο θρομβώσεων ή αποτελεί στοιχείο εμπορικού και πολιτικού πολέμου.

Το αναπάντητο πολιτικό ερώτημα, ειδικά στην Ελλάδα, είναι γιατί ενώ η χώρα παραμένει μία από τις ελάχιστες της ευρωζώνης – μαζί με το Βέλγιο – που συνεχίζει το πρόγραμμα εμβολιασμών με AstraZeneca, ουδείς αρμόδιος, επιστήμονας ή κυβερνητικός παράγοντας, δεν δίνει μέχρι στιγμής επαρκείς, τεκμηριωμένες και πειστικές εξηγήσεις στους φοβισμένους, και αποπροσανατολισμένους, πολίτες.

Η απόφαση για συνέχιση του προγράμματος αιτιολογήθηκε επισήμως από τον υπουργό Υγείας Βασίλη Κικίλια με το επιχείρημα ότι δεν έχει δοθεί οδηγία διακοπής από τον ΕΜΑ, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκου, καθώς και με την επίκληση του μικρού αριθμού θρομβώσεων που έχουν καταγραφεί πανευρωπαϊκά μετά τον εμβολιασμό. Την απουσία ικανών αποδείξεων για την ενοχοποίηση του εμβολίου της AstraZeneca επικαλέστηκε και η πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών Μαρία Θεοδωρίδου, ενώ εκκρεμεί η τελική επανεξέταση και αξιολόγηση των δεδομένων από την ΕΜΑ που έχει προγραμματιστεί για την Πέμπτη.

Το γεγονός όμως ότι τα περιστατικά θρομβώσεων ανά την Ευρώπη αναλογικά με τον πληθυσμό των εμβολιασμένων είναι όντως λίγα δεν φαίνεται αρκετό για να καθησυχάσει τον κόσμο, και είναι ενδεικτικό ότι από την περασμένη εβδομάδα, όταν ανακοινώθηκαν οι πρώτες προσωρινές διακοπές του προγράμματος σε ευρωπαϊκές χώρες καταγράφονται εκτεταμένες ακυρώσεις ραντεβού στα εμβολιαστικά κέντρα και στην Ελλάδα.

Την διαμόρφωση ασφαλούς εικόνας από τους πολίτες δεν βοηθούν ούτε οι αντικρουόμενες δημόσιες τοποθετήσεις ειδικών. Χαρακτηριστική ήταν η πρωινή παρέμβαση του καθηγητή και μέλους της επιτροπής εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας Παναγιώτη Παναγιωτόπουλου ο οποίος δήλωσε στον ΑΝΤ1 ότι η επιτροπή θα εισηγηθεί  αναστολή λίγων ημερών στον εμβολιασμό και στην Ελλάδα.

Λίγη ώρα αργότερα όμως η έτερη επιτροπή, η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, αποφάσιζε και ανακοίνωνε συνέχιση του προγράμματος, ενώ ο καθηγητής Γενετικής στην Ιατρική Σχολή της Γενεύης Μανώλης Δερμιτζάκης δήλωνε την ίδια ώρα στον Σκάι πως τα περιστατικά θρομβώσεων είναι πολύ λίγα για να δικαιολογούν την αναστολή των εμβολιασμών.

Πέρα από τη διάσταση απόψεων που καταγράφεται μεταξύ επιστημόνων, η πολιτική πραγματικότητα είναι ότι η κυβέρνηση θα έβλεπε ως έσχατη και ανεπιθύμητη λύση την διακοπή του προγράμματος των εμβολιασμών με AstraZeneca, καθώς κάτι τέτοιο θα εκτροχιάσει τελείως κάθε χρονοδιάγραμμα ανάσχεσης της πανδημίας.

Η εμπλοκή έρχεται στην συγκυρία όπου η πανδημία εμφανίζει έξαρση στην Ελλάδα σε αντίθεση με άλλες χώρες όπου κατγράφεται ύφεση – π.χ. Βρετανία και Νορβηγία, που αμφότερες διέκοψαν προσωρινά τους εμβολιασμούς με AstraZeneca.

Παράλληλα, κρίσιμο στοιχείο για την Ελλάδα είναι και το γεγονός ότι έχει ποντάρει τον πυρήνα του εμβολιαστικού της προγράμματος στις παραγγελίες από την AstraZeneca και το μονοδοσικό εμβόλιο της Johnson&Johnson που είναι φθηνότερες από την Pfizer και την Moderna.

Το εμβόλιο της AstraZeneca στοιχίζει 1,78 ευρώ η δόση, της Johnson & Johnson 6.95 ευρώ, της BionTech/Pfizer 12 ευρώ και της Moderna 14,70.
Μόνον για τον Μάρτιο η κυβέρνηση έχει επενδύσει σε 540.000 δόσεις του εμβολίου της AstraZeneca, ενώ από τον Απρίλιο και μέσα στο δεύτερο τρίμηνο αναμένονται 1,3 εκατομμύρια δόσεις από την Johnson&Johnson.

Η τελευταία έχει πάρει και τον κύριο όγκο των ελληνικών προπαραγγελιών καθώς θα προμηθεύσει την χώρα με 9,6 εκατομμύρια εμβόλια από τις συνολικά 25 εκατομμύρια δόσεις που της αναλογούν. Ωστόσο, οι τελευταίες πληροφορίες από τις Βρυξέλλες αναφέρουν πως υπάρχει πρόβλημα στις παραλαβές από την Johnson&Johnson η οποία επικαλείται ελλείψεις πρώτων υλών και διαμηνύει ότι θα περιορίσει τις παραδόσεις.

Ως εκ τούτου, για το επόμενο κρίσιμο διάστημα, με την πανδημία στο «κόκκινο», η ελληνική κυβέρνηση ποντάρει σχεδόν αποκλειστικά στα εμβόλια της AstraZeneca, ειδικά για τις ηλικιακές ομάδες κάτω των 65 ετών. Και είναι προφανές πως μια απόφαση αναστολής των εμβολιασμών, έστω και προσωρινά, θα απειλούσε να θέσει την κατάσταση εκτός ελέγχου.