Σήμα κινδύνου συνεχίζουν να εκπέμπουν ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων αλλά και κόμματα της αντιπολίτευσης για την πρόθεση της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη, να ανοίξει τον ασκό του Αιόλου επιτρέποντας την μακρόχρονη εξαγωγή συλλογών Μουσείων έως και για έναν αιώνα (50+50 χρόνια) κόντρα στη νομοθεσία που ορίζει τη μουσειακή πολιτική της χώρας.

Ads

Μετά τις έντονες αντιδράσεις, η υπουργός τροποποίησε το εν λόγω άρθρο κατεβάζοντας το όριο στα 50 χρόνια (25+25). Παρ’όλα αυτά, οι αντιδράσεις παραμένουν έντονες και δεν είναι λίγοι αυτοί που ισχυρίζονται, πως με αυτόν τον τρόπο νομιμοποιείται η αρπαγή των γλυπτών του Παρθενώνα και συνδέουν την διάταξη αυτή με προηγούμενη δήλωση του Κ. Μητσοτάκη στον Observer. O πρωθυπουργός, είχε ζητήσει από τον Βρετανό ομόλογό του να σταλούν τα Γλυπτά του στην Ελλάδα, ως δάνειο για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και από την πλευρά της η Αθήνα θα στείλει «πολύ σημαντικά αντικείμενα», τα οποία δεν έχουν βγει ποτέ από τη χώρα μας, για να εκτεθούν στο Βρετανικό Μουσείο.

Η διάταξη που επιχειρείται να «περάσει»  με το άρθρο 59 στο νομοσχέδιο «Eκσυγχρονισμός, αναδιοργάνωση του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων και μετονομασία του σε Οργανισμό Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων (Ο.Δ.Α.Π.)», δημιουργήθηκε με αφορμή τον σχεδιασμό του Μουσείου Μπενάκη για την ίδρυση παραρτήματος στη Μελβούρνη της Αυστραλίας, με συλλογές που ανήκουν στο ελληνικό δημόσιο.

Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων επισημαίνει ότι: «…οι σχετικές παράγραφοι των άρθρων 25 και 34 του Ν. 3028/02 παρέχουν επαρκές πλαίσιο και για μακροχρόνια εξαγωγή, με παρατάσεις ανά πενταετία, αφού ο Νόμος δεν θεσμοθετεί συγκεκριμένο ανώτατο όριο. Θεσμοθετεί όμως συγκεκριμένη διαδικασία, που είναι απαραίτητο να ακολουθείται για τις αρχαιότητες που ανήκουν κατά κυριότητα στο ελληνικό δημόσιο».

Ads

ΣΕΑ: Διάταξη – Προκάλυμμα για αλλαγή της Μουσειακής Πολιτικής

«Στο πλαίσιο των αρχών καλής νομοθέτησης, οι Υπουργοί οφείλουν να μην φέρνουν για ψήφιση στο Κοινοβούλιο φωτογραφικές διατάξεις. Ακόμη περισσότερο οφείλουν να μην χρησιμοποιούν συγκεκριμένες περιπτώσεις ως προκάλυμμα για να στηρίξουν διατάξεις που αλλάζουν άρδην τη μουσειακή πολιτική της χώρας και μάλιστα διατάξεις που ορίζουν τι θα συμβαίνει τα επόμενα… 100 χρόνια!» γράφει η ανακοίνωση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων. «Η επίκληση της εξωστρέφειας ως αιτιολόγηση της διάταξης είναι προσχηματική,  παραπλανητική και γίνεται κατ΄ επίφασιν. Έχει αποδειχθεί ότι οι μεγάλες περιοδικές εκθέσεις που έχει οργανώσει το ΥΠΠΟΑ, ανά τον κόσμο, και έχουν αναδειχθεί σε μεγάλα πολιτιστικά γεγονότα, αποτελούν κύριες δράσεις εξωστρέφειας, προβολής της χώρας, με προεκτάσεις πολιτιστικής διπλωματίας, χωρίς να χρειάζεται να καταφεύγει σε μακροχρόνιο δανεισμό.

