«Υπάρχει χάσμα ανάμεσα στα λόγια της κυβέρνησης και στα έργα της. Δεσμεύτηκε ότι θα κάνει κάποια πράγματα για την υπεράσπιση της ελευθερίας του Tύπου στη χώρα, αλλά έχει κάνει ελάχιστα, ενώ η διαφθορά στα ΜΜΕ συνεχίζεται το ίδιο και οι απειλές προς τους δημοσιογράφους» είπαν μεταξύ άλλων εκπρόσωποι του κλιμακίου αντιπροσώπων διεθνών δημοσιογραφικών οργανώσεων για την Ελευθερία του Τύπου, στη συνέντευξη Tύπου,  που παραχώρησαν την Τετάρτη, στα γραφεία της ΕΣΗΕΑ.

Δήλωσαν σοκαρισμένοι «…με την πίεση αρχών και πολιτικών σε δημοσιογράφους και αλληλέγγυοι στην ελληνική ανεξάρτητη δημοσιογραφία» και δεσμεύτηκαν πως με τα ευρήματα της τριήμερης επίσκεψης τους θα συντάξουν έκθεση η οποία θα δημοσιοποιηθεί.

Όλοι τόνισαν πως η Ελλάδα βρίσκεται στο κέντρο του ενδιαφέροντος της διεθνούς δημοσιογραφικής κοινότητας εξαιτίας της ασφυκτικής κατάστασης που επικρατεί τα τελευταία χρόνια και πως η Ευρώπη έχει θεσπίσει μέτρα για να είναι προστατευμένοι οι δημοσιογράφοι και πρέπει άμεσα η Ελλάδα να εναρμονιστεί.

Υπογράμμισαν με έμφαση τις υποθέσεις Καραϊβάζ, παρακολουθήσεων από ΕΥΠ και Predator, θυμάτων αγωγών SLAPP και απεύθυναν εκκλήσεις προς την Ελληνική Δικαιοσύνη να πράξει τα δέοντα ώστε να αποδοθεί δικαιοσύνη. «Οι δημοσιογράφοι στην Ελλάδα κινδυνεύουν, και η χώρα βρίσκεται στην τελευταία θέση σε σχέση με την ελευθερία του τύπου και με μεγάλη διαφορά από την προηγουμένη ευρωπαϊκή χώρα στην ίδια λίστα. Δεν πρέπει να το αφήσουμε έτσι» ειπώθηκε χαρακτηριστικά.

Κατά την τριήμερη επίσκεψη τους συναντήθηκαν με δημοσιογράφους ΜΜΕ από όλο το φάσμα όπως είπαν, με εκπροσώπους των υπουργείων Δικαιοσύνης και προστασίας του Πολίτη και με τη σύζυγο του δολοφονηθέντος Γιώργου Καραϊβάζ, η οποία ήταν παρούσα στην αίθουσα και πήρε τον λόγο, αλλά και με οργανώσεις.

Στην ερώτηση του tvxs, αν κάποιοι δεν ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση τους, ο Pavol Szalai του Βαλκανικού παρατηρητηρίου απάντησε πως «ο πρωθυπουργός και οι υπουργοί Δικαιοσύνης και Προστασίας του Πολίτη, μας παρέπεμψαν σε υφισταμένους τους».

Η συνέντευξη Τύπου πραγματοποιήθηκε από εκπροσώπους των εταίρων της Ταχείας Αντίδρασης για την Ελευθερία των Μέσων (MFRR), δηλαδή του Άρθρου 19 Ευρώπης, του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Ελευθερία του Τύπου και των Μέσων Ενημέρωσης (ECPMF), της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων (EFJ), του Free Press Unlimited (FPU), του Διεθνούς Ινστιτούτου Τύπου (IPI) και του Osservatorio Balcani e Caucaso Transeuropa (OBCT), καθώς και από εκπροσώπους της Επιτροπής Προστασίας των Δημοσιογράφων (CPJ) και των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα (RSF).

