Έχουν περάσει εννιά μήνες από την έναρξη της πανδημίας στη χώρα και η κυβέρνηση και το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη δεν έχουν λάβει κανένα ουσιαστικό μέτρο στις φυλακές για την προστασία της υγείας και της ζωής των κρατουμένων από τον Covid-19, καταγγέλλουν κρατούμενοι, φορείς, δικηγόροι αλλά και κόμματα της αντιπολίτευσης.

Σύμφωνα με όσα καταγγέλλονται, ο υπερσυνωστισμός στις φυλακές, οι άθλιες συνθήκες κράτησης, η παντελής έλλειψη σε προστατευτικά υλικά, η υποτυπώδης απολύμανση των χώρων και η αδιαφορία για τους ευάλωτους (ηλικιωμένους, ανήλικα, βρέφη, μωρομάνες, ασθενείς με σοβαρά υποκείμενα νοσήματα) αφήνει τους ανθρώπους στις φυλακές στο έλεος της πανδημίας.

Υπάρχουν μάλιστα εκκλήσεις οργανώσεων όπως η Ένωση Ελλήνων Ποινικολόγων, η Ομοσπονδία Σωφρονιστικών Υπαλλήλων Ελλάδας, ο  Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών, η ΕλΕΔΑ, η Διεθνής Αμνηστία κ.α., για αποσυμφόρηση και για τον κίνδυνο διασποράς του ιού μέσα στις φυλακές και το κόστος σε ανθρώπινες ζωές.

Την ίδια ώρα αυξάνονται μαζικά τα κρούσματα στις φυλακές, για παράδειγμα στις φυλακές Διαβατών έχουν βρεθεί θετικοί περί τους 130 κρατούμενους καθώς και περίπου 10 σωφρονιστικοί υπάλληλοι, στις φυλακές Λάρισας 1 στους 5 κρατούμενους είναι θετικός, ενώ τρεις κρατούμενοι στις φυλακές Διαβατών έχουν πεθάνει από κορονοϊό κι ένας σωφρονιστικός υπάλληλος στη Λάρισα. Από την ανακοίνωση της Ομοσπονδίας Σωφρονιστικών υπαλλήλων κρούσματα κορονοϊού υπάρχουν στις περισσότερες φυλακές της χώρας και οι ίδιοι οι σωφρονιστικοί ζητούν μέτρα προστασίας.

Από την πλευρά της η Γενική Γραμματέας Αντεγκληματικής Πολιτικής, Σοφία Νικολάου, διαβεβαιώνει ότι έχουν παρθεί όλα τα απαραίτητα μέτρα και όλα είναι υπό έλεγχο στα καταστήματα κράτησης.

Ωστόσο, ήδη οι δικηγόροι Γιώργος Κακαρνιάς και Αντωνία Λεγάκη, συνήγοροι του κρατούμενου Βαγγέλη Σταθόπουλου, ο οποίος κρατείται στις φυλακές Λάρισας ασθενής από κορονοϊό και έχοντας υποκείμενα νοσήματα χωρίς καμία φροντίδα, όπως λένε, προσέφυγαν στον Συνήγορο του Πολίτη ζητώντας να εξετάσει κατά πόσο τα μέτρα που έχει προτείνει ο ΕΟΔΥ για τις φυλακές εφαρμόζονται και κατά πόσο επαρκούν για την αντιμετώπιση της κατάστασης, ενώ πρωτοβουλία δικηγόρων της Αθήνας, αφού ενημέρωσαν με ανακοίνωσή τους για την τραγική κατάσταση των φυλακών, όπως είπανε στο tvxs.gr, αν δεν υπάρξει αντίδραση από το υπουργείο και τους αρμόδιους θα προβούν σε όποια περαιτέρω νομική κίνηση κριθεί αναγκαία για την ευθύνη της διαχείρισης.