»Στερείται δόκιμης πολιτικής ωριμότητας το να παρουσιάζεται η ρύθμιση εξαγωγής ελληνικών αρχαιοτήτων για 100 χρόνια (εν ολίγοις: χωρίς καμία πιθανότητα επιστροφής), το να ανακινείται μια τέτοιου τύπου αλλαγή στα δεδομένα διαχείρισης των ελληνικών αρχαιοτήτων, με αιτιολογική βάση μια πρόσκαιρη ανάγκη του Μουσείου Μπενάκη, η οποία μπορεί κάλλιστα να θεραπευτεί με τη γενναία στήριξη του ΥΠΠΟΑ και βέβαια με τις υπάρχουσες διατάξεις του Ν. 3028/02, όπως προαναφέρθηκαν;

»Η ανησυχητική αυτή ρύθμιση σε μία εποχή που το άλλοτε υπερδραστήριο μουσείο Μπενάκη επιχειρεί να επιβιώσει πάση θυσία, θέτει σειρά ερωτηματικών για σχέσεις πολιτικής πατρωνείας που θα έχουν ως αποτέλεσμα τη θεσμοθέτηση μίας νέας αντίληψης για τις ελληνικές αρχαιότητες ως αντικειμένων συναλλαγής ανάμεσα σε ελληνικά μουσεία και φορείς του εξωτερικού» σημειώνει ο ΣΕΑ και καταθέτει τα ερωτήματα:

«Σχετίζεται η βιωσιμότητα του Μουσείου Μπενάκη με την εξαγωγή συλλογών ελληνικών αρχαιοτήτων στη Μελβούρνη; Υπονοείται ότι υπάρχει ή σχεδιάζεται να υπάρξει οικονομικό αντάλλαγμα για το Μουσείο Μπενάκη από τη συμφωνία μακροχρόνου δανεισμού των αρχαιοτήτων που ανήκουν στο ελληνικό δημόσιο; Θα είναι αυτή η μουσειακή πολιτική του ελληνικού δημοσίου ή/και των ελληνικών μουσείων (ειδικά των ιδιωτικών) από τούδε και στο εξής; Το ΔΣ του Μουσείου Μπενάκη και η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ οφείλουν να απαντήσουν ή να κατανοήσουν τι ακριβώς προτείνουν να θεσμοθετηθεί.

»Θα επαναλάβουμε ότι η σημερινή κατάσταση του Μουσείου Μπενάκη, με την αδυναμία να πληρώσει βασικές λειτουργικές του δαπάνες, αποδεικνύει για ακόμη μία φορά την τεράστια σημασία της κρατικής χρηματοδότησης του πολιτισμού, χωρίς την οποία κανένα μουσείο δεν μπορεί να επιβιώσει, πόσο μάλλον σε αυτή την περίοδο της πανδημίας. Θα επισημάνουμε για μια ακόμη φορά ότι ο πολιτισμός είναι δημόσιο αγαθό, όπως η υγεία, η παιδεία, η πρόνοια, και είναι αναγκαίο να προσφέρεται σε όλους και δωρεάν. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν μπορεί η δύσκολη κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει το Μουσείο Μπενάκη και η όποια στήριξη προσπαθεί να βρει από το εξωτερικό, να έχουν ως “αντάλλαγμα” την άνευ όρων παράδοση ελληνικών αρχαιοτήτων που ανήκουν στο ελληνικό δημόσιο, ανοίγοντας την όρεξη σε κάθε λογής Ιδρύματα ή Μουσεία του εξωτερικού να εποφθαλμιούν ότι μπορούν να ανοίξουν δικές τους συλλογές ελληνικών αρχαιοτήτων με τις ευλογίες του ελληνικού δημοσίου».

Ρ. Χριστίδου: Τέτοιες διατάξεις αποδυναμώνουν τον αγώνα μας για την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα

«Ασφαλώς δεν μπορεί να θεωρηθεί προσωρινή η εξαγωγή κινητών μνημείων, η ρύθμιση που φέρατε και που προβλέπει ότι ο δανεισμός μπορεί να φτάσει έως και τα πενήντα, τελικά, έτη. Οι καινοφανείς πρόνοιες που προσπαθεί η Υπουργός να εισάγει με τη βοήθεια και τη δικαιολογία του μουσείου Μπενάκη δεν πείθουν» είπε σχετικά μο θέμα η βουλεύτρια του ΣΥΡΙΖΑ Ρ. Χριστίδου στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής.

