Ένα μήνα μετά το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, η κοινή γνώμη βρίσκεται ακόμη υπό την επήρεια του σοκ και της βίαιης επαναφοράς, στην επιφάνεια, των παθογενειών και των ελλειμμάτων του σύγχρονου Ελληνικού κράτους. Και μια εκλογή που έμοιαζε σχετικά απλή υπόθεση για την Κυβέρνηση και τη Νέα Δημοκρατία, έχει μετατραπεί σε μάχη με άγνωστη έκβαση, σε πολλά επίπεδα.

Η Νέα Δημοκρατία φαίνεται να χάνει, ως συνέπεια της τραγωδίας των Τεμπών, σημαντικά ποσοστά χωρίς, ωστόσο, να έχει απωλέσει (δημοσκοπικά πάντα), την πρώτη θέση. Όμως η διαφορά από το ΣΥΡΙΖΑ είναι πλέον εντός του περιθωρίου στατιστικού σφάλματος και από την άποψη αυτή, τίποτα δεν αποκλείεται. Εκείνο που φαίνεται να απομακρύνεται αρκετά είναι η δυνατότητα σχηματισμού Κυβέρνησης συνεργασίας, μετά από τις πρώτες κάλπες, εκτός από το σενάριο του «μεγάλου συνασπισμού» ΝΔ–ΣΥΡΙΖΑ που όμως απορρίπτουν, άνευ συζήτησης, και τα δυο κόμματα.

Διαβάστε επίσης: Δημοσκόπηση Tvxs – Palmos Analysis: Ψαλιδίζεται η διαφορά μεταξύ ΝΔ- ΣΥΡΙΖΑ

Ας τα πάρουμε όμως με τη σειρά:

Οι βασικοί προβληματισμοί και το κριτήριο ψήφου

Η ακρίβεια και το κόστος διαβίωσης, εξακολουθούν να κυριαρχούν στους προβληματισμούς του εκλογικού σώματος, καθώς μπαίνουμε στην προεκλογική μάχη. Παρά την κυριαρχία του δυστυχήματος των Τεμπών στο δημόσιο διάλογο τις τελευταίες εβδομάδες, η οργάνωση του κράτους βρίσκεται σχετικά χαμηλά στη σχετική λίστα με τα σημαντικότερα προβλήματα της χώρας. Στη ατζέντα εξακολουθούν να βρίσκονται ψηλά οι χαμηλοί μισθοί και οι συνθήκες εργασίας, το σύστημα υγείας/-περίθαλψης, η ανεργία, τα θέματα διαφάνειας/διαφθοράς, ενώ η μείωση της έντασης στις σχέσεις με την Τουρκία έχει φέρει τα Ελληνοτουρκικά πολύ χαμηλά στη λίστα σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν.

Στην ερώτηση σχετικά με το βασικό κριτήριο ψήφου στις επερχόμενες Βουλευτικές εκλογές, τα οικονομικά του νοικοκυριού και η ακρίβεια ξεχωρίζουν σημαντικά (αθροιστικά 40%), ενώ τα θέματα διαπλοκής, διαφθοράς και αδιαφάνειας, αλλά και η απόδοση ευθύνης για το δυστύχημα των Τεμπών, έπονται με σημαντική διαφορά.

Οι απώλεις για τη ΝΔ και η επιδίωξή της

Οι βασικοί δείκτες που δείχνουν τα όρια της δυνητικής εκλογικής επιρροής της Κυβέρνησης, δηλ. η εκτίμηση για την κατεύθυνση της χώρας και η αξιολόγηση του έργου της Κυβέρνησης, δείχνουν μια δυνητική δεξαμενή της τάξης του 30–33%. Εντός αυτού του εύρους καταλήγει και η αναγωγή της πρόθεσης ψήφου με αναλογική κατανομή των αναποφάσιστων ψηφοφόρων. Η ΝΔ φαίνεται, συνεπώς, να έχει απωλέσει 4-5 μονάδες σε σχέση με τις προ Τεμπών δημοσκοπήσεις, μονάδες κρίσιμες για την επίτευξη του διακηρυγμένου στόχου του Κυβερνώντος κόμματος για επίτευξη αυτοδυναμίας μετά από δεύτερες κάλπες.

Η βασική ελπίδα και επιδίωξη της ΝΔ στο χρόνο που απομένει μέχρι τις εκλογές του Μαΐου 2023, θα είναι ο επαναπατρισμός των ψηφοφόρων που αποστασιοποιήθηκαν μετά τα Τέμπη και κυρίως εκείνων που κατευθύνθηκαν προς την αδιευκρίνιστη ψήφο και τα πολύ μικρά κόμματα διαμαρτυρίας. Σύμμαχος της ΝΔ στην προσπάθειά της αυτή θα είναι η λογική της «χαμένης ψήφου» σε κόμματα που ίσως δεν περάσουν το 3%. Εχθρός της, το ίδιο το σύστημα της απλής αναλογικής που ευνοεί τη διασπορά ψήφων προς μικρότερα κόμματα.

