Καταγγελία νεαρής Ιρανής προσφυγοπούλας για βασανισμό της από Έλληνες συνοριοφύλακες δημοσιεύει το γερμανικό περιοδικό DER SPIEGEL, σημειώνοντας ότι το θέμα έχει πάει ήδη στα Ηνωμένα Έθνη.

Ads

Η Πάρβιν (Parvin A.), πέρασε κρυφά τα  ελληνοτουρκικά σύνορα, μέσα από το δάσος, το βράδυ της 18ης Φεβρουαρίου του 2020.

Ακόμη 13 πρόσφυγες ήταν μαζί της, οι περισσότεροι από το Ιράν και το Αφγανιστάν. Πέρασαν τον Έβρο, κοντά στην Αδριανούπολη, με σκοπό να φτάσουν στην Ελλάδα, για να υποβάλουν αίτηση ασύλου σε κράτος – μέλος της  Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Πάρβιν θυμάται πώς έτρεχε βιαστικά από δέντρο σε δέντρο, καλυμμένη στο σκοτάδι. Αλλά μετά έφτασαν σε ένα ξέφωτο στο δάσος.

Χρειάστηκαν λιγότερες από δύο ώρες για τις ελληνικές αρχές, να τους εντοπίσουν.

Ads

Η Πάρβιν θυμάται ακόμα τους προβολείς που έπεσαν ξαφνικά πάνω τους. Καθώς ξάπλωνε στο έδαφος, έβλεπε τις μπότες των συνοριοφυλάκων και άκουγε τα σκυλιά να λαχανιάζουν. Οι άνδρες κατέσχεσαν το σακίδιο πλάτης της Πάρβιν με τις οικονομίες της, 1.000 ευρώ, που είχε τυλίξει σε μια μικρή τσάντα. Λέει ότι την ανάγκασαν να παραδώσει το μπουφάν και το power bank της.

Το μόνο πράγμα που δεν πήραν από τον Πάρβιν ήταν το κινητό της τηλέφωνο, το οποίο είχε κρύψει στο σουτιέν της και αργότερα στο παπούτσι της. Αυτός είναι ο μόνος λόγος που μπορεί τώρα να αποδείξει τι της συνέβη αργότερα.

image
image

Τι προβλέπεται και τι ισχυρίζεται η Ελλάδα

Το δημοσίευμα σημειώνει ότι η Ελλάδα μοιράζεται σύνορα μήκους 212 χιλιομέτρων με την Τουρκία, που είναι ουσιαστικά και τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Πρόκειται για μια απαγορευμένη στρατιωτική περιοχή στην οποία οι δημοσιογράφοι μπορούν να εισέλθουν μόνο με άδεια.

Δεκάδες πρόσφυγες πεθαίνουν κάθε χρόνο προσπαθώντας να διασχίσουν τον Έβρο. Αλλά τα σύνορα δεν είναι αδιαπέραστα. Κατά τους ξηρούς μήνες, το νερό στο ποτάμι δεν είναι φουσκωμένο.

Οι Έλληνες συνοριοφύλακες παρακολουθούν τα χωράφια με κάμερες θερμικής απεικόνισης. Κι όμως, πολλές φορές, καταφέρνουν να συλλάβουν πολλούς από τους πρόσφυγες μόνο ώρες ή μέρες αφού περάσουν τα σύνορα.

Τυπικά, η ΕΕ και τα κράτη – μέλη της έχουν θέσει ακριβείς κανόνες για αυτές τις περιπτώσεις. Ακόμη και μετά από μια παράτυπη διέλευση των συνόρων, πρόσφυγες όπως η Πάρβιν εξακολουθούν να έχουν το δικαίωμα σε μια δίκαιη διαδικασία ασύλου. Οι συνοριοφύλακες δεν επιτρέπεται να τους απελάσουν χωρίς να ελέγξουν εάν κινδυνεύουν στη χώρα όπου πρόκειται να σταλούν.

Αυτό υπαγορεύεται από το ελληνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο.

Ωστόσο, το DER SPIEGEL έχει αποκαλύψει σε άλλα δημοσίευματα, ότι οι Έλληνες συνοριοφύλακες παραβιάζουν συστηματικά αυτούς τους νόμους με στόχο να κρατήσουν έξω τους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Στον ποταμό Έβρο, φορτώνουν τους αιτούντες άσυλο σε μικρές φουσκωτές λέμβους και τους μεταφέρουν πίσω στην τουρκική όχθη. Στο Αιγαίο, ανεβάζουν ανθρώπους σε φουσκωτές σωσίβιες σχεδίες, τους τραβούν στα τουρκικά ύδατα και στη συνέχεια τους αφήνουν στη μέση του πελάγους.

