Από τα τέλη Φεβρουαρίου όταν η Ρωσία εισέβαλε σε ουκρανικά εδάφη, γίνεται πολύς λόγος σχετικά με τις επιπτώσεις που θα έχει ο πόλεμος σε ελληνικές επιχειρήσεις που είτε δραστηριοποιούνται στις εισαγωγές-εξαγωγές από και προς την Ρωσία και την Ουκρανία, είτε υποδέχονται Ρώσους και Ουκρανούς τουρίστες στην Ελλάδα. Μετά από τέσσερις μήνες, η δημόσια αυτή συζήτηση μπορεί να γίνει με τεκμήρια.

Από την έρευνα λοιπόν που υλοποίησε η Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων Ελλάδος (ΚΕΕΕ) σε συνεργασία με την Palmos Analysis με τίτλο «Επιπτώσεις του πο­λέμου Ρωσίας-Ουκρανίας στις ελληνικές επιχειρήσεις και στον τουρισμό», προκύπτει ότι το πλήγμα για τις ελληνικές επιχειρήσεις είναι μεγάλο αλλά ενδεχομένως, αυτό θα κριθεί από τη διάρκεια που θα έχει τελικά ο πόλεμος, χωρίς χαρακτηριστικά τέτοια που θα το καθιστούσαν μόνιμο ή πολύ δύσκολα αναστρέψιμο.

Πρόκειται ουσιαστικά για τρεις έρευνες κάτω από την ίδια θεματική ομπρέλα. «Εμπορικές συναλλαγές με Ρωσία/Ουκρανία» στο πλαίσιο της οποίας ρωτήθηκαν 155 επιχειρήσεις, «Τουριστικές επιχειρήσεις σε περιοχές με παρουσία Ρώσων/Ουκρανών τουριστών» στο πλαίσιο της οποίας ρωτήθηκαν 331 επιχειρήσεις και «Ρώσοι τουρίστες εξωτερικού», δηλαδή σε ποιον βαθμό άλλαξε η συμπεριφορά των Ρώσων που τείνουν να ταξιδεύουν στο εξωτερικό.

Κάθετη πτώση σε εισαγωγές-εξαγωγές

H έρευνα βρήκε ότι έχει επέλθει κάθετη πτώση εισαγω­γι­κής και εξαγωγικής δραστηριότητας σε σχέση με τις δύο εμπόλεμες χώρες, με έμφαση των προβλημάτων στη Βόρεια Ελλάδα και σε συγκεκριμένους κλάδους δραστηριότη­τας.

Συγκεκριμένα από τις 32 ερωτηθείσες επιχειρήσεις που υπό κανονικές συνθήκες εισάγουν προϊόντα από τη Ρωσία, οι 26 έχουν μειώσει τις εισαγωγές τους κατά μέσο όρο 81% και η μέση μεταβολή εισαγωγών μετά τον πόλεμο καταγράφεται 65%. Το αντίστοιχο ποσοστό για τις 27 επιχειρήσεις που εισάγουν από την Ουκρανία είναι 65% ενώ στην κατηγορία αυτή υπάρχουν και 2 επιχειρήσεις που έχουν αυξήσει κατά 10% τις εισαγωγές τους.

Σχετικά με τις εξαγωγές, από τις 84 ερωτηθείσες επιχειρήσεις που εξάγουν προϊόντα στην Ρωσία, οι 60 απάντησαν πως έχουν μείωση, κατά μέσο όρο 78%. Προς την Ουκρανία υπό φυσιολογικές συνθήκες εξάγουν 67 από τις ερωτηθείσες επιχειρήσεις, εκ των οποίων 46 είδαν μείωση στις εξαγωγές τους κατά 74%.

Τα νούμερα αυτά σαφώς και συνιστούν κάθετη πτώση των εμπορικών συναλλαγών αλλά στην ΚΕΕΕ και την Palmos Analysis σημειώνουν πως «ο κίνδυνος “σκληρών” συνεπειών, όπως απολύσεις, αναστολή λειτουρ­γίας κτλ., είναι περιορισμένος και εντοπίζεται κυρίως στις πολύ μικρές επιχειρήσεις και σε συγκεκριμένους κλάδους».