«Η διάταξη που προωθεί το Υπουργείο Πολιτισμού είναι προβληματική στον πυρήνα της, καθώς, ποτέ στο παρελθόν δεν προκρίθηκε μια τέτοια λογική να δίνονται, δηλαδή, αρχαιότητες στο εξωτερικό, να εκπατρίζονται είτε στη λογική της στήριξης της ομογένειας είτε σε οποιαδήποτε άλλη λογική.

»Δεν υπάρχει δάνειο για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, όποια κι αν είναι η δικαιολογία. Η μονιμότητα δε του μέτρου το κάνει πολλαπλά επικίνδυνο και “ανοίγει ορέξεις” σε πολλούς. Αν λάβουμε υπόψη μας και τις ατυχείς δηλώσεις του Πρωθυπουργού, πέρσι για δανεισμό των γλυπτών του Παρθενώνα, προκειμένου να έρθουν στην Ελλάδα τότε αντιλαμβάνεστε, αντιλαμβανόμαστε όλοι μας, τέτοιες ακροβασίες αποδυναμώνουν την επιχειρηματολογία μας για την επιστροφή των μαρμάρων. Είμαστε αναφανδόν κατά του άρθρου και όσων προβλέπει και η προσπάθεια που γίνεται για να μην παρεξηγηθούμε, η προσπάθεια που γίνεται για να ενισχυθεί το Ελληνικό Μουσείο στη Μελβούρνη με συλλογές από το Μουσείο Μπενάκη με ταυτόχρονη μετεστέγασή του σε μεγαλύτερο κτήριο είναι κάτι που σαφώς το βλέπουμε ευνοϊκά».

Κλ. Γρηγοριάδης: Εγγυηθείτε μας πως δεν θα νομιμοποιήσετε την αρπαγή των Μαρμάρων

«Ένα πολύ μικρότερο χρονικό διάστημα θα μπορούσε να είναι μια πολύ καλή βάση συζήτησης» πρότεινε ο βουλευτής του ΜέΡΑ25 ΚΛ. Γρηγοριάδης «Με λίγα λόγια, βρείτε έναν τρόπο εσείς να μας εγγυηθείτε πως δεν θα νομιμοποιήσετε την αρπαγή των Μαρμάρων του Παρθενώνα από τον λόρδο Έλγιν και την παράνομη κατακράτηση τους, επί τόσα χρόνια, από το βρετανικό μουσείο, με έναν δήθεν δανεισμό τους στον ίδιο τον κλεπταποδόχο για τα επόμενα 100 χρόνια και, επίσης, πως δεν θα συμβεί κάτι τέτοιο για κανένα από τα σημαντικά ιστορικά μνημεία μας, που ταυτίζονται προαιώνια με την ύπαρξη της ελληνικότητας και, ταυτοχρόνως, αποτελούν ακόμα και σήμερα μέρος της πολιτιστικής περιουσίας μας, αλλά και της ίδιας της ταυτότητάς μας και εμείς, τότε, θα δεσμευτούμε να στηρίξουμε κάποιες, κατ’ εξαίρεση, πιο μακροχρόνιες ενοικιάσεις ή δανεισμούς αρχαίων αντικειμένων και συλλογών, όπως είναι αυτή που αφορά το ελληνικό παράρτημα του Μουσείου Μπενάκη, που πρόκειται να ανεγερθεί στη Μελβούρνη, βοηθώντας παράλληλα και το εδώ ιστορικό Μουσείο Μπενάκη να συνεχίσει απρόσκοπτα τη λειτουργία του, να συνεχίσει απρόσκοπτα να αποτελεί έναν φάρο για την διαχείριση καλλιτεχνικών αριστουργημάτων και αρχαιοτήτων στην πατρίδα μας».

Ν. Φίλης: Ονομαστική ψηφοφορία για το άρθρο 59

«Παίζουμε με τα χρόνια που θα βγαίνουν στο εξωτερικό σημαίνοντα αρχαιολογικά ευρήματα;» αναρωτήθηκε με τη σειρά του ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ – Πρ. Συμμαχία Νίκος Φίλης, ο οποίος ζήτησε ονομαστική ψηφοφορία για το άρθρο 59.