Αντωνία Λεγάκη (συνήγορος ασθενή κρατούμενου): Στοιβαγμένοι στα κελιά, άρρωστοι και με στέρηση όλων των δικαιωμάτων

«Η φυλακή της Λάρισας, είναι φτιαγμένη για 500 άτομα κι αυτήν τη στιγμή έχει περίπου 750. Με συνθήκες κορονοϊού καταλαβαίνουμε ότι αυτό σημαίνει πως θα κολλήσουν όλοι» επισημαίνει, μιλώντας στο tvxs.gr, η συνήγορος του κρατούμενου Βαγγέλη Σταθόπουλου, Αντωνία Λεγάκη και περιγράφει την κατάσταση.

«Μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου που επισκέφτηκα τη φυλακή της Λάρισας, δεν είχε γνωστοποιηθεί κρούσμα στη φυλακή, υποτίθεται ότι ήταν καθαρή αλλά φυσικά και δεν ήταν, απλώς δεν είχαν γίνει τεστ και βέβαια δεν είχε παρθεί κανένα απολύτως μέτρο υγειονομικής προστασίας. Όταν εμφανίστηκε το πρόβλημα, στοιβάξανε σε έναν θάλαμο δεκάδες ασθενείς με κορονοϊό. Και οι ασθενείς αυξάνονται και δεν υπάρχει ίχνος γιατρού. Ουσιαστικά τους ρίχνουν σε ένα πηγάδι και τους αφήνουνε. Ο Βαγγέλης Σταθόπουλος είναι με ένα νεφρό, ένας από αυτούς. Δεν έχει υπάρξει καμία αντίδραση, καμία τοποθέτηση από το υπουργείο. Και μάλιστα μιλάμε για έναν κρατούμενο που σύμφωνα με τη δικογραφία θα έπρεπε να είναι έξω, διότι έχουν αποδειχθεί από τις έρευνες της αστυνομίας οι ισχυρισμοί του για την κατηγορία του.

Το θέμα όμως δεν είναι μόνο η αποσυμφόρηση των φυλακών. Είναι και τα δικαιώματα των κρατουμένων ως ανθρώπων, έτσι ώστε και σε στιγμές κρίσης όπως η πανδημία να υπάρχουν μηχανισμοί για την προστασία τους, αντίθετα δεν υπάρχουν ούτε τα στοιχειώδη, όπως ένας γιατρός, δεν παρέχεται ούτε η περίθαλψη που είναι υποχρεωτική από τον νόμο. Από τις διεθνείς συνθήκες για τα ανθρώπινα δικαιώματα  μέχρι το σύνταγμα, ο δυτικός νομικός πολιτισμός ορίζει πως ο κρατούμενος στερείται την προσωπική του ελευθερία. Όλα τα άλλα δικαιώματα υφίστανται και η πολιτεία είναι υποχρεωμένη να τα διασφαλίζει. Η κατάσταση των φυλακών σήμερα στην Ελλάδα εν μέσω πανδημίας, είναι κατάσταση Μεσαίωνα. Το θέμα λοιπόν δεν είναι να πεθάνουν λιγότεροι, αλλά να μην πεθάνουν».

Πρωτοβουλία Δικηγόρων Αθηνών: Απαράδεκτες συνθήκες – Η κυβέρνηση να αναλάβει την ευθύνη

Όπως τονίζουν στο tvxs.gr, δικηγόροι που πήραν σχετική πρωτοβουλία για τις φυλακές «η τήρηση των οδηγιών του ΕΟΔΥ αναφορικά με τους χώρους κράτησης θα έπρεπε να είναι μόνο η αρχή και δυστυχώς μόνο η αρχή δεν είναι για τη διασφάλιση της υγείας και της ζωής των κρατουμένων και των σωφρονιστικών υπαλλήλων. Το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη έπρεπε ήδη να προβεί σε νομοθετική πρωτοβουλία για την άμεση αποσυμφόρηση των φυλακών ανά την επικράτεια. Οι άνθρωποι οι οποίοι βρίσκονται στην εν λόγω συνθήκη δεν είναι άνθρωποι δευτέρας διαλογής και η ζωή τους μετράει το ίδιο με του οποιουδήποτε πολίτη που κινείται ελεύθερος στη χώρα.

