Εντυπωσιακά είναι τα ευρήματα της πρώτης έρευνας που διενεργήθηκε στην Ελλάδα για τα fake news από την Palmos Analysis και την οποία δημοσιεύει το Tvxs.gr.

Περίπου το 82% των ερωτηθέντων πολιτών δηλώνουν ότι έχουν αντιληφθεί κάποια ψευδή είδηση στην ειδησεογραφία που παρακολουθούν ενώ το 53% δηλώνουν ότι έχουν επηρεαστεί από κάποια είδηση που στη συνέχεια αποδείχτηκε ψευδής.

Όσον αφορά τους τομείς εμφάνισης των ψευδών ειδήσεων, σύμφωνα με την έρευνα που διενεργήθηκε στη Θεσσαλονίκη, το 95% των ερωτηθέντων απαντά ότι τις εντοπίζει στην Πολιτική. Η Οικονομία ακολουθεί με 85% και το προσφυγικό με 74%. 

Η έρευνα δίνει απαντήσεις σε ενδιαφέροντα και χρήσιμα ερωτήματα, όπως: πόσο εμπιστεύονται οι πολίτες τα ΜΜΕ στην εποχή των ψευδών ειδήσεων, πόσο αξιόπιστα θεωρούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και πόσο εμπιστεύονται τις ενημερωτικές ιστοσελίδες, τα ΜΜΕ εθνικής και τοπικής εμβέλειας, το ραδιόφωνο και τις εφημερίδες;

Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχουν επίσης, οι απαντήσεις στην ερώτηση «πώς αξιολογείτε ή ελέγχετε την αξιοπιστία / εγκυρότητα μίας είδησης;», τα ποσοστά όσον αφορά τα fake news  στα τηλεοπτικά κανάλια εθνικής εμβέλειας, αλλά και τα fake news που αφορούσαν το συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης για το Μακεδονικό.

Απήχηση κατηγοριών ειδήσεων

Στο ερώτημα που αφορά την απήχηση διαφόρων κατηγοριών ειδήσεων – δηλαδή ποιες κατηγορίες ειδήσεων παρακολουθεί κυρίως – το 65% των ερωτηθέντων απαντά «Πολιτική» και το 43% «Οικονομία». Το προσφυγικό βρίσκεται μόλις στο 7%. 

Η εμπιστοσύνη

Ως προς την εμπιστοσύνη που έχουν στις πηγές ενημέρωσης, με βάση την κλίμακα από το 1 (Καθόλου) έως το 5 (Πολύ), οι ερωτηθέντες εμπιστεύονται περισσότερο την οικογένεια και τον κοινωνικό περίγυρο και δίνουν το χαμηλότερο «βαθμό» στα ΜΜΕ εθνικής εμβέλειας. Ραδιόφωνο και διαδίκτυο λαμβάνουν «3» ενώ οι εφημερίδες πανελλαδικής κυκλοφορίας βρίσκονται στην προτελευταία θέση.

Διείσδυση και επίδραση ψευδών ειδήσεων

Το 82% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι έχει αντιληφθεί κάποια ψευδή είδηση στην ειδησεογραφία ενώ εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει η παραδοχή του 53% που ομολογεί ότι επηρεάστηκε από κάποια είδηση που στη συνέχεια αποδείχτηκε ψευδής. 

Τομείς εμφάνισης ψευδών ειδήσεων 

Αναφορικά με τους τομείς που εμφανίζονται οι ψευδείς ειδήσεις η Πολιτική συγκεντρώνει ποσοστό 95%, η οικονομία 85% και το προσφυγικό 74%. Στο τέλος της λίστας βρίσκονται η ασφάλεια και η εγκληματικότητα με 59% και ο αθλητισμός με 46%. 

Οι τρόποι ελέγχου και αξιοπιστίας / εγκυρότητας μιας είδησης

Σε ποσοστό 61% οι ερωτηθέντες απάντησαν ότι διασταυρώνουν την είδηση με άλλα μέσα και πηγές. Ωστόσο, το 11% δεν κάνει τίποτα για τη διασταύρωση της είδησης, ενώ το 1% χρησιμοποιεί ειδικό λογισμικού εντοπισμού ψευδών ειδήσεων. 

Σε ποια ΜΜΕ εμφανίζονται ψευδείς ειδήσεις

Με ποσοστό 49% οι ερωτηθέντες απαντούν – ως πρώτη επιλογή – ότι fake news εντοπίζουν κυρίως στα τηλεοπτικά κανάλια εθνικής εμβέλειας. Ποσοστό 16% τα εντοπίζει κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και 14% σε εναλλακτικές ή ανώνυμες ενημερωτικές ιστοσελίδες. Καλύτερα τα πάνε οι επώνυμες ενημερωτικές ιστοσελίδες με 5%. 

Tα fake news για το συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης

Στην έρευνα τέθηκαν επίσης, ερωτήματα για τα fake news που κυκλοφόρησαν σε σχέση με το συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης για το Μακεδονικό. 

Fake News και ΕΕ

Ακολουθούν κάποιοι πίνακες με συγκριτικά αποτελέσματα με βάση την πανευρωπαϊκή έρευνα του ευρωβαρόμετρου για τα fake news που έγινε επίσης τον Φεβρουάριο.  

Εμπιστοσύνη ανά μέσο: 

Όσον αφορά τη συχνότητα των fake news σε ευρωπαϊκό επίπεδο το 37% αναφέρει ότι συναντά ψευδείς ειδήσεις κάθε μέρα ενώ σε πανελλαδικό επίπεδο την ίδια απάντηση δίνει το 55%. 

Τέλος όσον αφορά τους θεσμούς ή παράγοντες που πρέπει να δράσουν για να σταματήσει η διασπορά των ψευδών ειδήσεων, το 45% σε ευρωπαϊκό επίπεδο απαντά ότι πρέπει να δράσουν οι δημοσιογράφοι, το 39% οι εθνικές αρχές, το 36% οι επιχειρήσεις τύπου και ΜΜΕ, το 32% οι ίδιοι οι πολίτες και το 26% τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. 

Η ταυτότητα της έρευνας 

Η έρευνα της Palmos Analysis διεξήχθη από τις 6 έως τις 13 Φεβρουαρίου 2018, σε δείγμα 802 ατόμων – άνδρες και γυναίκες ηλικίας άνω των 17 ετών -, στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης, για λογαριασμό της Δημοτικής Εταιρίας Πληροφόρησης, Θεάματος και Επικοινωνίας του Δήμου Θεσσαλονίκης.