Οι Έλληνες είμαστε καχύποπτοι, ανασφαλείς, όχι ιδιαίτερα ανεκτικοί στη διαφορετικότητα, στερεοτυπικοί στις κοινωνικές εκφάνσεις μας, αλλά, ταυτόχρονα, αναφανδόν υπέρ της δημοκρατικής μορφής διακυβέρνησης και της ελευθερίας. Αυτά είναι μερικά από τα συμπεράσματα της έρευνας της διαΝΕΟσις, σε συνεργασία με το ΕΚΚΕ, στο πλαίσιο της World Values Survey (WVS), για το αξιακό προφίλ της ελληνικής κοινωνίας σήμερα.

Από τις απαντήσεις προκύπτει ότι μόνο 1 στους 3 Έλληνες θεωρούν ότι η πολιτική είναι κάτι «σημαντικό για τη ζωή τους», αντίθετα με τη θρησκεία, τον ελεύθερο χρόνο, την εργασία, τους φίλους και την οικογένεια, που είναι όλα σημαντικά για πάνω από το 85% των ερωτηθέντων.

Από την άλλη, υπάρχει ένα 20% πολιτών που πιστεύουν ότι στις εκλογές οι ψήφοι δεν καταμετρούνται με δίκαιο τρόπο. Σχεδόν 4 στους 10 πιστεύουν ότι οι “υπεύθυνοι των εκλογών δεν είναι αμερόληπτοι”. 1 στους 3 πιστεύει ότι “οι πλούσιοι εξαγοράζουν τις εκλογές”. 1 στους 3 πιστεύει ότι “οι ψηφοφόροι δωροδοκούνται”.

Οι Έλληνες απορρίπτουν σχεδόν ολοκληρωτικά οποιαδήποτε άλλη μορφή διακυβέρνησης πέραν της δημοκρατικής. Βαθμολογώντας το πόσο σημαντικό είναι να ζουν σε μια χώρα “που κυβερνάται δημοκρατικά”, δίνουν 9,3 με άριστα το 10.

Από τις αξίες που πρέπει να μαθαίνουν τα παιδιά στο σπίτι, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων επιλέγουν “τους καλούς τρόπους”, “την εργατικότητα”, “την υπευθυνότητα” και “την επιμονή”, αλλά μόνο το 17% επέλεξαν “τη φαντασία” και μόνο ένα 22% “την ανιδιοτέλεια”.

Eιδικότερα, το99,5% των πολιτών δηλώνουν πως εμπιστεύονται άτομα της οικογένειάς τους, 83% “ανθρώπους που γνωρίζουν προσωπικά”, 61% τους γείτονές τους, αλλά μόνο 1 στους 5 εμπιστεύεται “ανθρώπους άλλης εθνικότητας”, άλλος 1 στους 5 “ανθρώπους άλλης θρησκείας” και μόνο 1 στους 10 εμπιστεύεται την ομάδα ανθρώπων που απολαμβάνει της χαμηλότερης εμπιστοσύνης από όλες: “ανθρώπους που συναντάτε για πρώτη φορά”.

“Η χαμηλή κοινωνική εμπιστοσύνη, η οποία μπορεί κάτω από ορισμένες συνθήκες να διαβαστεί είτε ως καχυποψία είτε ως επιφυλακτικότητα, συνδέεται με την “απόσταση” ή αλλιώς με τον βαθμό συγγένειας ή εγγύτητας από τον “άλλο”, γράφει ο Στράτος Φαναράς της Metron Analysis στην έκθεσή του.

Επτά στους 10 Έλληνες δηλώνουν πως δεν θα ήθελαν για γείτονες τοξικοεξαρτημένους, 57% πως δεν θα ήθελαν πότες. Αυτές είναι οι μόνες κατηγορίες που πλειοψηφικό ποσοστό των ερωτηθέντων δήλωσε πως δεν θα ήθελε για γείτονες. Αλλά 1 στους 3 Έλληνες δηλώνουν πως δεν θα ήθελαν ομοφυλόφιλους, 1 στους 4 ότι δεν θα ήθελαν μετανάστες, 1 στους 5 ότι δεν θα ήθελαν άτομα “διαφορετικής θρησκείας”. Ένα 8% των Ελλήνων, δε, δηλώνουν ότι δεν θα ήθελαν για γείτονες “ανύπαντρα ζευγάρια που συγκατοικούν”.

Περίπου οι μισοί Έλληνες πιστεύουν πως οι μετανάστες έχουν αρνητική επίδραση στην ανάπτυξη της χώρας μας. 7 στους 10 πιστεύουν πως η μετανάστευση αυξάνει την εγκληματικότητα, 64% πιστεύουν πως “αυξάνει τον κίνδυνο τρομοκρατίας”, 63,5% πως “αυξάνει την ανεργία”. Επτά στους 10 Έλληνες συμφωνούν πως “όταν οι δουλειές είναι λίγες, οι εργοδότες πρέπει να δίνουν προτεραιότητα σε Έλληνες παρά σε μετανάστες” (αλλά μόνο 5 στους 10 νέους λένε το ίδιο). 7 στους 10 πιστεύουν πως η κυβέρνηση πρέπει είτε “να βάλει αυστηρά όρια στον αριθμό των ξένων που μπορούν να έρθουν” είτε “να απαγορεύσει να έρχονται” εξ ολοκλήρου.

Εντυπωσιακά είναι τα ευρήματα σε σχέση με τους φόβους και την ασφάλεια όπου διαπιστώνεται ότι 1 στους 5 Έλληνες ανησυχεί για το ενδεχόμενο ενός εμφύλιου πολέμου, 2 στους 5 ανησυχούν για το ενδεχόμενο τρομοκρατικής επίθεσης και 1 στους 3 ανησυχεί για το ενδεχόμενο “πολέμου που να αφορά τη χώρα του”;

Επίσης, 1 στους 10 Έλληνες δηλώνει πως έχει πέσει θύμα ενός εγκλήματος κατά το τελευταίο έτος, ενώ 3 στους 10 δηλώνουν πως στη γειτονιά στους συμβαίνουν “συχνά” ή “πολύ συχνά” ληστείες.

Οι φόβοι

• 29% είναι το ποσοστό των Ελλήνων που ανησυχούν μήπως δεν είναι “σε θέση να παρέχουν στα παιδιά τους καλή εκπαίδευση και
• 6 στους 10 Έλληνες ηλικίας 30-49 ανησυχούν “μήπως χάσουν τη δουλειά τους” ή “μήπως δεν μπορούν να βρουν δουλειά”
• Περίπου 7 στους 10 Έλληνες δηλώνουν πολύ ή αρκετά ευτυχισμένοι (83% είναι το ποσοστό στους νέους) και
• 8 στους 10 Έλληνες δηλώνουν πως έχουν “καλή” ή “πολύ καλή” υγεία (94% είναι το ποσοστό στους νέους)

Το 81,4% των Ελλήνων δηλώνουν θρησκευόμενοι, ενώ 21% των Ελλήνων υποστηρίζουν πως όταν η επιστήμη και η θρησκεία συγκρούονται, δίκιο έχει πάντα η θρησκεία.

Η έρευνα διεξήχθη σε δείγμα 1.200 νοικοκυριών με προσωπικές συνεντεύξεις από τη Metron Analysis. Tον σχεδιασμό του ερωτηματολογίου και τη μεθοδολογική επιμέλεια είχε ο Καθηγητής Κοινωνιολογίας από το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου Σωκράτης Κονιόρδος σε στενή συνεργασία με τον Πρόεδρο του ΕΚΚΕ Νίκο Δεμερτζή.