Είναι ενάντια σε κάθε λογική να θεωρήσουμε ικανοποιητικά τα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί μέχρι σήμερα από τους αρμόδιους φορείς, καθότι πέρα από την κραυγαλέα τους αναποτελεσματικότητα αλλά και αντίφαση, έχουν κατακρεουργήσει τα δικαιώματα των φυλακισμένων. Την ίδια στιγμή που εφαρμόζεται περιορισμός των ευεργετημάτων των κρατουμένων και απομόνωση στα κελιά  τόσο οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι όσο και οι ίδιοι οι κρατούμενοι μετακινούνται σε δικαστικές, ανακριτικές και αστυνομικές αρχές με ελάχιστα μέτρα πρόληψης. Στις φυλακές της Λάρισας οι κρατούμενοι που βρέθηκαν θετικοί στον ιό βρίσκονται όλοι μαζί σε ένα “ειδικά διαμορφωμένο χώρο” χωρίς καμία φροντίδα, στις φυλακές Διαβατών οι κρατούμενοι καταγγέλλουν ότι παρά τα κρούσματα διαβιούν κυριολεκτικά ο ένας πάνω στον άλλον χωρίς τα στοιχειώδη μέσα προστασίας και χωρίς καμιά μέριμνα για τους φορείς του ιού, ενώ δεν τους έχουν παρασχεθεί μάσκες ή απολυμαντικά.

Η Ελλάδα εν αντιθέσει με άλλες χώρες της Ευρώπης, δεν έλαβε έγκαιρα μέτρα για την αποσυμφόρηση παρότι οι φυλακές όπως και κάθε κλειστή δομή, αποτελούν ένα περιβάλλον υψηλού κινδύνου μετάδοσης του ιού. Πολλώ δε μάλλον, όταν ο πληθυσμός των κρατουμένων είναι μεγαλύτερος του προβλεπόμενου.

Η κυβέρνηση οφείλει και έχει την ευθύνη να λάβει αποφάσεις και μέτρα άμεσα υλοποιήσιμα, με πρώτιστο στόχο την αποσυμφόρηση των καταστημάτων κράτησης, υιοθετώντας τις προτάσεις διεθνών οργανισμών (ΟΗΕ και του Συμβουλίου της Ευρώπης) και εθνικών φορέων (Συνήγορος του Πολίτη), εάν δεν θέλουμε να θρηνήσουμε περαιτέρω θύματα».

Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων: Να αποφυλακιστούν άμεσα οι άρρωστοι, οι υπερήλικες, οι μητέρες με ανήλικα παιδιά, οι έγκυες

«Η αναλγησία και η αδιαφορία που χαρακτηρίζουν τη Γενική Γραμματέα από την αρχή της θητείας της απέναντι στους κρατούμενους και τις οικογένειες τους,  έχει ξεπεράσει πλέον τα όρια με την πανδημία», επισημαίνει στο tvxs.gr η Μαρίνα Τσαμουρά από την Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων.

«Αντίθετα, στα πλαίσια της κατασταλτικής πολιτικής τους, θεώρησαν πρόσφορη μόνο την περιστολή δικαιωμάτων. Ενδεικτικά, στις φυλακές Νιγρίτας, ενώ είχαν παρουσιαστεί κρούσματα εδέησε να πάει ο ΕΟΔΥ στις 18 Νοεμβρίου και να κάνει rapid test σε σωφρονιστικούς και επιλεκτικά σε κρατούμενους και μάλιστα όπως είπε σε συνέντευξή του σε τοπικό κανάλι ο διευθυντής της φυλακής χρειάστηκε μεσολάβηση άλλου υπουργού. Το  «όλα υπό έλεγχο» της Γενικής Γραμματέως καθημερινά διαψεύδεται από την πραγματικότητα με τραγικές όμως συνέπειες τόσο για τα δικαιώματα όσο και για τη ζωή των κρατουμένων. Οι κρατούμενοι και οι κρατούμενες περιγράφουν απάνθρωπες συνθήκες κράτησης, καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εκφοβισμό που δέχονται για να μη μιλήσουν.

