Στην δίκη των δύο Αφγανών προσφύγων Ακίφ Ρασούλι και Αμίρ Ζαχίρι, που ξεκίνησε στη Λέσβο στις 18 Μαρτίου και πρόκειται να συνεχιστεί στις 7 Απριλίου, αλλά και στην διεθνή κίνηση υποστήριξής τους, που έχει ξεκινήσει με πρωτοβουλία του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Στέλιου Κούλογλου, αναφέρεται το γαλλικό εβδομαδιαίο περιοδικό Marianne.

«Η ώρα έχει περάσει μόλις 3 το μεσημέρι στο νησί της Λέσβου, όταν στο δικαστήριο, ένα κορίτσι ξεσπά σε κλάματα. Το όνομά της είναι Zahra, είναι 10 ετών, από το Αφγανιστάν και ήλπιζε ότι, εκείνο το βράδυ, ο πατέρας της θα ήταν επιτέλους δίπλα της, σε κάποιο καταυλισμό προσφύγων», γράφει το περιοδικό, ενώ εξηγεί τις υποθέσεις των δυο προσφύγων, που έχουν άδικα και βιαστικά καταδικαστεί ως «διακινητές» σε 50 χρόνια φυλακής ο καθένας.

Οι υποθέσεις τους δεν είναι μοναδικές. Αυτές οι καταδίκες αποτελούν μια πρακτική της ελληνικής κυβέρνησης, που φιλοδοξεί με αυτό τον τρόπο να αποθαρρύνει τις μεταναστευτικές ροές. Ωστόσο η πραγματικότητα είναι πιο περίπλοκη: Συχνά ο πραγματικός διακινητής εγκαταλείπει το σκάφος μόλις περάσει στα ελληνικά χωρικά ύδατα. Λίγο πριν το κάνει, συχνά επίσης υπό απειλή όπλου, δίνει το πηδάλιο σε κάποιον πρόσφυγα, που επιβαίνει στη βάρκα. Όταν οι επιβαίνοντες συλλαμβάνονται από την Ελληνική Ακτοφυλακή εκείνος που κρατά το πηδάλιο κατηγορείται και καταδικάζεται ως διακινητής σε βαρύτατες ποινές φυλάκισης, που διαμορφώνονται βάσει του αριθμού των ατόμων που επιβαίνουν στο σκάφος.

Ο ευρωβουλευτής Στ. Κούλογλου, που με την πρωτοβουλία «μια δίκαιη δίκη για τον Μοχαμάντ» επιδιώκει να αναδείξει αυτές τις υποθέσεις, μαζί με τρεις ακόμη ευρωβουλευτές, τους Ιρλανδούς Clare Daly και Mick Wallace και την Καταλανή Clara Ponsati, βρέθηκαν στη Λέσβο για την έφεση των δυο, ενώ τους είχαν επισκεφθεί και στις φυλακές της Χίου το περασμένο φθινόπωρο. Θα ξαναβρεθούν στις 7 Απριλίου στο νησί, όταν και θα συνεχιστεί η δίκη, στην οποία και θα καταθέσουν ως μάρτυρες. 

Υπενθυμίζεται ότι η πρωτοβουλία καλλιτεχνών «μια δίκαιη δίκη για τον Μοχαμάντ και κάθε Μοχαμάντ» πραγματοποίησε στις 16 Μαρτίου μεγάλη συναυλία υποστήριξης στον Ακίφ και τον Αμίρ.

Ολόκληρο το ρεπορτάζ του Marianne:

Στην Ελλάδα, η ακτοφυλακή ασκεί παράνομες επιστροφές μεταναστών, αναφέρουν ΜΚΟ και δημοσιογράφοι. Όσο για όσους φτάνουν στα σύνορα, συλλαμβάνονται και τιμωρούνται με βαριές ποινές φυλάκισης.

