Ο υπουργός Παιδείας Νίκος Φίλης, μιλώντας στο Star, ρωτήθηκε για τη δήλωση που είχε κάνει στο παρελθόν περί εθνοκάθαρσης – και όχι γενοκτονίας – των Ποντίων, επανέλαβε πως πρόκειται για μια αιματηρή εθνοκάρση και πως «με αυστηρή επιστημονική έννοια η γενοκτονία είναι άλλο πράγμα». Παράλληλα σημείωσε πως πρόκειται για μια θέση που είχε διατυπώσει προ επτά ετών και κάποιοι βουλευτές την επανέφεραν, ωστόσο «είναι άλλο μια θέση που μπορεί να είχε διατυπώσει κάποιος ως πολίτης και άλλο η πολιτική που ακολουθείται ως κράτος».

«Πριν από χρόνια ως δημοσιογράφος, έκανα τη δήλωση. Συμμεριζόμενος απόψεις πολλών ιστορικών και πολλών διεθνολόγων, κάναμε διάκριση ανάμεσα στην εθνοκάθαρση και το φαινόμενο της γενοκτονίας», είπε ο κ. Φίλης και πρόσθεσε: «Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αναγνωρίζουμε το αίμα, τον πόνο, όσα έχουν υποστεί οι Πόντιοι, από τη θηριωδία των Τούρκων. Αυτό είναι άλλο πράγμα και άλλο πράγμα η γενοκτονία με αυστηρή επιστημονική έννοια».

Ο υπουργός Παιδείας ανέφερε ότι δεν θέλει να επιβάλει τις προσωπικές του απόψεις επισημαίνοντας πως «η κρατική πολιτική αναγνωρίζει ημέρα γενοκτονίας του ποντιακού ελληνισμού». Σημείωσε πως «αν γίνει συζήτηση επί επιστημονικού επιπέδου αλλιώς ορίζεται η εθνοκάθαρση και αλλιώς η γενοκτονία». «Ως γενοκτονία ορίζεται η προγραμματισμένη και με βιομηχανικό τρόπο εξόντωση ενός ολόκληρου έθνους», συμπλήρωσε, λέγοντας πως υπάρχει η επιστημονική κοινότητα και το θέμα «ας κρίνεται εκεί, πάντα με σεβασμό στον πόνο των Ποντίων».

Οι δηλώσεις του Νίκου Φίλη προκάλεσαν αντριδράσεις από την αντιπολίτευση αλλά και στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ και το υπουργείο Εξωτερικών υπογράμμισε, μέσω του υφυπουργού Γιάννη Αμανατίδη, πως «οι επιστημονικές προσεγγίσεις μπορούν να εκφράζονται ελεύθερα σε μια δημοκρατία, ωστόσο η θέση της κυβέρνησης είναι γνωστή και δημόσια εκφρασμένη».

Οι υποψηφίοι για την προεδρία της ΝΔ Βάγγελης Μεϊμαράκης, Απόστολος Τζιτζικώστας και Άδωνις Γεωργιάδης, ζήτησαν την απομάκρυνσή του από την κυβέρνηση. «Κύριε Φίλη παραιτηθείτε. Κύριε Τσίπρα διώξτε τον», δήλωσε ο Απόστολος Τζιτζικώστας, ενώ ο Άδωνις Γεωργιάδης σημείωσε πως «είναι αδύνατον να παραμείνει στη θέση του». Για «αδίστακτη πρόκληση» έκανε λόγο ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης, σημειώνοντας πως «ιδεοληψίες και προσωπικές εμμονές δεν μπορεί να ανατρέπουν την Ελληνική Ιστορία. Ο Πρωθυπουργός οφείλει να πάρει έμπρακτα θέση απέναντι στο διολίσθημα Φίλη».

Πηγές του Μαξίμου σχολιάζοντας τις δηλώσεις του Νίκου Φίλη και τις αντιδράσεις ανέφεραν πως «είναι εκπεφρασμένη η θέση του Κοινοβουλίου για το θέμα της Γενοκτονίας των Ποντίων, όπως και της κυβέρνησης, παρόλα αυτά ο καθένας έχει το δικαίωμα να διατυπώνει προσωπικές απόψεις επιστημονικού χαρακτήρα». Οι ίδιοι κύκλοι άφηναν αιχμές και κατά της ΝΔ, «λέγοντας πως επιχειρούν να δημιουργήσουν θόρυβο για λόγους εντυπώσεων και σε σχέση με τα εσωκομματικά τους».

Στο ίδιο μήκος ήταν και οι δηλώσεις του υφυπουργού Εξωτερικών, Γιάννη Αμανατίδη, ο οποίος δήλωσε πως «οι επιστημονικές προσεγγίσεις μπορούν να εκφράζονται ελεύθερα σε μια δημοκρατία. Η θέση της κυβέρνησης είναι γνωστή και δημόσια εκφρασμένη τόσο με δήλωση του πρώην κυβερνητικού εκπροσώπου Γαβριήλ Σακελλαρίδη από τον Μάϊο του 2015, όσο και από τους χαιρετισμούς στις αντίστοιχες ημέρες της Γενοκτονίας».

«Εθνοκάθαρση είναι βίαιος εκτοπισμός και εκδίωξη εθνικών ομάδων από μια περιοχή είτε αιματηρός, είτε μέσω καταστροφής πολιτιστικών και θρησκευτικών στοιχείων με σκοπό την δημιουργία εθνικά ομοιογενών γεωγραφικών περιοχών. Δηλαδή γίνεται για γεωπολιτικούς λόγους» ανέφερε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Γιάννη Μιχελογιαννάκης και πρόσθεσε: «Γενοκτονία είναι εξόντωση φυλής, ή έθνους συστηματικά, προσχεδιασμένα και ολοκληρωτικά. Οι Πόντιοι εξοντώθηκαν λόγω του γένους τους. Αξίζουν τον όρο γενοκτονία, γιατί γενοκτονία είναι έγκλημα ποινικού δικαίου, ενώ η εθνοκάθαρση στην ουσία είναι περιγραφή εγκλημάτων και δεν έχει ρητή ολοκληρωτική και ρητή νομική αναγνώριση, μόνο επιμέρους στοιχείων αυτής».

Πηγές από το υπουργείο Παιδείας σχολιάζοντας τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης επισήμαναν πως πρόκειται για ήδη εκπεφρασμένη, προσωπική άποψη του Νίκου Φίλη, η οποία πάντως δεν αμφισβητεί την επίσημη θέση της Ελλάδας στο ζήτημα αυτό.

Αντιδράσεις προκλήθηκαν και από τους ΑΝΕΛ. Η εκπρόσωπος του κόμματος Μαρίνα Χρυσοβελώνη δήλωσε: «Αναφορικά με τη δημόσια τοποθέτηση του Υπουργού Παιδείας κ. Ν. Φίλη σχετικά με τη γενοκτονία των Ποντίων, δηλώνουμε ότι οι ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ δεν υιοθετούμε τις δηλώσεις του υπουργού. Θεωρούμε ότι δεν έχουμε δικαίωμα να εκμηδενίσουμε τον σχεδιασμένο τραγικό ξεριζωμό χιλιάδων ανθρώπων οι οποίοι θυσιάστηκαν με βίαιο τρόπο. Η ιστορία του Πόντου ήταν και θα παραμείνει αδιαμφισβήτητα αληθινή».