Ακτιβιστές και δικηγόροι για τα ανθρώπινα δικαιώματα αποκαλούν τις ενέργειες αυτές ως βίαιες επανπροωθήσεις (pushbacks), τις οποίες η ελληνική κυβέρνηση αρνείται ότι πραγματοποιούνται. Για το λόγο αυτό οι ενέργειες διεξάγονται μυστιοκά. Και φαίνεται να γίνονται πολύ πιο βάναυσες, όπως σχολιάζει το δημοσίευμα.

Τα στοιχεία της έρευνας

Το περιοδικό γράφει ότι πέρασε εβδομάδες ερευνώντας την υπόθεση της Πάρβιν, μαζί με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Συνταγματικών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ECCHR), την ελληνική ΜΚΟ «Human Rights 360» και την ερευνητική υπηρεσία Forensic Architecture/FORENSIS.

Ερευνητές της Forensic Architecture/FORENSIS ανέλυσαν τα δεδομένα τοποθεσίας, τα φωνητικά μηνύματα και τα βίντεο της Πάρβιν, τα συνδύασαν με δορυφορικές εικόνες και δηλώσεις άλλων προσφύγων και δημιούργησαν ένα τρισδιάστατο μοντέλο του αστυνομικού τμήματος όπου κρατήθηκε.

Η έρευνα αυτή ρίχνει φως σε έναν παράνομο πεδίο: Η Ελλάδα έχει δημιουργήσει ένα σύστημα στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, όπου οι φρουροί μπορούν προφανώς να ασκούν βία κατά των προσφύγων χωρίς να φοβούνται τιμωρία. Οι δικηγόροι το αποκαλούν αυτό, βασανιστήριο.

Τα στοιχεία συημφωνούν με το εξωτερικό του κτιρίου που δημοσιεύει το περιοδικό. «Η είσοδος είχε δύο μέτρα πλάτος. Καθώς μπήκα, από τα δεξιά ήταν ένα μικρό γραφείο με γυάλινο διαχωριστικό.».

image

image

image

Στη συνέχεια οδήγησαν και τους 14 πρόσφυγες σε ένα κελί. Μετά τους οδήγησαν έξω και η ίδια φοβήθηκε ότι θα τους έκαναν ατομική έρευνα. Έτσι άρχισε να φωνάζει στα φαρσί για να προειδοποιήσει τους άλλους. Τότε ένας ένστολος τη χτύπησε κατευθείας στο πρόσωπο και άρχισε να ματώνει.

image

image

image

Μετά την οδήγησαν μόνη της σε ενα δωμάτιο που φωτιζόταν μόνο από τα φώτα του διαδρόμου, αφήνοντας την πόρτα ανοιχτή. Εκεί, δύο άντρες την ακινητοποίησαν στο πάτωμα και άρισαν να την χτυπούν. «Δέχτηκα πέντε με δέκα χτυπήματα στα πόδια και την πλάτη. Θυμάμαι να ουρλιάζω. Η μύτη μου ακόμα αιμοραγούσε από το προηγούμενο χτύπημα. Είχα τρομοκρατηθεί. Μετά με έβαλαν να κάτσω σε μια καρέκλα στη μέση του δωματίου και μου πέρασαν χειροπέδες. Δεν μου έδωσαν νερό. Παρά τις συνεχείς εκκλήσεις μου να πάω στην τουλέτα, δεν μου το επέτρεψαν».

Ώρες μετά την οδήγησαν στην είσοδο και περίμεναν μέχρι να σταματήσδει να κλαίει. Μετά την οδήγησαν με τις χειροπέδες και χτυπημένη να σταθεί μπροστά στους άλλους πρόσφυγες για να την δουν.

Παγιδευμένοι στο Νέο Χειμώνιο

Η Πάρβιν μοιράζεται την ιστορία της μια γκρίζα μέρα του Δεκεμβρίου στη γειτονιά Kreuzberg του Βερολίνου. Είναι μια μικροκαμωμένη γυναίκα, 30 ετών, αν και φαίνεται πολύ νεότερη. Φοράει ένα πουλόβερ με ζιβάγκο και κορδέλα στο κεφάλι. Μια καρφίτσα κρέμεται από το σακίδιο της: «Το σώμα μου, η επιλογή μου», γράφει.

image

Η Πάρβιν προσπάθησε να δραπετεύσει στην Ευρώπη έξι φορές την άνοιξη του 2020 και έξι φορές εμποδίστηκε από Έλληνες συνοριοφύλακες και απελάθηκε πίσω στην Τουρκία. Μία από αυτές, στη θάλασσα, στο Αιγαίο. Μόλις στην έβδομη απόπειρα κατάφερε να φτάσει στη Γερμανία χωρίς να την πιάσουν.

