Στην κατάμεστη αίθουσα του κινηματογράφου Τριανόν πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Πέμπτης με πρωτοβουλία του ευρωβουλευτή Στέλιου Κούλογλου η «αυτοψία» του πολύνεκρου ναυαγίου της Πύλου, όπου έχασαν τη ζωή τους εκατοντάδες πρόσφυγες και μετανάστες τον περασμένο Ιούνιο.

Η εκδήλωση είχε πραγματοποιηθεί από τον ευρωβουλευτή και στις Βρυξέλλες, συγκεντρώνοντας το ενδιαφέρον του διεθνούς κοινού. Στην εκδήλωση της Αθήνας μίλησαν δημοσιογράφοι που ερεύνησαν την υπόθεση, ερευνητές που μελέτησαν σε βάθος τις συνθήκες του ναυαγίου παράγοντας τρισδιάστατα μοντέλα βασισμένοι στις μαρτυρίες των επιζώντων, δικηγόροι των θυμάτων και των κατηγορούμενων προσφύγων ως διακινητών, εκπρόσωποι ΜΚΟ και διασώστες.

Συγκλονιστικοί ήταν οι δυο επιζώντες της τραγωδίας, που περιέγραψαν με λεπτομέρειες τις συνθήκες υπό τις οποίες το σκάφος Adriana ανατράπηκε αλλά και τις ευθύνες της ελληνικής ακτοφυλακής για το ναυάγιο.

Παρακολουθήστε την «αυτοψία»:

Ειδικότερα, η Γεωργία Σκαρτάδου και ο Στέφανος Λεβίδης, από την ερευνητική ομάδα Forensis, που πραγματοποίησε ενδελεχή μελέτη για τις συνθήκες του ναυαγίου, ανέλυσαν λεπτό προς λεπτό τις στιγμές, που οδήγησαν στην ανατροπή και τη βύθιση του Adriana, δείχνοντας βίντεο με τρισδιάστατες ψηφιακές αναπαραστάσεις του ναυαγίου, το οποίο παρήγαγε η Forensis βασισμένη στις μαρτυρίες των επιζώντων. Όπως εξήγησαν, οι ελληνικές αρχές κατάσχεσαν τα κινητά τηλέφωνα, από όσους επέζησαν του ναυαγίου, γιατί περιείχαν βίντεο από το τι πραγματικά συνέβη, ενώ από πλευράς τους, δεν υπήρξε καμία καταγραφή. «Χρησιμοποιήσαμε διαφορετικές πηγές, προκειμένου να ανασυνθέσουμε την αλήθεια, και να καλύψουμε το κενό γνώσης για αυτή την τραγωδία. Ωστόσο έχουμε ακόμη αναπάντητα ερωτήματα. Έχουμε ζητήσει υποβρύχια έρευνα. Το αίτημα μας δεν έχει λάβει απάντηση. Ίσως γιατί με την ανάδυση του υποβρυχίου, θα αναδυθεί επίσης η αποτυχία της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη μετανάστευση και τα ακράδαντα στοιχεία για τη βύθιση του Adriana».

Ο δημοσιογράφος της ερευνητικής ομάδας Solomon, Σταύρος Μαλιχούδης, που πραγματοποίησε έρευνα για το ναυάγιο της Πύλου σε συνεργασία με την ερευνητική ομάδα Forensis, τον γερμανικό δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό σταθμό StrgF/ARD, και τη βρετανική εφημερίδα The Guardian, και η οποία βραβεύτηκε πρόσφατα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με το βραβείο Δημοσιογραφίας «Δάφνη Καρουάνα Γκαλίθια», (αφιερωμένο στην δολοφονημένη Μαλτέζα δημοσιογράφο), περιέγραψε τα ευρήματα της έρευνάς τους, που επιβεβαιώνουν τις καταγγελίες των επιζώντων για ευθύνες της Ελληνικής Ακτοφυλακής για το ναυάγιο αλλά και για πιέσεις που δέχθηκαν για το τι θα καταθέσουν, όπως και για το προφίλ των πραγματικών διακινητών.

