Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν φαίνεται πως άδραξε την ευκαιρία και κατέγραψε μια πρώτη επιτυχία στις προσπάθειες να αποφευχθεί ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ. Κατά τη συνάντηση του με τον Τζο Μπάιντεν στην Ουάσινγκτον φέρεται να απέσπασε μια υπόσχεση από τον Αμερικανό πρόεδρο πως θα μπορούσαν να υπάρξουν τροποποιήσεις στον νόμο για τις επιδοτήσεις κατανάλωσης και παραγωγής «πράσινων» προϊόντων στις ΗΠΑ, ώστε να επωφεληθούν και ευρωπαϊκές εταιρείες.

Υπενθυμίζεται πως ο Τζο Μπάιντεν, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις στην Ευρώπη, προώθησε το προηγούμενο διάστημα το νόμο Inflation Reduction Act – IRA («Buy American»). Πρόκειται για έναν νόμο που προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις στην Ευρώπη, και πρωτίστως στις μεγάλες βιομηχανικές χώρες, καθώς προβλέπει εκπτώσεις φόρου και επιδοτήσεις σε καταναλωτές και εταιρείες για «πράσινα» προϊόντα όπως ηλεκτρικά οχήματα, ανεμογεννήτριες κ.ά., με την προϋπόθεση ωστόσο πως αυτά θα παράγονται εντός των αμερικανικών συνόρων.

Με αυτόν τον τρόπο οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις αποκλείστηκαν από το κολοσσιαίο πρόγραμμα ύψους 370 δισεκατομμυρίων δολαρίων, το οποίο αντίθετα προβλέπει εξαιρέσεις μόνο για τον Καναδά και το Μεξικό. Οι μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες κατασκευής αυτοκινήτων, εμφανίζονται εξοργισμένες κάνοντας λόγο για «παράνομο κίνητρο» το οποίο θα ωθεί τους καταναλωτές να αγοράζουν αμερικάνικα ηλεκτρικά οχήματα.

Η ΕΕ σκεφτόταν ακόμα και προσφυγή εναντίον των ΗΠΑ στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, καθώς ο νόμος IRA, όπως υποστηρίζουν οι Ευρωπαίοι, δεν είναι σύννομος με τους διεθνείς κανόνες εμπορίου και ανταγωνισμού. Ωστόσο η προσφυγή είναι μια διαδικασία αρκετά χρονοβόρα και δεν δίνει άμεσες λύσεις. Έτσι τραπέζι είχαν ήδη πέσει προτάσεις για αντίστοιχη πρωτοβουλία από τις Βρυξέλλες με στόχο την ενίσχυση της κατανάλωσης και της παραγωγής ευρωπαϊκών προϊόντων. Ένα «Buy European» κόντρα στο «Buy American». Και παρότι όλοι συμφωνούν πως ο οικονομικός πόλεμος δεν συμφέρει καμία από τις δύο πλευρές, πολλοί εκφράζουν ανησυχίες πως ένα τέτοιο σενάριο δεν μπορεί να αποκλειστεί.

Ωστόσο η στάση του Μπάιντεν στη συνάντηση με τον Μακρόν αναπτέρωσε τις ελπίδες πως η ρήξη μπορεί να αποφευχθεί. Η επίσκεψη του Γάλλου προέδρου είχε χαρακτηριστεί ως η ύστατη προσπάθεια για να υπάρξει μια εκεχειρία, όμως οι περισσότεροι δεν «πόνταραν» σε αυτή την εξέλιξη βλέποντας ελάχιστες προοπτικές επιτυχίας στις επαφές. 

Όμως ο Τζο Μπάιντεν, στη συνέντευξη Τύπου την Πέμπτη, παραχώρησε πολύ περισσότερο έδαφος από ό,τι είχε θεωρηθεί ως δυνατό, σημειώνει το Politico. «Υπάρχουν κάποιες τροποποιήσεις που μπορούμε να κάνουμε και που μπορούν ουσιαστικά να διευκολύνουν τις ευρωπαϊκές χώρες να συμμετέχουν, αλλά αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να συζητήσουμε για να επιλυθεί», είπε ο πρόεδρος των ΗΠΑ.

Μάλιστα, θέλοντας να αμβλύνει τις αντιδράσεις ως προς τις προθέσεις όταν αποφάσισε την προώθηση των επίμαχων μέτρων, ο Τζο Μπάιντεν πρόσθεσε: «Ποτέ δεν είχα σκοπό να αποκλείσω τους ανθρώπους που συνεργάζονται μαζί μας. Δεν ήταν αυτός ο σκοπός. Θα συνεχίσουμε την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και των θέσεων εργασίας στην Αμερική, αλλά όχι εις βάρος της Ευρώπης».

