Ο 61ος γύρος των διερευνητικών συνομιλιών Ελλάδας -Τουρκίας θα αρχίσει, κατά πάσα πιθανότητα, την επόμενη Δευτέρα στην Κωνσταντινούπολη. Κατά τον Νίκο Δένδια θα αποτελέσουν το πεδίο για να διαμορφωθούν οι κανόνες με βάση τους οποίους μπορούν να ξεκινήσουν διμερείς διαπραγματεύσεις. Κατά τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν – και κατά τα αλλεπάλληλα μηνύματα που φροντίζει να στέλνει η Αγκυρα – θα είναι η ευκαιρία για να ανοίξει στο τραπέζι η βεντάλια της «εφ’ όλης της ύλης» ατζέντα της Τουρκίας.

Ads

Είναι δεδομένο ότι ένα από τα πρώτα ζητήματα που σκοπεύει να βάλει σ’ αυτό το τραπέζι ο Ταγίπ Ερντογάν είναι η αποστρατικοποίηση των νησιών. Για όσους δεν το κατάλαβαν, φρόντισε να το υπενθυμίσει με την έκδοση της NAVTEX για στρατιωτικές ασκήσεις στο ανατολικό Αιγαίο, αμέσως μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας για επανέναρξη των διερευνητικών. Αυτή καθαυτή η NAVTEX θέτει ουσιαστικά θέμα αποστρατικοποίησης της Λήμνου, ενώ όλες οι πληροφορίες των τελευταίων από διπλωματικούς διαύλους εντός και εκτός Ελλάδας, επιβεβαιώνουν πως το θέμα έχει ανέβει ψηλά στην τουρκική ατζέντα.

Είναι επίσης δεδομένο πως η ελληνική πλευρά δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αποδεχθεί συζήτηση περί αποστρατικοποίησης. Το ερώτημα όμως είναι τι έχει αποδεχθεί ήδη η Ανγκελα Μέρκελ, πόσο χώρο έχει ανοίξει στην Τουρκία η γερμανική διαμεσολάβηση, και τι κομίζει στην Αθήνα ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο που θα βρίσκεται εδώ την επόμενη εβδομάδα όταν πιθανώς θα εκκινούν και οι διερευνητικές επαφές στην Κωνσταντινούπολη.

Το γνωστό μήνυμα Πομπέο, περί ανάγκης «μείωσης του στρατιωτικού αποτυπώματος» των δύο χωρών, από το οποίο ξεκίνησε και η διαδικασία της αποκλιμάκωσης φαίνεται να αποκτά πλέον άλλη διάσταση. Και οι πληροφορίες από έμπειρους διπλωματικούς παράγοντες επιμένουν πως ο αμερικανός υπουργός Αμυνας θα έρθει στην Ελλάδα για να παρουσιάσει συγκεκριμένο και «εποικοδομητικό» μοντέλο ελληνοτουρκικής προσέγγισης.

Ads

Ο Ταγίπ Ερντογάν, μετά την χθεσινή τηλεδιάσκεψη που είχε με την Ανγκελα Μέρκελ και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ,  έβαλε επίσης στο τραπέζι και την πρόταση για «περιφερειακή διάσκεψη» για την ανατολική Μεσόγειο με την «συμμετοχή και των τουρκοκυπρίων» – μια πρόταση, που το τελευταίο διάστημα φέρεται να βρίσκει θετικό έδαφος στην γερμανική καγκελαρία, αλλά προϋποθέτει παράλληλες και προωθημένες πρωτοβουλίες και στο κυπριακό.

Το θέμα της Κύπρου είναι αυτή την στιγμή ένα από τα βασικά «αγκάθια» και για την Αθήνα, καθώς η διεθνής και συντονισμένη πίεση εστιάζει στην Λευκωσία προκειμένου να πειστεί ο Νίκος Αναστασιάδης να αποσύρει το βέτο στο θέμα των τουρκικών κυρώσεων.

Η αναβολή της συνόδου κορυφής της ΕΕ για την 1η και 2 Οκτωβρίου, είτε οφείλεται όντως σε κρούσμα κορονοϊού στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είτε ήταν διπλωματική, δίνει περισσότερο χρόνο για να αποδώσουν οι πιέσεις αυτές. Χθες το απόγευμα ο Κυριάκος Μητσοτάκης μίλησε τηλεφωνικά με τον Νίκο Αναστασιάδη, παραμένει όμως ακόμη άδηλο εάν σε περίπτωση επιμονής της Λευκωσίας η Αθήνα θα στηρίξει ένα νέο κυπριακό βέτο με απαίτηση διεύρυνσης των κυρώσεων κατά της Τουρκίας.

Η πίεση πάντως προς την Λευκωσία κλιμακώνεται, καθώς η ευρωτουρκική διαπραγμάτευση έχει ανοίξει σε όλα τα επίπεδα. Κοινώς, ο Ερντογάν προσφέρει (ουσιαστική ή προσχηματική ) αποκλιμάκωση με την Ελλάδα ζητώντας ως αντάλλαγμα την συνολική αναδιαμόρφωση των ευρωτουρκικών σχέσεων – από την συμφωνία για το προσφυγικό και την βίζα στους τούρκους πολίτες έως την τελωνειακή σύνδεση.

Τούτων δοθέντων είναι εξαιρετικά αμφίβολο το εάν, πού και πότε μπορεί να οδηγήσει ο 61ος γύρος των διερευνητικών επαφών Ελλάδας – Τουρκίας. Κι εκείνο που είναι βέβαιο, και αναγνωρίζεται και από κυβερνητικές πηγές στην Αθήνα, είναι πως επί του παρόντος ο Ερντογάν κερδίζει χρόνο και, μέσω των διερευνητικών, βρίσκει διέξοδο για να αποφύγει την – προαναγγελία έστω – ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Τουρκίας.