Η ώρα έχει περάσει μόλις 3 το μεσημέρι της Παρασκευής 18 Μαρτίου, στο νησί της Λέσβου, όταν στο δικαστήριο, ένα κορίτσι ξεσπά σε κλάματα. Το όνομά της είναι Zahra, είναι 10 ετών, από το Αφγανιστάν και έφτασε στην Ελλάδα τον Μάρτιο του 2020. Ήλπιζε ότι, αυτό το βράδυ της Παρασκευής, ο πατέρας της θα ήταν επιτέλους δίπλα της, σε κάποιο καταυλισμό προσφύγων. Η ελληνική δικαιοσύνη αποφάσισε διαφορετικά. Για άλλη μια φορά, ο πατέρας του παιδιού, Amir Zahiri, όπως και ένας άλλος μετανάστης, ο Akif Rasuli, θα κοιμηθεί στη φυλακή. Η έφεση τους αναβάλλεται για τις 7 Απριλίου.

Η δίκη τους σε πρώτο βαθμό είχε ήδη γίνει τον Σεπτέμβριο του 2020. Ο Amir Zahiri αφηγείται τη διαδικασία από τη φυλακή όπου τον επισκέθηκε αντιπροσωπεία ευρωβουλευτών της Αριστεράς, με επικεφαλής τον Έλληνα ευρωβουλευτή Στέλιο Κούλογλου: «Κατά τη διάρκεια της δίκης μου είπαν να δηλώσω την ταυτότητά μου, τότε ο δικαστής με ρώτησε γιατί είχα βυθίσει βάρκα». Ο ίδιος το αρνείται.

Αντίθετα, λέει, το λιμενικό ήταν που απώθησε το σκάφος με μεταλλικές ράβδους. Κατηγορείται επίσης ότι κυβερνούσε το σκάφος. Όμως, όπως εξηγεί, αυτή η «βάρκα» είναι μια αυτοσχέδια μπανιέρα στην οποία ο ίδιος, η έγκυος σύζυγός του, η κόρη τους και άλλοι μετανάστες αναγκάστηκαν να επιβιβαστούν από έναν διακινητή. Όταν το σκάφος ήταν αρκετά μακριά από τις τουρκικές ακτές, ο διακινητής τους εγκατέλειψε, ανεβαίνοντας σε ένα τζετ σκι για να επιστρέψει στην Τουρκία.

Ωστόσο, αυτοί οι πρόσφυγες είχαν πληρώσει ένα υπέρογκο ποσό για τη διέλευση: 2.500 ευρώ για ένα ζευγάρι με ένα παιδί. Η ελπίδα τους ήταν να φτάσουν σώοι και αβλαβείς σε ένα ελληνικό νησί, πύλη προς την Ευρώπη, όπου και να υποβάλουν αίτηση ασύλου. Επίσης, όταν ο διακινητής εγκατέλειψε το σκάφος, τους έμενε μόνο μία λύση: να πάρουν το τιμόνι, μια τέχνη άγνωστη ακόμα σε αυτούς. Οι ιστορίες του Amir Zahiri και του Akif Rasuli είναι παρόμοιες. Καταγγέλλουν δίκες και καταδίκες βιαστικές.

Η Lorraine Leete, από τη ΜΚΟ Legal Center Lesbos, η οποία παρέχει νομική βοήθεια σε μετανάστες, επιβεβαιώνει: «Οι δοκιμές τους διήρκεσαν λιγότερο από δύο λεπτά. Δεν πρόλαβαν να πουν την δική τους εκδοχή για τα γεγονότα. Η ποινή βασίζεται αποκλειστικά στην εκδοχή του Ελληνικού Λιμενικού Σώματος. Ως αποτέλεσμα, «καταδικάστηκαν σε 50 χρόνια φυλάκιση ο καθένας», εξηγεί ο δικηγόρος Δημήτρης Χούλης επειδή «κατηγορούνται ότι διευκόλυναν την παράνομη είσοδο αιτούντων άσυλο στην ελληνική επικράτεια και ότι “προκάλεσαν το θάνατο άλλων μετανάστες στο σκάφος”».

