Προβλήματα στο νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης για τον εξορθολογισμό και τη βελτίωση στην απονομή της Ποινικής Δικαιοσύνης, που ήδη ψηφίστηκε από τη Βουλή, εντόπισε η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.

Σχετικά με τη μετατροπή των ποινών των κρατουμένων σε χρηματικές ποινές και κοινωφελή εργασία, η Εθνική Επιτροπή υπογραμμίζει ότι ένας από τους λόγους σύνταξης του επίμαχου νομοσχεδίου είναι η αντιμετώπιση του υπερπληθυσμού των φυλακών, κάτι που έγινε και με ανάλογα νομοθετικά μέτρα κατά το παρελθόν (π.χ. 2008 και 2009) με μόνη διαφορά ότι το παρόν νομοσχέδιο επιφέρει «μονιμότερες λύσεις και όχι εφάπαξ μέτρα».

Επιπλέον, η Εθνική Επιτροπή είναι αντίθετη στη διάταξη του νομοσχεδίου που θέτει ως όρο για τη μετατροπή της ποινής (φυλάκισης) σε κοινωφελή εργασία την παροχή της συναίνεσης του κρατουμένου, ενώ χαρακτηρίζει «ατυχή» τη διάταξη που αποκλείει την μετατροπή της ποινής στις περιπτώσεις καταδίκης για κακούργημα εμπορίας ναρκωτικών. Δεδομένου, μάλιστα ότι η παράγραφος 1 του άρθρου 1 παρέχει τη δυνατότητα μετατροπής της ποινής μόνο στις περιπτώσεις που αυτή δεν υπερβαίνει τα τρία έτη, σύμφωνα με την Επιτροπή τίθεται το ερώτημα σε ποιες περιπτώσεις αναφέρεται η εν λόγω εξαίρεση.

«Η διατήρηση της εξαίρεσης είναι ατυχής. Για να έχει επιβληθεί ποινή κάτω των τριών ετών για αδίκημα διακίνησης του νόμου περί ναρκωτικών, αναγκαστικά θα πρόκειται για τις συνήθεις πράξεις διακίνησης και όχι τις περιπτώσεις που διώκονται με τις επιβαρυντικές περιστάσεις (που αφορούν μεγάλες ποσότητες, οργανωμένο έγκλημα κλπ) και, επιπλέον, το Δικαστήριο θα έχει δεχθεί τον ισχυρισμό περί εξάρτησης του κατηγορουμένου, οπότε το πλαίσιο ποινής αντί για 10 – 20 χρόνια κάθειρξης, θα μετατρέπεται σε 2 – 12. Συνεπώς, η εξαίρεση αυτή δεν δικαιολογείται σε καμία περίπτωση. Εάν το Δικαστήριο δεν θεωρήσει, επιμετρώντας την ποινή ότι επιβάλλεται κάθειρξη αλλά φυλάκιση, και μάλιστα μέχρι τρία έτη, δηλαδή το ελάχιστο, ή περίπου, του πλαισίου ποινής, τότε δεν αντιλαμβάνεται κανείς γιατί ο νομοθέτης πρέπει να επιβάλει τέτοιου είδους δυσμενή διάκριση για μία από τις πολυπληθέστερες κατηγορίες καταδίκων, που κατακλύζουν τις ελληνικές φυλακές» επισημαίνει η Εθνική Επιτροπή για τα δικαιώματα του ανθρώπου.

Αντίθετη είναι και στη διάταξη, που προβλέπει την αφαίρεση κάθε δυνατότητας άσκησης οιουδήποτε ένδικου μέσου κατά βουλεύματος από τον πολιτικώς ενάγοντα, καθώς, όπως υποστηρίζει αυτό ενδέχεται σε ορισμένες περιπτώσεις να προσβάλλει ουσιαστικά δικαιώματά του, ιδίως αυτά που κατοχυρώνονται από την ΕΣΔΑ. Τέλος, εκφράζει τη διαφωνία της με την άμεση σύνδεση των αναβλητικών αποφάσεων με τον πειθαρχικό έλεγχο και την αξιολόγηση των δικαστών, καθώς αυτό «εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους, λόγω της αυστηροποίησης που αναμένεται να επιφέρει, αλλά και της πιθανής αυτοματοποίησης».