Ο Δημήτρης Χούλης, δικηγόρος των κατηγορούμενων άδικα ως διακινητών-κυβερνητών του άτυχου πλοίου, εξήγησε ότι η ποινικοποίηση των προσφύγων του ναυαγίου της Πύλου δε διαφέρει από τις χιλιάδες άλλες περιπτώσεις στα ελληνικά δικαστήρια, όπου άδικα καταδικάζονται συνοπτικά ως διακινητές άτυχοι μετανάστες, που έτυχε να βρίσκονται δίπλα στο πηδάλιο του πλοίου, όταν αυτό εντοπίζεται από τις ελληνικές αρχές. Αυτή η πρακτική αποτελεί κομμάτι της αποτυχημένης αποτρεπτικής πολιτικής της ελληνικής κυβέρνησης, και έχει γεμίσει τις φυλακές με άδικα καταδικασμένους ως διακινητές πρόσφυγες σε δεκάδες χρόνια φυλακής ο καθένας. «Είναι άνθρωποι που αντί να δέχονται ψυχολογική υποστήριξη, κατηγορούνται για τον θάνατο 650 ανθρώπων. Να είστε σίγουροι ότι οι πραγματικοί διακινητές δε βρίσκονται στον υγρό τάφο του Adriana», δήλωσε.

Ο Βασίλης Παπαδόπουλος, συνήγορος των επιζώντων του ναυαγίου, ο οποίος παρουσίασε στοιχεία που αποδεικνύουν ότι το πέρασμα της Μεσογείου είναι το πλέον θανατηφόρο παγκοσμίως. «Η αποτρεπτική πολιτική της ΕΕ είναι μια πρακτική που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Όταν ακούμε όρους ακόμη και από πρωθυπουργικά χείλη, όπως υβριδικός πόλεμος, όπου οι μετανάστες είναι τα όπλα, καταλήγουμε να έχουμε ναυάγια σαν της Πύλου. Όταν βλέπουμε την νοοτροπία αυτών των όρων να εντάσσεται σε ευρωπαϊκά νομικά κείμενα, δε μπορούμε παρά να ανησυχούμε. Όπως έκανε και στην περίπτωση της Ουκρανίας, η προστασία των αιτούντων ασύλου θα πρέπει να είναι μέλημα της ΕΕ και στα σύνορά της, όπου θα πρέπει να παίξει τον ρόλο που της αντιστοιχεί: της προστάτιδος των θεμελιωδών δικαιωμάτων, αν θέλει να λέει ότι αυτό είναι στους καταστατικούς της σκοπούς», δήλωσε.

Η Ειρήνη Γαϊτάνου, εκπροσωπώντας τη ΜΚΟ Refugee Support Aegean, παρατήρησε από την πλευρά της ότι «υπάρχει ζήτημα για τη μεταχείριση των επιζώντων. Ήταν υπό κράτηση, σε μια αποθήκη, ξυπόλητοι να κοιμούνται στο πάτωμα. Οι θεσμοθετημένες πολιτικές και πρακτικές αποτροπής μαζί με τις παράνομες, όπως τα pushbacks, ή οι πολιτικές ασύλου παραβιάζουν θεμελιώδη δικαιώματα και σε κάποιες περιπτώσεις οδηγούν και στο θάνατο. Τώρα που συζητείται ξανά η ευρωπαϊκή πολιτική μετανάστευσης και ασύλου, ακούμε πράγματα που αποτελούν οπισθοδρόμηση. Πρέπει να βρούμε τρόπους για να σταματήσουν τα ταξίδια του θανάτου».

Ο διασώστης Ιάσονας Αποστολόπουλος περιέγραψε μέσα από την πολυετή εμπειρία του τις συνθήκες υπό τις οποίες πολλοί πρόσφυγες και μετανάστες με κίνδυνο της ζωής τους επιχειρούν το πέρασμα προς την Ευρώπη. «Αν δεν ήταν πρόσφυγες, οι αρχές θα τους είχαν σώσει», τόνισε και υπογράμμισε ότι «στο επιχείρημα ότι φταίνε οι διακινητές που τους βάζουν σε αυτά τα πλοία, η απάντηση είναι ότι οι διακινητές υπάρχουν εξαιτίας των ευρωπαϊκών πολιτικών για τη μετανάστευση. Επειδή δεν έχουμε εξασφαλίσει ασφαλείς και νόμιμες οδούς για τους αιτούντες άσυλο».

