Παρακολουθήσεις, απειλές, αλλά και επιθέσεις: Αυτή είναι η κατάσταση με την οποία έρχονται αντιμέτωποι πολλοί δημοσιογράφοι στην Ελλάδα, όπως υπογραμμίζει η έκθεση της Ένωσης Πολιτικών Ελευθεριών για την Ευρώπη (Liberties), σχετικά με την Ελευθερία του Τύπου σε 19 χώρες της ΕΕ.

«Το 2023, δημοσιογράφοι στη Γερμανία, την Ελλάδα, την Ολλανδία και την Πολωνία ήταν στόχοι παρακολούθησης spyware. Επίσης πέρυσι, μια έκθεση της επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου διαπίστωσε ότι η εθνική ασφάλεια είχε χρησιμοποιηθεί ως πρόσχημα για τη χρήση λογισμικού παρακολούθησης εναντίον δημοσιογράφων σε πολλές χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, της Ουγγαρίας και της Πολωνίας» υπογραμμίζουν μεταξύ άλλων οι συντάκτες της έκθεσης.

Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται και στα ευρήματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το κράτους δικαίου στη χώρα μας, όπου είχε υπογραμμιστεί ότι η «εθνική ασφάλεια χρησιμοποιήθηκε ως πρόσχημα για τα κράτη μέλη της Ε.Ε για να δικαιολογήσουν παράνομα και παρεμβατικά μέτρα εναντίον δημοσιογράφων. Η ανάπτυξη spyware παραβίασε θεμελιώδη δικαιώματα και έθεσε σε κίνδυνο την δημοκρατία σε πολλές χώρες της ΕΕ, μεταξύ των οποίων Πολωνία, Ουγγαρία και Ελλάδα. Η έκθεση αναφέρει ότι η ελληνική κυβέρνηση είχε χρησιμοποιήσει spyware κατά δημοσιογράφων, πολιτικών και επιχειρηματιών και εξήγαγε το λογισμικό σε χώρες με κακές επιδόσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα» σύμφωνα με το δίκτυο Liberties.

Η έκθεση επισημαίνει ότι «η κρατική διαφημιστική χρηματοδότηση είναι μια σημαντική πηγή των εσόδων στο οικοσύστημα των μέσων ενημέρωσης της Ελλάδας και τα τελευταία χρόνια επικριτικά μέσα ενημέρωσης αποκλείστηκαν ή έλαβαν σημαντικά χαμηλότερη χρηματοδότηση από κυβερνητικές επικοινωνιακές εκστρατείες».

Μάλιστα, τονίζει επιπλέον ότι σε «Ελλάδα, Ουγγαρία και Ρουμανία, οι πολιτικές δαπάνες για τη διαφήμιση των μέσων ενημέρωσης είναι υψηλή και δυσανάλογα διοχετευμένη σε φιλικά προς την κυβέρνηση ΜΜΕ».

Οι συντάκτες της έκθεσης αναφέρονται και στις καταχρηστικές αγωγές, γνωστές ως στρατηγικές αγωγές κατά της συμμετοχής του κοινού (SLAPP), που χρησιμοποιούνται ειδικά τα τελευταία χρόνια κατά δημοσιογράφων στην Κροατία, την Ελλάδα, την Ιταλία, την Ολλανδία και τη Σουηδία, ενώ φέρνουν ως παράδειγμα την περίπτωση του Γρηγόρη Δημητριάδη, ο οποίος αξιώνει εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ από δημοσιογράφους που έκαναν αποκαλύψεις και δημοσίευσαν ρεπορτάζ σχετικά με το σκάνδαλο των υποκλοπών.

Επίσης, επισημαίνεται ότι τα επίπεδα εμπιστοσύνης του κοινού στα μέσα ενημέρωσης γενικότερα παραμένουν χαμηλά και έφτασαν στο ιστορικό χαμηλό στη Τσεχική Δημοκρατία το 2023. Τα επίπεδα εμπιστοσύνης μειώθηκαν επίσης το τελευταίο έτος στην Εσθονία, τη Γερμανία, την Ουγγαρία και Σλοβακία και τα επίπεδα παρέμειναν χαμηλά σε Γαλλία και Ελλάδα το 2023.

Σε άλλο σημείο της έκθεσης υπογραμμίζεται ότι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών σε Βουλγαρία, Κροατία, Εσθονία, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία και  Ελλάδα ανέφεραν απόπειρες λογοκρισίας στα μέλη του Τύπου και περιορισμούς της ελευθερίας της έκφρασης.

«Οι δημοσιογράφοι στην Κροατία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ελλάδα και την Ιταλία αντιμετώπισαν σωματικές επιθέσεις το 2023, εκτός από απειλές και εκφοβισμό», επισημαίνεται ακόμη.

Τέλος, το δίκτυο Liberties κάνει αναφορά στον υψηλό συγκεντρωτισμό των ΜΜΕ στην Ελλάδα, καθώς, όπως σημειώνει, οι περισσότερες εταιρείες μέσων ενημέρωσης με επιρροή ελέγχονται από λίγους ισχυρούς επιχειρηματίες, μεταξύ των οποίων ο Ιωάννης Αλαφούζος, ο Θεμιστοκλής Αλαφούζος, Θεόδωρος και Θοδωρής Κυριακού, Βαγγέλης Μαρινάκης και Γιάννης Βαρδινογιάννης.