Η Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων καλεί το υπουργείο Προστασίας να προχωρήσει στην αποσυμφόρηση των φυλακών, καταθέτοντας άμεσα την εξαγγελθείσα νομοθετική ρύθμιση την οποία κρατάει στο συρτάρι, να πάρει όλα τα απαραίτητα μέτρα αφενός για την υγειονομική κάλυψη όλων ανεξαιρέτως των κρατουμένων, και αφετέρου για τη βελτίωση των απάνθρωπων συνθηκών κράτησης.  Να αποφυλακιστούν άμεσα οι άρρωστες/οι, οι υπερήλικες, οι μητέρες με ανήλικα παιδιά, οι έγκυες».

Το σχέδιο του υπουργείου (στο συρτάρι) και οι αντιδράσεις της αντιπολίτευσης

Ήδη από τον Απρίλιο η Διεθνής Αμνηστία είχε επισημάνει την απουσία μέτρων υγειονομικής προστασίας του πληθυσμού των φυλακών και έθετε ζήτημα αποσυμφόρησης. Tο μέτρο της αποσυμφόρησης ακολουθήθηκε από πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ενώ όπως σημειώνει έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης, οι δύο χώρες από τις 43, όπου παρατηρήθηκε αύξηση τον Ιούνιο σε σχέση με τον Ιανουάριο, είναι η Σουηδία και η Ελλάδα.

Το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, είχε καταρτίσει σχέδιο για αποφυλακίσεις την περασμένη άνοιξη όταν η πανδημία βρισκόταν σε σχετική ύφεση. Ωστόσο σύμφωνα με δημοσιεύματα οι αντιδράσεις εντός της κοινοβουλευτικής ομάδας της ΝΔ ήταν σφοδρές και έμεινε στο συρτάρι.

Το θέμα της αποσυμφόρησης τίθεται και από την αντιπολίτευση, με το τμήμα Δικαιωμάτων του ΣΥΡΙΖΑ σε ανακοίνωσή του να αναφέρει πως «καλούμε το αρμόδιο (στην ουσία επικίνδυνα αναρμόδιο) υπουργείο ΠΡΟ.ΠΟ. να πάρει μέτρα προστασίας χιλιάδων ανθρώπων, ανθρώπων που βρίσκονται στην κυριολεξία στα χέρια τους. Να προχωρήσει άμεσα σε μια γενναία και δίκαιη αποσυμφόρηση, με βάση τις διεθνείς προδιαγραφές για την χωρητικότητα, έτσι ώστε, να δοθεί η δυνατότητα να έχει η ζωή μια ευκαιρία να υπάρξει. Διαφορετικά, η κυβέρνηση της καταστολής και της σκόπιμης αδιαφορίας θα έχει ολόκληρη την ευθύνη».

«Η κυβέρνηση πρέπει να ντρέπεται. Μετά τον τρίτο θάνατο κρατουμένου από κορονοϊό και με έναν υπάλληλο της εξωτερικής φρουράς νεκρό από την ίδια αιτία, η κυβέρνηση δε έχει πια καμία δικαιολογία για την εμμονική άρνησή της να προστατεύσει τη ζωή και την υγεία στις φυλακές», υποστηρίζει  σε ανακοίνωσή του ο τομέας Προστασίας του Πολίτη του ΚΙΝΑΛ. «Με τροπολογία που κατέθεσε το Κίνημα Αλλαγής ζητά την αποσυμφόρηση των καταστημάτων κράτησης με όρους ασφάλειας για την κοινωνία, ώστε εφαρμοστούν οι οδηγίες του ΕΟΔΥ και του Π.Ο.Υ. για την αναγκαία αποστασιοποίηση», τονίζει το ΚΙΝΑΛ.