Το κοινό που παρακολουθούσε την εκδήλωση συγκλόνισαν με τις μαρτυρίες τους οι επιζώντες του ναυαγίου, Αχμάντ Σαΐντ Αχμέντ και Αχμάντ Αλ Κιλάνι. Οι δυο επιζώντες περιέγραψαν τις συνθήκες με τις οποίες φορτώθηκαν στο πλοίο, μαζί με άλλους 750 πρόσφυγες, το πως ταξίδεψαν επί πέντε μέρες χωρίς φαγητό και νερό, με τη μηχανή να χαλάει, με τις εκκλήσεις τους για βοήθεια να μένουν αναπάντητες. Εξιστόρησαν, δε, το τι συνέβη τη μοιραία νύχτα, που βυθίστηκε το πλοίο και το πως ο καθένας τους σώθηκε.

Όμως, εκτός από την αυτοψία του ναυαγίου της Πύλου, το ίδιο βράδυ γιορτάστηκε με μια μεγάλη συναυλία που διοργανώθηκε με πρωτοβουλία του ευρωβουλευτή Στέλιου Κούλογλου και με τη συμμετοχή της Πρωτοβουλίας Καλλιτεχνών για το Προσφυγικό, η απελευθέρωση του Αμίρ Ζαχίρι, του Ακίφ Ραζούλι και του Μοχαμάντ Χανάντ Αμπντί, τριών προσφύγων που είχαν καταδικαστεί σε δεκάδες χρόνια φυλακή – από 50 έκαστος οι δυο πρώτοι και σε 142 ο τρίτος, άδικα, ως διακινητές.

Δείτε σε βίντεο τη συναυλία:

Ο ευρωβουλευτής Στέλιος Κούλογλου έχει οργανώσει, ήδη από το 2021, τη διεθνή πρωτοβουλία «142 χρόνια φυλακή: Δίκαιη Δίκη για τον Μοχάμαντ», που υποστηρίζεται από περισσότερους από 2000 ευρωβουλευτές, οργανώσεις και μέλη της κοινωνίας των πολιτών, και που σκοπό έχει να υποστηρίξει τέτοιους πρόσφυγες. Μετά τη διεθνή κινητοποίηση της πρωτοβουλίας, πραγματοποιήθηκαν δίκαιες δίκες στις οποίες οι συνήγοροι των Ακίφ, Αμίρ και Μοχαμάντ πέτυχαν την αθώωση και απελευθέρωσή τους τον περασμένο χρόνο.

Πριν την συναυλία, ο Μοχαμάντ Χανάντ Αμπντί με μήνυμα του ευχαρίστησε όσους τον στήριξαν με αποτέλεσμα να ζει πλέον «μια ήρεμη ζωή, ελεύθερος», ενώ παρακάλεσε να συνεχιστεί η δράση της πρωτοβουλίας γιατί υπάρχουν πολλοί «άλλοι σαν και μένα, χρόνια στις φυλακές, χωρίς να έχουν κάνει τίποτα». Ο Αμίρ Ζαχίρι, που ήταν παρών στο Τριανόν, είπε ότι πλέον ελπίζει να μπορεί να ζήσει όπως κάθε άλλος άνθρωπος. «Αν ήταν να ζω σαν φυλακισμένος, δε θα ερχόμουν στην Ευρώπη», είπε, ευχόμενος ότι σύντομα θα συνδεθεί ξανά με την οικογένεια του.

Στη συναυλία συμμετείχαν οι Φωτεινή Βελεσιώτου, Νατάσσα Μποφίλιου, Δημήτρης Μυστακίδης, Φώτης Σιώτας, και το σχήμα Aegean Music Project. H Μάρθα Φριντζήλα και ο Ηλίας Βαμβακούσης δεν μπόρεσαν τελικά να παρευρεθούν και τη θέση τους πήραν ο Πέτρος Μάλαμας και ο Θοδωρής Σμπιλής.

Το παρών στην εκδήλωση έδωσε και η Μάγδα Φύσσα.

*Φωτογραφίες: Θεανώ Μανουδάκη