Το θέμα των παρακολουθήσεων δεν έχει προηγούμενο στην ΕΕ – Η κυβέρνηση νομοθετικά «ξεφεύγει από το αγκίστρι»

«Η Ελλάδα όπως ξέρετε είναι στο κέντρο του ευρωπαϊκού και διεθνούς ενδιαφέροντος τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της δολοφονίας Καραϊβάζ, των παρακολουθήσεων και άλλων παραβιάσεων. Προσπαθούμε να καταλάβουμε τι είναι πίσω από όλα αυτά. Έχουμε το βλέμμα μας στην Ελλάδα διαρκώς. Θέλουμε να ψάξουμε βαθιά την διαπλοκή» είπε ο Attila Mong. Τα αιτήματα του κλιμακίου ακούστηκαν από τον Pavol Szalai ο οποίος είπε ότι:

«Μεταξύ 2020 και 2022, ένας σημαντικός αριθμός επαγγελματιών των μέσων ενημέρωσης υποβλήθηκε σε παράνομη παρακολούθηση από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ) με το πρόσχημα της προστασίας της εθνικής ασφάλειας, καθώς και από το ισχυρό κατασκοπευτικό λογισμικό Predator. Παρόλο που υποβλήθηκαν πολυάριθμες καταγγελίες, η δικαιοσύνη δεν έχει ακόμη απονεμηθεί για αυτές τις σοβαρές περιπτώσεις παραβίασης της ατομικής ιδιωτικής ζωής και του απορρήτου των πηγών, ακρογωνιαίου λίθου της ελευθερίας του Τύπου. Παρά τις προειδοποιήσεις μας και τις συγκεκριμένες προτάσεις μας, η νομοθεσία που ρυθμίζει την παρακολούθηση έχει υποστεί μόνο αισθητικές αλλαγές ή αλλαγές που έχουν σχεδιαστεί για να αφήσουν την κυβέρνηση να “ξεφύγει από το αγκίστρι”. Σύμφωνα με τη σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και με την εκτεταμένη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ζητάμε:

Από την κυβέρνηση και το κοινοβούλιο να υιοθετήσουν επειγόντως τροποποιήσεις της νομοθεσίας, οι οποίες θα υποχρεώνουν τους αρμόδιους εισαγγελείς να αιτιολογούν κάθε παρακολούθηση που πραγματοποιείται προς το συμφέρον της εθνικής ασφάλειας, θα θεσπίζουν ανεξάρτητη και αποτελεσματική δικαστική εποπτεία των παρακολουθήσεων, θα επιτρέπουν την ουσιαστική πρόσβαση σε πληροφορίες από τα πρόσωπα που αποτελούν στόχο των παρακολουθήσεων (κατάργηση του αυθαίρετου τριετούς χρονικού ορίου και επαναφορά της αποκλειστικής αρμοδιότητας της Ελληνικής Αρχής για την Ασφάλεια των Επικοινωνιών και την Προστασία του Απορρήτου) και θα θεσπίζουν ειδικές εγγυήσεις για τους δημοσιογράφους,

Από τον Έλληνα πρόεδρο της Δημοκρατίας να εκδώσει γρήγορα το διάταγμα -όπως ορίζει ο νόμος- που θα ρυθμίζει τη χρήση του spyware από το κράτος, εφαρμόζοντας παράλληλα τις προαναφερθείσες εγγυήσεις,

Από την ελληνική δικαιοσύνη, να αποδώσει δικαιοσύνη για την παράνομη κατασκοπεία των επαγγελματιών του Τύπου με γρήγορο, ανεξάρτητο και διαφανή τρόπο, χρησιμοποιώντας τα στοιχεία που παρέχονται από τις έρευνες των δημοσιογράφων και αντιμετωπίζοντας τις συγκεκριμένες περιπτώσεις ως κακούργημα και όχι ως πλημμέλημα που διαγράφεται μετά από πέντε χρόνια».