«Κοιτάξτε. Εδώ υπάρχει, με τον αρχαιολογικό νόμο που ισχύει, το 5 συν 5. Πέντε χρόνια συν 5 χρόνια, για να βγαίνουν ευρήματα αρχαιολογικά στο εξωτερικό. Εισαγωγικά, με το νομοσχέδιο αυτό, είδαμε να αυξάνεται στο 10 συν 10. Μετά είδαμε, μπαίνει στη Βουλή το νομοσχέδιο, με 50 συν 50 χρόνια. Και τώρα, πέφτει στο 25 συν 25, ακούσαμε νωρίτερα. Είναι αυτό μια σοφή νομοθέτηση; Μια χρηστή νομοθέτηση; Είναι μια καλή νομοθέτηση αυτό το πράγμα; Να παίζουμε με δεκάδες χρόνια; Τι είναι αυτά τα πράγματα; Δεν καταλαβαίνω. Είναι περιουσία του Υπουργείου, η περιουσία του ελληνικού λαού; Και με αυτό τον τρόπο; Με έναν τρόπο, επαναλαμβάνω, πρόχειρο ή και ύποπτο, δυστυχώς. Το λέω. Παίζουμε με τα χρόνια που θα βγαίνουν στο εξωτερικό σημαίνοντα αρχαιολογικά ευρήματα;

Νομίζω ότι το θέμα αυτό, αν επιμείνει η Κυβέρνηση χωρίς να κάνει παζάρια με τα χρόνια, αν επιμείνει να αλλάξει τον ισχύοντα αρχαιολογικό νόμο, που προβλέπει 5 συν 5 χρόνια για εξαγωγή των αντικειμένων αρχαιολογικών συλλογών, πιστεύω, ότι πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο ονομαστικής ψηφοφορίας και να πάρει την ευθύνη ο κάθε βουλευτής μπροστά στον ελληνικό λαό, τι κάνουν, τι πράττει, με την ψήφο του, εν συνειδήσει και όχι με κομματική πειθαρχία, για το ζήτημα αυτό στη Βουλή».

Αν. Λοβέρδος: Υπό τον έλεγχο του κράτους μπορεί να λειτουργήσει καλύτερα ο ιδιωτικός τομέας

Ο βουλευτής του ΚΙΝΑΛ Αν. Λοβέρδος, σύμφωνα με την τοποθέτηση του, δεν πιστεύει ότι το άρθρο 59 κρύβει κινδύνους.

«Πολύ καλά έκανε η Κυβέρνηση και το Υπουργείο Πολιτισμού, που δέχτηκαν αυτό το αίτημα και του Μουσείου Μπενάκη και των Αυστραλών. Τώρα, αν θα γίνει κάτι παρόμοιο με άλλες αρχαιολογικές συλλογές, επιτρέψτε μου, να έχω πολλές επιφυλάξεις. Δηλαδή, δεν μπορώ να φανταστώ ότι θα υπάρξει κυβέρνηση που θα στείλει τον Ηνίοχο, για 50 χρόνια στο εξωτερικό.
Εκεί που έπρεπε να γίνει, έγινε. Ο Ηνίοχος θα μείνει στο μουσείο των Δελφών» είπε χαρακτηριστικά για να δεχθεί το ερώτημα από την Κα Βαγενά αμέσως μετά: «Είσαστε σίγουρος ότι θα μείνει μέχρι να πέσει αυτή η Κυβέρνηση;».

«Καταλαβαίνω ότι υπάρχει ένα θεμιτό πρόβλημα. Εμείς έχουμε άλλες αντιλήψεις, εσείς έχετε άλλες με ό,τι έχει να κάνει με τον ιδιωτικό τομέα στην Ελλάδα. Βγάζετε “σπυριά”, όταν ακούτε ιδιωτικό τομέα. Καταλαβαίνω ότι είναι η ιδεολογικής τοποθέτησης, όπως είναι η δική μας είναι να πιστεύουμε ότι υπό τον έλεγχο του κράτους μπορεί να λειτουργήσει καλύτερα ο ιδιωτικός τομέας».