Τώρα ζει στην Δρέσδης σε ένα κοινοβιακό διαμέρισμα. Υπέβαλε αίτηση ασύλου και τώρα έχει επικεντρώσει τις προσπάθειές της στο να λογοδοτήσει την ελληνική κυβέρνηση. Οι δικηγόροι του Ευρωπαϊκού Κέντρου Συνταγματικών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ECCHR), μια ΜΚΟ με έδρα το Βερολίνο, ανέλαβαν την υπόθεσή της και βοηθούν την Πάρβιν σε αυτή την προσπάθεια.

Η Πάρβιν έχει πολύ καθαρές αναμνήσεις από το κελί που την έβαλαν οι Έλληνες συνοριοφύλακες. Ένα στρώμα εμποτισμένο με ούρα ήταν στο πάτωμα. Αυτή και οι άλλοι πρόσφυγες στριμώχθηκαν στις επάνω κουκέτες για να γλιτώσουν από τη βρομιά. Τα λύματα είχαν εισχωρήσει στο δωμάτιο από μια τουαλέτα. «Ήταν πολύ βρώμικο, αηδιαστικό», λέει η Πάρβιν.

Η κοπέλα κατέγραψε τις συνθήκες στο κελί σε δύο βίντεο. Ήταν η μόνη πρόσφυγας που είχε καταφέρει να περάσει παράνομα ένα κινητό τηλέφωνο στο αστυνομικό τμήμα. Στις 2:27 ώρα Τουρκίας, έστειλε τα βίντεο και μοιράστηκε την τοποθεσία της με γνωστούς της. Η τουρκική της κάρτα SIM ήταν ακόμη ενεργή στην Ελλάδα.

Τα δεδομένα GPS της Πάρβιν δείχνουν ότι οι συνοριοφύλακες είχαν οδηγήσει την προσφυγική ομάδα σε αστυνομικό τμήμα στο  χωριό Νέο Χειμόνιο, το οποίο βρίσκεται μόλις λίγα χιλιόμετρα από τα σύνορα και, σύμφωνα με το δημοσίευμα, φαίνεται να είναι μια από τις βασικές τοποθεσίες στο ελληνικό σύστημα επαναπροωθησης κοντά στον ποταμό Έβρο.

Η Πάρβιν λέει ότι δεν της δόθηκε η ευκαιρία να κάνει αίτηση για άσυλο στην Ελλάδα. Ισχυρίζεται ότι οι αστυνομικοί τη ρώτησαν από πού ήταν, αλλά δεν μπήκαν καν στον κόπο να το γράψουν. Λέει ότι κανείς δεν ήθελε να ακούσει το γεγονός ότι φοβόταν για τη ζωή της στο Ιράν, ούτε νοιαζόταν που η τουρκική αρχή δεν της είχε δώσει καθεστώς πρόσφυγα παρά το γεγονός ότι η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες έκρινε ότι είχε ανάγκη προστασίας.

Ισχυρίζεται ότι της φέρθηκαν απάνθρωπα καθεμία από τις έξι φορές που έπεσε θύμα επαναπροώθησης. Περιγράφει βρόμικα κοντέινερ στα οποία μόλις και μετά βίας είχε αρκετό αέρα για να αναπνεύσει. Και αξιωματούχους που αντιμετώπιζαν τους πρόσφυγες σαν ζώα. Τίποτα όμως δεν ήταν χειρότερο από αυτό που βίωσε μέσα στο αστυνομικό τμήμα του Νέου Χειμωνίου.

image

Η πρώτη επαναπροώθηση της Πάρβιν έγινε το πρωί της 19ης Φεβρουαρίου 2020, όταν μεταφέρθηκε πίσω στον ποταμό Έβρο με ένα φορτηγό μαζί με άλλους πρόσφυγες. Οι άνδρες στο φορτηγό, λέει, φορούσαν ρούχα στρατιωτικού στυλ και μπαλακλάβες. Λέει ότι ένας την άρπαξε από το λαιμό και την απείλησε ότι θα τη σκότωνε αν επέστρεφε ποτέ πίσω στην Ελλάδα. Στη συνέχεια, λέει, οι άνδρες την οδήγησαν πίσω στην τουρκική πλευρά του ποταμού με μια φουσκωτή λέμβο.