Με την τοποθέτησή του ο Αμερικανός πρόεδρος από τη μία έστειλε ξεκάθαρο μήνυμα στην Ευρώπη πως δεν προτίθεται να αποσύρει τον επίμαχο νόμο, ωστόσο άφησε ένα παράθυρο για ενδεχόμενες αλλαγές. Εξάλλου, όπως είπε, έχουν γίνει κάποιες εξαιρέσεις για εταιρείες που είχαν συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών με τις ΗΠΑ, και θα μπορούσαν αυτές οι εξαιρέσεις να επεκταθούν γενικότερα  στους συμμάχους. «Υπάρχουν πολλά σημεία που θα μπορούσαμε να διευθετήσουμε», πρόσθεσε.

Ο Εμάνουελ Μακρόν, από την πλευρά του, εμφανίστηκε ικανοποιημένος με τον τρόπο που εξελίχθηκαν τα πράγματα. «Είχαμε μια πολύ καλή συζήτηση για τον IRA και αποφασίσαμε να συγχρονίσουμε τις προσεγγίσεις μας… καθώς και τις επενδύσεις μας, επειδή μοιραζόμαστε την ίδια ισχυρή βούληση να διασφαλίσουμε τις βιομηχανίες μας», είπε ο Γάλλος Πρόεδρος.

Ωστόσο, όπως σημειώνει το Politico, μένει να φανεί στην πράξη πόσα είναι αυτά τα «πολλά» που «μπορούν να διευθετηθούν», όπως είπε ο Τζο Μπάιντεν. Ενδεχομένως οι δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου να έγιναν στο πλαίσιο της φιλικής συνάντησης που είχε με τον Γάλλο ομόλογό του και οι παραχωρήσεις που υποσχέθηκε να είναι περισσότερες από όσες πραγματικά μπορεί να προσφέρει. Και δεν είναι βέβαιο πως το Κογκρέσο θα συμφωνήσει με το ενδεχόμενο αλλαγών σε έναν νόμο – ορόσημο για τις ΗΠΑ όπως ο IRA.

Σε αυτή τη φάση η σκυτάλη περνάει στην αμερικανοευρωπαϊκή Task Force που συστάθηκε το προηγούμενο διάστημα για να αμβλυνθούν οι αντιδράσεις των ευρωπαίων. Οι συζητήσεις θα συνεχιστούν σε τεχνικό επίπεδο ώστε οι δύο πλευρές να καταγράψουν θέσεις, διαφωνίες και λεπτομέρειες στο πλαίσιο του θετικού μηνύματος που έστειλαν οι δύο ηγέτες. Πάντως αξιωματούχοι της ΕΕ έχουν εκφράσει αμφιβολίες σχετικά με το πόση πρόοδος μπορεί να σημειωθεί πραγματικά σε αυτό το επίπεδο.

Επιπλέον, όπως σημειώνει το Politico, η στάση του Μπάιντεν κινδυνεύει παραδόξως να υπονομεύσει και την εκστρατεία που είχε ξεκινήσει ο Μακρόν για να πείσει την Κομισιόν για την ανάγκη να προωθήσει έναν αντίστοιχο ευρωπαϊκό νόμο ως απάντηση στον IRA. «Εν τέλει έγκειται στην ικανότητα της Ευρώπης να απαντήσει και να δείξει πως μπορεί να μπει στον ανταγωνισμό. Και αυτή η απάντηση θα μπορούσε να ένας Νόμος για την Ευρωπαϊκή Αγορά», είχε δηλώσει σύμβουλος τον Μακρόν πριν από την επίσκεψη του Γάλλου προέδρου στην Ουάσινγκτον.

Από την άλλη, αρκετοί κορυφαίοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν υποστηρίξει ότι η ΕΕ και οι ΗΠΑ πρέπει να ενώσουν τις δυνάμεις τους εναντίον της Κίνας αντί να ανταγωνίζονται η μία την άλλη. Όμως η τρέχουσα συγκυρία με τις κυρώσεις στη Ρωσία έχουν φέρει τους Ευρωπαίους σε τρομερά δυσχερή θέση, ιδιαίτερα στον ενεργειακό τομέα. Μάλιστα με την έναρξη του χειμώνα υπήρξαν και επικρίσεις κατά της κυβέρνησης Μπάιντεν πως οι Αμερικανοί αποκομίζουν τεράστια κέρδη από τον πόλεμο (μέσω της πώλησης φυσικού αερίου και όπλων), την ώρα που οι χώρες της ΕΕ υποφέρουν.

Ένα «Buy European» κόντρα στο «Buy American», εκτιμούν αναλυτές και αξιωματούχοι, θα μπορούσε να είναι και μια καίρια απάντηση στην αδιαφορία που ομολογουμένως επέδειξαν οι ΗΠΑ για τους ευρωπαίους όταν πέρασαν το νόμο IRA. Αλλά κυρίως θα μπορούσε να είναι μια απάντηση στην όλο και μεγαλύτερη εξάρτηση της Ευρώπης από τις ΗΠΑ και στον κίνδυνο του εγκλωβισμού της σε μια νέα εποχή «αμερικανικής κηδεμονίας», αντίστοιχη με αυτή του Ψυχρού Πολέμου.