Εξάλλου στην ερώτηση «σε γενικές γραμμές, ποιες από τις παρακάτω θεωρείτε ότι είναι οι βασικές επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία στην επιχείρησή σας», το 64% απάντησε «αύξηση του κόστους ενέργειας/καυσίμων», το 57% «αύξηση κόστους πρώτων υλών» αλλά μόνο το 12% μίλησε για «απολύσεις» και το 5% για «αναστολή λειτουργίας της επιχείρησης».

Προκειμένου να αντιμετωπίσουν την κατάσταση, οι επιχει­ρή­σεις με εισαγωγική/εξαγωγική δραστηριότητα στην Ρωσία και την Ουκρανία προχωρούν στην αναζήτηση εναλλακτικών χωρών ή τρόπων για την συνέχιση της δραστηριότητάς τους ή στη διοχέτευση των προϊόντων τους στην εσωτερική αγο­ρά. Πα­ράλ­ληλα, αρκετές επιχειρήσεις δηλώνουν πως θα αυξήσουν τις τιμές των προϊόντων τους πάνω από τα επίπεδα του τρέχοντος πληθωρισμού για την αντιμετώπιση του αυξημένου κόστους.

Ελεγχόμενες οι συνέπειες στον τουρισμό

Από την έρευνα της ΚΕΕΕ και της Palmos Analysis προκύπτει ότι η συμμετοχή Ρώσων και Ουκρανών τουριστών στην πελατειακή βάση των τουριστι­κών επιχειρήσεων είναι μικρή και συνεπώς η όποια επίδραση στη βιωσιμότητα των τουριστικών επιχειρή­σεων από την ανακοπή του τουριστικού ρεύματος δεν εμπνέει ανησυχία.

«Ήδη, οι τουριστικές επιχειρήσεις προσδοκούν αναπλήρωση των ό­ποιων απωλειών, μέσω στόχευσης σε άλλες αγορές του εξω­τερικού, αλλά και στην εσω­τερική αγορά, ενώ εκτιμούν ότι θα υπάρξει αποκατάσταση της ροής του­ριστών από Ρωσία και Ουκρανία, εφόσον τερματιστεί η πολεμική σύγκρουση, από την επόμενη κιόλας σεζόν», διαβάζουμε στα βασικά ευρήματα.

Σημειώνεται ωστόσο ότι και αυτές οι επιχειρήσεις προσανατολίζονται σε αυξήσεις τιμών λίγο πάνω από τα επίπεδα του τρέχοντος πληθωρισμού, εξαιτίας της σημαντικής αύξησης του κόστους λειτουργίας. Οι τάσεις αύξη­σης των τιμών εμφανίζονται πιο ήπιες σε καταλύματα και τουριστικά γραφεία, λόγω «κλειδω­μένων» συμφωνιών.

Πολύ λιγότεροι οι Ρώσοι τουρίστες αλλά «δεν παίρνουν γραμμή» από το Κρεμλίνο

Το τελευταίο σκέλος της έρευνας αφορούσε την συμπεριφορά των Ρώσων πολιτών που τείνουν να κάνουν τις διακοπές τους εκτός Ρωσίας. Έγιναν συνεντεύξεις μέσω δο­­μημένων on line panels με 407 Ρώσους πο­λίτες, κατοίκους μεγά­λων ρωσικών πό­λεων.

«Πρόκειται για υψηλότερης κοινωνικο-οικονομικής τάξης άτομα. Η ασφάλεια του προορισμού, η σχέση τιμής – αξίας (value for money) και το δίπτυχο “ήλιος & θάλασσα” είναι τα βασικά κρι­τήρια επιλογής προορισμού διακοπών στο εξωτερικό, ενώ οι σχέσεις της Ρωσίας με τη  χώρα προορισμού αξιολογείται πολύ πιο χαμηλά», τονίζουν η ΚΕΕΕ και η Palmos Analysis.

«Αναμένεται να υπάρξει ση­μα­ντική μείωση στη ροή Ρώσων τουριστών προς το εξωτερικό, λόγω του πολέμου και το πλήγ­μα από τις μειωμένες ροές κατά τη φετινή σεζόν φαίνεται να αφορά κυρίως στις Ευρωπαϊκές χώρες της Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Μεσο-μακροπρόθεσμα, ωστόσο, δεν διαφαίνεται μέχρι στιγμής κάποια σοβαρή επίπτωση στην ει­κόνα της Ελλάδας, ως τουριστικού προορισμού, από την επιδείνωση των σχέ­σεων των δύο χωρών, λόγω του πολέμου», σημειώνεται.