Το δημοσίευμα σχολιάζει, ότι οι ισχυρισμοί της Πάρβιν για τη συμπεριφορά των εκείνων των ανδρών, συνάδουν με βίντεο της περιοχής του ποταμού Έβρου, που υο DER SPIEGEL μπόρεσε να αναλύσει μαζί με την Forensic Architecture το 2019. Οι εικόνες δείχνουν κουκουλοφόρους να οδηγούν από την ελληνική πλευρά του Έβρου προς την τουρκική πλευρά του ποταμού. Οι άνδρες χρησιμοποιούσαν μηχανοκίνητες φουσκωτές σχεδίες, ο ένας μιλούσε αγγλικά με ελληνική προφορά.

Συστηματική Βία

Ούτε η ελληνική κυβέρνηση ούτε η ελληνική αστυνομία απάντησαν στο λεπτομερές αίτημα για σχολιασμό του DER SPIEGEL. Σε ανακοίνωσή του το Λιμενικό Σώμα, το οποίο είναι αρμόδιο μόνο για το Αιγαίο, ανέφερε ότι «σύμφωνα με τα καταχωρημένα αρχεία του γραφείου μας, δεν σημειώθηκαν τέτοια περιστατικά, όπως περιγράφονται στο αίτημα του δημοσιογράφου».

Το περιοδικό σημειώνει ότι δεν υπάρχει καμία οριστική απόδειξη του ισχυρισμού της Πάρβιν ότι την κακομεταχειρίστηκαν στο αστυνομικό τμήμα, αν και υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι λέει την αλήθεια. Η Πάρβιν μπορεί να αποδείξει την κράτησή της στο αστυνομικό τμήμα μέσω βίντεο και δεδομένων τοποθεσίας. Μετά το pushback φωτογράφισε και το σώμα της. Μώλωπες είναι ορατές στα πόδια και το πρόσωπό της.

Οι ισχυρισμοί της Parvin ταιριάζουν επίσης με αυτούς των ανθρωπιστικών οργανώσεων. Το Δίκτυο Παρακολούθησης Συνοριακής Βίας καταγράφει εδώ και χρόνια τις απωθήσεις κατά μήκος του ποταμού Έβρου και παίρνει συνεντεύξεις από θύματα. Τον περασμένο χρόνο, σύμφωνα με δικές του στατιστικές, κάθε ερωτώμενος έχει περιγράψει βίαιη συμπεριφορά από τους Έλληνες συνοριοφύλακες. Όσοι πιάνονται ξέρουν τι τους περιμένει. Οι πρόσφυγες κυκλοφορούν εδώ και καιρό συμβουλές και οδηγίες μεταξύ τους, να μην κοιτούν τους αστυνομικούς στα μάτια για να μην τους προκαλούν.

Μέχρι στιγμής, λέει το δημοσίευμα, η ελληνική κυβέρνηση απλώς αγνόησε τα στοιχεία των επαναπροωθήσεων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και άλλες ευρωπαϊκές χώρες σπάνια κάνουν επικριτικές δηλώσεις. Η ΕΕ δεν έχει σταματήσει καν τις πληρωμές των κονδυλίων προς την Ελλάδα για τη διαχείριση του προσφυγικού.

Από την πλευρά της, η Πάρβιν δεν είναι διατεθειμένη να τα παρατήσει. Με τη βοήθεια του ECCHR υπέβαλε καταγγελία στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ. Σε αυτήν επικαλείται το άρθρο 7 του Διεθνούς Συμφώνου του ΟΗΕ για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, το οποίο έχει επικυρώσει και η Ελλάδα. Μεταξύ άλλων, απαγορεύει τα βασανιστήρια και την απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση.

«Η βία που υπέστη η Πάρβιν κατά τη διάρκεια της αυθαίρετης κράτησής της από Έλληνες αξιωματούχους εμπίπτει ξεκάθαρα σε αυτήν την κατηγορία», λέει η δικηγόρος ECCHR, Hanaa Hakiki. Λέει ότι τα ελληνικά θεσμικά όργανα έχουν δείξει ότι είναι εντελώς απρόθυμα να επιβεβαιώσουν τις επαναπροωθήσεις. Η ίδια ελπίζει να δημιουργήσει προηγούμενο με τις διαδικασίες στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, το οποίο στη συνέχεια θα μπορούν να επικαλεστούν άλλα δικαστήρια.

Για την Πάρβιν, η νομική διαδικασία είναι και προσωπική. Λέει ότι κάτι έσπασε μέσα σε εκείνο το αστυνομικό τμήμα. Θυμάται ότι ένιωθε ανίσχυρη. «Αλλά είμαι ακόμα ζωντανή», λέει. «Θέλω να ακουστεί η φωνή μου. Και θέλω να είμαι εκεί όταν αυτό το κέντρο επανπροώθησης κλείσει για πάντα».