Ένα αποτέλεσμα άνω του 33% θα δώσει βάσιμες ελπίδες, αλλά και βάσιμο αφήγημα για το κυνήγι της αυτοδυναμίας στις δεύτερες κάλπες, ενώ ένα αποτέλεσμα κάτω του 30% θέτει σε αμφισβήτηση, ακόμα και την πρώτη θέση, για αυτοδυναμία δε ούτε λόγος… Χωρίς αμφιβολία, η ΝΔ θα πορευτεί προς τις κάλπες αναδεικνύοντας το πλεονέκτημα που φαίνεται να έχει έναντι του ΣΥΡΙΖΑ στο οικονομικό πεδίο, στα Εθνικά θέματα και στα θέματα ασφάλειας.

Πλησιάζει ο ΣΥΡΙΖΑ

Ο ΣΥΡΙΖΑ μειώνει τη διαφορά του από τη ΝΔ και –στατιστικά τουλάχιστον– την  έχει πλέον εντός της ακτίνας δράσης του. Ωστόσο, η μείωση της διαφοράς προέρχεται, κυρίως, από την φθορά του Κυβερνώντος κόμματος και όχι από δική του σημαντική άνοδο και οι δικές του επιδόσεις σε ποιοτικούς δείκτες δεν είναι αξιοζήλευτες: Είναι χαρακτηριστικό ότι η ικανοποίηση από την αντιπολίτευση που ασκεί ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται μόλις στο 19%.

Σε συνδυασμό με το αποτέλεσμα της ΝΔ, αν φτάσει ή ξεπεράσει το 30% (κάτι που δεν φαίνεται εύκολα εφικτό), βάζει σοβαρή υποψηφιότητα να μπει στο τιμόνι της χώρας με κάποιο συνεργατικό σχήμα στις πρώτες εκλογές ή να κυνηγήσει την πρωτιά στις δεύτερες. O ΣΥΡΙΖΑ θα επιμείνει στην ανάδειξη των ευθυνών της Κυβέρνησης για το δυστύχημα των Τεμπών ωστόσο, με δεδομένο ότι το βασικό κριτήριο με το οποίο προσέρχονται στις κάλπες οι ψηφοφόροι είναι πάντοτε η «τσέπη» τους, είναι κρίσιμο να πείσει για ένα εναλλακτικό οικονομικό πρόγραμμα, έναν τομέα στον οποίο βρίσκεται ακόμα πίσω, σε σχέση με το Κυβερνητικό αφήγημα.

Η «μάχη» του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ

Στο ΠΑΣΟΚ–ΚΙΝΑΛ η μάχη του ισχυρού διψήφιου ποσοστού είναι κρίσιμη και είναι «εδώ». Η θέση του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ για Πρωθυπουργό, εκτός των κ.κ. Μητσοτάκη και Τσίπρα σε περίπτωση σχηματισμού Κυβέρνησης συνεργασίας με τη ΝΔ και το ΣΥΡΙΖΑ αντίστοιχα, έχει μεν μειοψηφική απήχηση στο εκλογικό σώμα, αλλά πολύ μεγαλύτερη από την εκλογική επιρροή του κόμματος και φαίνεται να επικροτείται από σημαντικό μέρος του εκλογικού σώματος και πάντως από τη συντριπτική πλειοψηφία των σημερινών ψηφοφόρων του κόμματός του.

Επομένως, θα πορευτεί στις πρώτες κάλπες μάλλον με την ελπίδα να μην προκύψει καμία αριθμητική δυνατότητα σχηματισμού Κυβέρνησης με τη συμμέτοχη του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ, για να μην πιει το «πικρό» ποτήρι της απάντησης στο δίλλημα που θα τεθεί και με δεδομένο το σχετικό διχασμό που επικρατεί για το θέμα «με ποιον να πάω και ποιον να αφήσω» στη βάση του κόμματος. Όσο απομακρύνεται η προοπτική κάποιας αυτοδυναμίας, τόσο σημαντικότερο ρόλο – και άρα εκλογικό μερίδιο – μπορεί να διεκδικήσει από το λαό, ως ο βασικός εταίρος που θα αναζητήσει ο πρώτος για τον σχηματισμό Κυβέρνησης στις δεύτερες εκλογές.

Τι γίνεται με τα υπόλοιπα κόμματα

Στα μικρότερα κόμματα, φαίνεται ότι υπάρχει τάση ενίσχυσης για το ΚΚΕ, ενώ ΜέΡΑ25 και Ελληνική Λύση φαίνεται να ξεπερνούν, και μάλιστα με σχετική άνεση, το όριο κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης. Το κόμμα του φυλακισμένου Ηλία Κασιδιάρη ενισχύεται σημαντικά και ξεπερνάει με άνεση το όριο του 3%. Η συμμετοχή του ή μη στις εκλογές του Μαΐου 2023 θα είναι σημαντικός παράγοντας, τόσο για το αθροιστικό ποσοστό των εκτός βουλής κομμάτων (άρα για τον πήχη της απόλυτης κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας), όσο και για τα ποσοστά άλλων, δεξιόστροφων μικρών κομμάτων με κοινό εκλογικό κοινό.

*Διευθυντής Ερευνών Palmos Analysis