Χρηματοδοτικού εργαλείο – «μαμούθ» ύψους 100 δισεκατομμυρίων ευρώ για την άμυνα περιλαμβάνει η πρόταση του Κυριάκου Μητσοτάκη στο άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που συνέρχεται σήμερα στις Βρυξέλλες με αντικείμενο την στρατιωτική ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός τάσσεται υπέρ της ενίσχυσης της ευρω-ενωσιακής άμυνας και την χρηματοδότησή της πέρα από τους εθνικούς προϋπολογισμούς.

Ειδικότερα, ο κ. Μητσοτάκης εισηγείται τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού χρηματοδοτικού εργαλείου ύψους 100 δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο θα μπορεί να χρηματοδοτήσει τις απαιτήσεις της συλλογικής ευρωπαϊκής ασφάλειας πέρα από τους εθνικούς προϋπολογισμούς, στα πρότυπα της θετικής εμπειρίας του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Προτείνει επίσης αυξημένη ευελιξία στους δημοσιονομικούς κανόνες ώστε να δοθεί δημοσιονομικός χώρος στα κράτη – μέλη για τις επενδύσεις στην άμυνα.

Η εξαίρεση δηλαδή των επενδύσεων στην άμυνα από τους δημοσιονομικούς στόχους, να γίνεται εκ των προτέρων και όχι εκ των υστέρων όπως ισχύει με το τρέχον δημοσιονομικό πλαίσιο, σύμφωνα με το οποίο οι δαπάνες για αμυντικές επενδύσεις μπορούν να εξαιρούνται όταν εκκινεί η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος έναντι μιας χώρας.

Κάτι τέτοιο, σύμφωνα με το Μαξίμου, θα αύξανε τον δημοσιονομικό χώρο στα κράτη – μέλη που επιθυμούν να επενδύσουν στην άμυνα, χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο τη δημοσιονομική τους αξιοπιστία.

Η συζήτηση για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας ενόψει των προτάσεων που αναμένεται να καταθέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα μέσα Μαρτίου, πραγματοποιείται σε ένα νέο τοπίο, όπου η μεγαλύτερη πρόκληση για την Ευρώπη είναι να αναζητήσει ενιαία στάση και τρόπους εποικοδομητικής συνεργασίας με τη νέα αμερικανική διοίκηση, ενώ με αφορμή τις δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ, έχει ανοίξει η συζήτηση για την αύξηση των αμυντικών δαπανών ως ποσοστό του ΑΕΠ στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.

Στο γεύμα του άτυπου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα συζητηθεί η συνεργασία Ε.Ε.- ΝΑΤΟ με τη συμμετοχή του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, ενώ στο δείπνο των 27 θα συμμετάσχει ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ – καθώς συζητούνται οι σχέσεις Ε.Ε.-Ηνωμένου Βασιλείου στην ασφάλεια και την άμυνα.

Τον περασμένο Μάιο ο πρωθυπουργός – από κοινού με τον Πολωνό ομόλογό του Ντόναλντ Τουσκ – με επιστολή προς την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, είχε προτείνει την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας με ένα εγχείρημα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, μια ευρωπαϊκή αντιαεροπορική ασπίδα που θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί με κοινοτικούς πόρους.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν επίσης ανάμεσα στους 19 ηγέτες της Ε.Ε που – με πρωτοβουλία της Φινλανδίας- υπέγραψαν την επιστολή προς την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για αύξηση της χρηματοδότησης για την ευρωπαϊκή άμυνα.

Την περασμένη Παρασκευή 31η Ιανουαρίου, οι ηγέτες 19 κρατών – μελών της ΕΕ έστειλαν επιστολή στον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, στον πρωθυπουργό της Πολωνίας – χώρας που ασκεί την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ το τρέχον εξάμηνο – και στην επικεφαλής της ΕΤΕπ, καλώντας την Τράπεζα να χρηματοδοτήσει περαιτέρω τον εξοπλισμό και την ασφάλεια της ΕΕ.

Η επιστολή συντάχθηκε με πρωτοβουλία της Φινλανδίας και προσυπογράφεται, μεταξύ άλλων, από την Ελλάδα, τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία.

Η ΕΤΕπ καλείται να αναθεωρήσει τον κατάλογο των δραστηριοτήτων που έχουν αποκλειστεί μέχρι στιγμής από τη χρηματοδότηση της τράπεζας, να αυξήσει τον δανεισμό στον τομέα της ασφάλειας και να διερευνήσει τη δυνατότητα έκδοσης ομολόγων των οποίων τα έσοδα θα χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση αμυντικών έργων.

Η ΕΤΕπ, με έδρα το Λουξεμβούργο, δεν έχει προς το παρόν δυνατότητα, στο πλαίσιο της εντολής της, να χρηματοδοτεί εξοπλιστικές δραστηριότητες με την αυστηρή έννοια, όπως πυρομαχικά ή πυραύλους, ώστε να διατηρεί την εξαιρετική πιστοληπτική αξιολόγησή της που της επιτρέπει να δανείζεται με χαμηλά επιτόκια.

Όμως διαθέτει ποσό 6 δισεκατομμυρίων ευρώ ως το 2027 για δάνεια υπέρ της ανάπτυξης αγαθών διπλής χρήσης, όπως μη επανδρωμένα αεροσκάφη ή οχήματα, ορισμένες εκδοχές των οποίων μπορούν να αναπτύσσονται στο πεδίο της μάχης. Οι τρόποι χορήγησης αυτών των δανείων χαλάρωσαν πέρυσι. Όμως «επείγει να γίνουν νέες πρόοδοι», ζητούν οι 19 χώρες.

Η Αυστρία, η Ιρλανδία, η Βουλγαρία, η Ουγγαρία, η Μάλτα, η Πορτογαλία και η Σλοβενία δεν συμμετείχαν στην πρωτοβουλία. Η Πολωνία ήταν μεταξύ των παραληπτών της επιστολής.

Η ΕΤΕπ από την πλευρά της χαιρέτισε το αίτημα των χωρών που προσυπέγραψαν το κείμενο για την περαιτέρω ενίσχυση του ρόλου της στην άμυνα.