«Αυτές οι περιπτώσεις είναι αποκαλυπτικές του τι συμβαίνει στην Ελλάδα και της μεταναστευτικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης», εξηγεί ο ευρωβουλευτής Στέλιος Κούλογλου. Αυτή είναι και η άποψη της Valeria Hänsel, ερευνήτριας σε θέματα μετανάστευσης στο Πανεπιστήμιο του Göttingen (Γερμανία) που μελετά την κατάσταση στο νησί της Λέσβου. «Οι ποινές που επιβάλλονται στους μετανάστες είναι 48,65 χρόνια κατά μέσο όρο και τα πρόστιμα 396.000,00 ευρώ», διευκρινίζει η ερευνήτρια. Και να διευκρινίσουμε: «Αυτές οι υποθέσεις μαρτυρούν μια πολύ συμβολική ποινικοποίηση της μετανάστευσης, που λειτουργεί γιατί καλύπτεται από την Ε.Ε. Υπάρχει ένας παραλληλισμός μεταξύ της μεταναστευτικής πολιτικής που ασκείται στην Ελλάδα και αυτής της ΕΕ».

Παράνομες επαναπροωθήσεις στη θάλασσα

Επιπλέον, εδώ και αρκετές εβδομάδες πολλαπλασιάζονται οι αποκαλύψεις ΜΚΟ και δημοσιογράφων που αποδεικνύουν τις «απωθήσεις» ή τις παράνομες επαναπροωθήσεις μεταναστών στη θάλασσα. Τον Φεβρουάριο, ο Ύπατος Αρμοστής των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, Φίλιπο Γκράντι, εξέδωσε μάλιστα μια «προειδοποίηση για την αύξηση της βίας και τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα ευρωπαϊκά σύνορα». «Αυτό που συμβαίνει στα σύνορα της Ευρώπης είναι νομικά και ηθικά απαράδεκτο και πρέπει να σταματήσει», έγραψε. Πριν διευκρινίσουμε: «Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες έχει καταγράψει σχεδόν 540 περιστατικά που σχετίζονται με άτυπες επιστροφές από την Ελλάδα από τις αρχές του 2020». Οι «άτυπες επιστροφές» ή οι «απωθήσεις» συνίστανται σε επαναπροωθήσεις μεταναστών από τη θάλασσα ή τη στεριά στην χώρα από την οποία αναχώρησαν – ουσιαστικά στην Τουρκία στην περίπτωση της Ελλάδας – αφού φτάσουν στο ελληνικό έδαφος ή φτάσουν στα ελληνικά χωρικά ύδατα. Είναι αντίθετες με το διεθνές δίκαιο, επομένως παράνομες. Η Ελλάδα έχει μάλιστα χτίσει, με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, ένα τείχος για να εμποδίσει τους μετανάστες να περάσουν τα βόρεια σύνορά της, στον ποταμό Έβρο.

Λίγες μέρες πριν από τη δημοσίευση αυτού του άρθρου, ήταν μια ομάδα δημοσιογράφων (Lighthouse Reports, The Guardian, Mediapart, Der Spiegel) που ανασκεύασε τη σειρά των γεγονότων που οδήγησαν στο θάνατο δύο μεταναστών… μετά την επαναπροώθηση τους από την ακτοφυλακή. Στις 17 Μαρτίου, το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel δημοσίευσε τα συμπεράσματα έρευνας που διεξήγαγε η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης Απάτης (OLAF) για την Frontex. Αποδεικνύεται ότι, από τον Μάρτιο του 2020, η ελληνική ακτοφυλακή κάνει επαναπροωθήσεις και ότι ο διευθυντής της Frontex, Φαμπρίς Λεγκέρι, θα ήταν ενήμερος και θα τις είχε καλύψει.