Πώς μπορούν οι δημοσιογράφοι να εμπιστεύονται τις αρχές αν τους κατασκοπεύουν;

«Η ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα πάσχει από τρία κενά» εξήγησε ο Pavol Szalai:

– οι δημοσιογράφοι δεν εμπιστεύονται τις αρχές και ως εκ τούτου δεν μπορούν να βασιστούν σε αυτές για την ασφάλειά τους,

– το χάσμα μεταξύ λόγων και έργων: η ελληνική κυβέρνηση υποστηρίζει προφορικά τη δράση της ΕΕ υπέρ της ελευθερίας του Τύπου και προωθεί τη δική της εθνική δράση, αλλά στην πραγματικότητα υπάρχουν ελάχιστα μέτρα με αποτέλεσμα

– το χάσμα μεταξύ της Ελλάδας και των υπόλοιπων χωρών της ΕΕ- σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου της RSF για το 2023, το χάσμα μεταξύ της Ελλάδας (107η θέση σε σύνολο 180 χωρών) – η οποία είναι τελευταία στην ΕΕ (27η θέση) – έχει αυξηθεί.

Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι. Ζητάμε από την ελληνική κυβέρνηση να δείξει καλή θέληση, αναλαμβάνοντας μια συγκεκριμένη δράση. Πρέπει να το πράξει στα τέσσερα μείζονα ζητήματα της ελευθερίας του Τύπου: αυθαίρετη παρακολούθηση, απειλές κατά της ασφάλειας των δημοσιογράφων, καταχρηστικές αγωγές (SLAPPs), καθώς και στις οικονομικές και πολιτικές πιέσεις που ασκούνται στη δημοσιογραφία.

Πώς μπορούν οι δημοσιογράφοι να εμπιστεύονται τις αρχές αν τους κατασκοπεύουν; Η ελληνική κυβέρνηση και η δικαιοσύνη έχουν λάβει ελάχιστα μέτρα για να αποτρέψουν την αυθαίρετη παρακολούθηση και να αποδώσουν δικαιοσύνη για την παράνομη κατασκοπεία των δημοσιογράφων, η κλίμακα της οποίας δεν έχει προηγούμενο στην ΕΕ.»

Είμαστε ανήσυχοι για τη μη απόδοση δικαιοσύνης

Έμφαση δόθηκε επίσης στο θέμα της Δικαιοσύνης με τους εκπροσώπους του κλιμακίου να εκφράζουν την ανησυχία τους για την εξέλιξη της υπόθεσης Καραϊβάζ. «Μετά από τόσο καιρό συνελήφθησαν δύο άτομα και δεν γνωρίζουμε τίποτα άλλο. Τα γεγονότα καλύπτονται από σιωπή» είπαν χαρακτηριστικά.

Υπογράμμισαν επίσης πως δεν αντιλαμβάνονται τον τρόπο που οι ελληνικές αρχές διερευνούν και πως δεν υπάρχει επαρκής και αναλυτική ενημέρωση για τα αποτελέσματα των ερευνών. «Οι δημοσιογράφοι δέχονται απειλές και δεν διερευνώνται καν οι υποθέσεις αυτές. Πολλοί από τους δημοσιογράφους μας εξέφρασαν την ανησυχία τους για το καθεστώς που επικρατεί.

Η χήρα του Γ. Καραϊβάζ, Στάθα Αλεξανδροπούλου Καραϊβάζ ευχαρίστησε την επιτροπή για την επίσκεψη και τόνισε πως:

«Δύο χρόνια και 6 μήνες μετά τη δολοφονία, έχουν συλληφθεί δύο ύποπτοι κι αυτό είναι το μόνο που ξέρουμε. Η ανακριτική αρχή έχει ζητήσει παράταση 6μήνου για διερεύνηση και ο ανακριτής έχει αλλάξει.

