Χρειάστηκε να περάσουν 66 ολόκληρα χρόνια για να τιμηθούν οι Θεσσαλονικείς Εβραίοι που επέζησαν του Ολοκαυτώματος. Χθες, το δημοτικό συμβούλιο, για πρώτη φορά, τους απένειμε τη μέγιστη τιμητική διάκριση της πόλης. Παρόντες στην εκδήλωση ήταν 31 Θεσσαλονικείς Εβραίοι, άντρες και γυναίκες, οι τελευταίοι εν ζωή επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος.

Ads

Η καθυστερημένη  αναγνώριση των Εβραίων της πόλης, αποτελεί μία μεγάλη συζήτηση, που  απ’ ότι φαίνεται οι πολίτες της Θεσσαλονίκης όλα αυτά τα χρόνια  προσπαθούν να αποφύγουν. Ωστόσο, ο δήμαρχος της Γιάννης Μπουτάρης, στην χθεσινή ιστορικής σημασίας εκδήλωση προς τιμήν αυτών των ανθρώπων, ζήτησε εκ μέρους όλης τη Θεσσαλονίκης συγνώμη προς τους επιζήσαντες από τα κολαστήρια του Άουσβιτς, του Μπιρκενάου και του Μπέργκεν Μπέλσεν. Στον χαιρετισμό του μάλιστα, καταδίκασε την πρόσφατη βεβήλωση του μνημείου του Ολοκαυτώματος στην πλατεία Ελευθερίας από αγνώστους τονίζοντας ότι «η Ισραηλιτική κοινότητα της πόλης ήταν, είναι και θα είναι ζωντανή για πάντα».

Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, δεν παρέλειψε να σχολιάσει και  το γεγονός ότι οι άνθρωποι αυτοί  επέλεξαν να επιστρέψουν στην πόλη τους και να συνεχίσουν τις ζωές τους. «Τιμούμε τους συμπολίτες μας που επέζησαν και για έναν επιπλέον λόγο. Επέλεξαν να επιστρέψουν στη μητέρα πόλη, αν και θα μπορούσαν να πάνε στις ΗΠΑ και το Ισραήλ».

Ο αντιδήμαρχος οικονομικών και πρώτος Θεσσαλονικιός Εβραίος που μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο εξελέγη στο δημοτικό συμβούλιο, Χασδάι Καπόν, ανέφερε με τη σειρά του ότι «αισθάνομαι συγκίνηση για την απόφαση των γονιών μου να μην εγκαταλείψουν τη Θεσσαλονίκη». Πρόσθεσε πως «εμείς οι επιζήσαντες των στρατοπέδων συγκέντρωσης θέλουμε να συγχαρούμε τον δήμο και του συμβούλους του για τη θέλησή τους να κρατήσουν ολοζώντανη τη μνήμη του Ολοκαυτώματος». Το παρόν μάλιστα στην εκδήλωση έδωσε και ο επιζών πατέρας του, ο οποίος ήταν μεταξύ των τιμωμένων.

Ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Δαβίδ Σαλτιέλ χαρακτήρισε την πρωτοβουλία του δήμου ως «τιμή για τους επιζώντες, αλλά και για τη θυσία του 20% του πληθυσμού της πόλης»

Στο βιβλίο του «Θεσσαλονίκη η πόλη των φαντασμάτων» ο Μαρκ Μαζάουερ περιγράφει τι ακριβώς αντίκρισαν οι επιζώντες του Ολοκαυτώματος όταν επέστρεψαν στην πόλη τους τη Θεσσαλονίκης. Μία άλλη, εντελώς διαφορετική πόλη. «Οι επιζώντες του Ολοκαυτώματος βρήκαν τη Θεσσαλονίκη μεταμορφωμένη και αγνώριστη. Εβραϊκές ταφόπλακες ανευρίσκονταν στα ουρητήρια και στους δρόμους και είχαν χρησιμοποιηθεί για την πίστα χορού σε ταβέρνα χτισμένη σε μια γωνιά του παλαιού νεκροταφείου».

«Η απογοήτευση, ο θυμός και η πίκρα που ένιωθαν πολλοί μόλις επέστρεφαν, ήταν αδύνατο να κρυφτούν. Ο εκτοπισμένος ήταν γεμάτος ελπίδες, οι οποίες εξιδανίκευαν την επιστροφή του στην πατρίδα, στους φίλους, τους συγγενείς σε έναν τόπο όπου θα ζούσε θα δούλευε και θα έφτιαχνε το μέλλον του. Οι ελπίδες αυτές γίνονταν θρύψαλα με το που έφτανε. Οσο περίεργο κι αν φαίνεται, εκείνοι που είχαν επιζήσει από τον πόλεμο μέσα στην Ελλάδα υποδέχονταν ψυχρά όσους επέστρεφαν από το Αουσβιτς. Τους ρωτούσαν γιατί αυτοί τα είχαν καταφέρει να βγουν ζωντανοί από τα στρατόπεδα και όχι άλλοι – με το σιωπηρό και κάποτε όχι τόσο σιωπηρό υπονοούμενο ότι είχαν συνεργαστεί και άφησαν τους άλλους να πορευτούν στον θάνατο…».

Συνολικά, 1.100 από τους 50.000 περίπου Εβραίους της Θεσσαλονίκης που στο διάστημα από τον Μάρτιο έως και τον Αύγουστο του 1943 μεταφέρθηκαν με 19 αποστολές στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Αουσβιτς-Μπίρκεναου επέζησαν και στην πλειονότητα επέστρεψαν στη “μητέρα-πόλη” τους.

Τα τιμώμενα πρόσωπα  ήταν οι: Ματίκα Αζαρία, Κορίνα Άντζελ, Φλώρα Άντζελ, Ραφαήλ Βαρσάνο, Τζίλντα Γιομτώβ, Βενιαμίν Καπόν, Εύα Καράσσο, Ράσελ Κοέν, Στερίνα Κοέν, Ζωζέτ Κούνιο, Χάιντς Κούνιο, Φλώρα Μίχαελ, Μπέλλα Μπαρζιλάι, Νίνα-Λίλη Μπενρουμπή, Ραχήλ Παρέντε, Ισάκ-Ίζη Ρεβάχ, Ράσελ Ρεβάχ, Ρίνα-Ρέινα Ρεβάχ, Άννα Σαατζόγλου, Δάριο Σαλτιέλ, Ρόζυ Σαλτιέλ, Μύριαμ-Αιμιλία Σαούλ, Ραούλ Σαπόρτα, Γρασία Σασσών, Σύλβια Σεβή, Αννέτα Σεβή – Ναχμία, Σουλτάνα Ταραμπουλούς, Κολόμπα Τζιβρέ, Όσκαρ Φλωρεντίν, Σαμουήλ Φράνσες, Βάσω Σταματίου.