Ο Γιώργος δεν υπάρχει, όμως όλοι εσείς καλείστε να κάνετε ένα ιερό λειτούργημα. Να δημοσιοποιείτε τα κακώς κείμενα. Αυτό να βγει από τα στενά όρια ενός κράτους και να υπάρχει πανευρωπαϊκή ασπίδα, κάτω από την οποία θα είστε προστατευόμενοι».

Έχουμε κάνει συστάσεις στην κυβέρνηση για τη διαπλοκή – «Βραβεύσαμε» τον κ. Δημητριάδη ως τον SLAPP πολιτικό της χρονιάς

«Οι δημοσιογράφοι στην Ελλάδα κινδυνεύουν όταν θίγουν συμφέροντα. Παρενοχλούνται, έχουμε υποθέσεις αγωγών SLAPP, που αναγκάζουν τους δημοσιογράφους να ξοδεύουν χρήματα στα δικαστήρια. Την ίδια ώρα το κοινό έχει μικρή πρόσβαση στην πληροφορία κι ενώ η Ευρώπη έχει θεσπίσει μέτρα για να είναι προστατευμένοι οι δημοσιογράφοι, αυτά δεν τηρούνται εδώ» είπε εκπρόσωπος του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Ελευθερία του Τύπου.

Πρόσθεσε ότι είναι μεγάλη η απόσταση ανάμεσα στα συστημικά και τα ανεξάρτητα ΜΜΕ. «Τα κανάλια ελέγχονται από ολιγάρχες με πολιτικές διασυνδέσεις. Πολλά ΜΜΕ είναι απολύτως εξαρτημένα από συμφέροντα. Αυτό συμβαίνει κι αλλού, αλλά εδώ η ιδιαιτερότητα είναι ότι πρόκειται για εφοπλιστές. Έχουμε κάνει σχετικές συστάσεις στην κυβέρνηση και δηλώσαμε ότι θα συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε την ανεξάρτητη δημοσιογραφία στην Ελλάδα».

Στο εύλογο ερώτημα των δημοσιογράφων, τι θα γίνει αν για άλλη μια φορά δεν εισακουστούν οι συστάσεις της διεθνούς δημοσιογραφικής κοινότητας απαντούν:

«Θα συνεχίσουμε. Έχουμε και τις ευρωπαϊκές αρχές αν δεν εισακουστούμε εδώ με τις οποίες θα μοιραστούμε τα ευρήματα. Μπορεί να βοηθήσουν ώστε να ασκηθεί πίεση στην ελληνική κυβέρνηση όπως έγινε με την παρέμβαση μας σχετικά με τα fake news. Η ελληνική κυβέρνηση ενδιαφέρεται για την υπόληψη της στην Ευρώπη. Και θα συνεχίσουμε την έρευνα σχετικά με τη διαπλοκή.

Στη λίστα Πέτσα ήταν πολλά ΜΜΕ που πολλοί δεν γνώριζαν σε ποιους ανήκουν . Είναι εύκολο να ελέγξεις και να συνδέσεις συμφέροντα ιδιοκτητών με πολιτικά συμφέροντα.

Σε ερώτηση συναδέλφων σχετικά με την αγωγή του κ. Δημητριάδη στον Θανάση Κουκάκη και άλλους δημοσιογράφους, απάντησαν πως δεν είχαν νεότερα:

«Το πιο σοκαριστικό με την υπόθεση Κουκάκη και τον ανιψιό του πρωθυπουργού, ήταν ότι ήθελαν να προστατεύσουν την υπόληψη τους. Χαρακτηρίσαμε τον κ. Δημητριάδη ως τον SLAPP πολιτικό της χρονιάς, πήρε το σχετικό βραβείο από τις οργανώσεις μας» υπογράμμισε μέλος της αντιπροσωπείας.