Την κατάργηση του Σταθμού Βενιζέλου του μετρό Θεσσαλονίκης ως επιβατικού και την μετατροπή του σε επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο προτείνει ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, ως μοναδική εναλλακτική λύση για την προστασία των αρχαιοτήτων και την εμπρόθεσμη (ως το τέλος 2023) ολοκλήρωση του τεχνικού έργου.

Ειδικότερα ο ΣΕΑ προτείνει:

• «Να καταργηθεί ο Σταθμός Βενιζέλου ως σταθμός επιβατών»
• «Να σταματήσουν οι εργασίες τεμαχισμού/απόσπασης»
• «Να εγκατασταθούν στον χώρο μόνο οι έξοδοι κινδύνου και οι μηχανολογικές εγκαταστάσεις που είναι απαραίτητες για τη λειτουργία του συνόλου της γραμμής του Μετρό»
• «Να αποδοθεί το επίπεδο -1 του Σταθμού ως αρχαιολογικός χώρος στους πολίτες και τους επισκέπτες της Θεσσαλονίκης από το ΥΠΠΟΑ, με άμεση επανατοποθέτηση των βυζαντινών αρχαιοτήτων που έχουν ως τώρα αποσπαστεί.».

Οι αρχαιολόγοι σημειώνουν, ότι «η απρόσκοπτη πλέον συνέχιση της απόσπασης των αρχαιοτήτων έρχονται να συνδυαστούν με τις πρόσφατες πληροφορίες ότι κάτω από τις αρχαιότητες του 4ου αι. μ.Χ. εντοπίζονται παλαιότερα (ρωμαϊκά) αρχαιολογικά στρώματα, άγνωστης προς το παρόν έκτασης και σημασίας, στοιχείο απολύτως αναμενόμενο και για το οποίο ο ΣΕΑ, όπως και όλος ο επιστημονικός κόσμος, είχαν εγκαίρως προειδοποιήσει».

Προσθέτουν, ότι «η πυκνή στρωματογραφία με σημαντικά ευρήματα τόσο της ρωμαϊκής όσο και της ελληνιστικής εποχής που αναμένεται να βρεθούν στη συνέχεια της ανασκαφής απαιτεί μια εκτεταμένη, απαιτητική και χρονοβόρα ανασκαφή, που θα θέτει συνεχώς στο προσκήνιο το ζήτημα της προστασίας και των νέων, σημαντικών αρχαιοτήτων που έρχονται στο φως, με νέες γνωμοδοτήσεις του ΚΑΣ και νέες αποφάσεις. Αυτή η εξέλιξη ασφαλώς θέτει εκ νέου ανησυχητικά δεδομένα τόσο για τον αρχαιολογικό χώρο όσο και για το έργο.

Οι προβληματισμοί είναι πολλοί και καλούμε όλους να τους ακούσουν.

• Πόσος χρόνος θα χρειαστεί για την ολοκλήρωση της ανασκαφής με τον ενδεδειγμένο επιστημονικό τρόπο;
• Πόσο χρόνο και χρήμα θα απαιτήσουν οι νέες ανασκαφές, οι νέες μελέτες, οι νέες γνωμοδοτήσεις του Κ.Α.Σ. και οι νέες Αποφάσεις του ΥΠΠΟΑ για την τύχη των αρχαιοτήτων που αποκαλύπτονται;
• Πώς θα επανατοποθετηθούν τα τεμαχισμένα και αποσπασμένα τμήματα επάνω σε παλαιότερα στρώματα;
• Πώς μπορεί το έργο του τεμαχισμού και της απόσπασης να μην ισορροπεί με αυτό της επανατοποθέτησης;
• Υπάρχουν αξιόπιστες μελέτες επανατοποθέτησης;
• Η επανατοποθέτηση θα έχει τα χαρακτηριστικά σκηνογραφίας, όπως το τμήμα του Σταθμού Αγίας Σοφίας που παραδόθηκε ημιτελές στους πολίτες ως «παράδειγμα επανατοποθέτησης», οδηγώντας σε λοιδορίες του ίδιου του έργου της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, αλλά και της έννοιας της επανατοποθέτησης εν γένει;
• Πώς θα γίνει η επιλογή του τι θα αναδειχθεί και τι θα καταστραφεί; Τι υπονοεί η φράση «μουσειακός χώρος του Σταθμού Βενιζέλου» που εμπεριέχεται σε έγγραφα της Αττικό Μετρό; Διαφαίνεται η πρόθεση από πλευράς ιθυνόντων να εκτεθούν αποσπασματικά τμήματα από διαφορετικές εποχές στο επίπεδο -1 του Σταθμού Βενιζέλου;».

Τέλος αναφέρουν ότι στην πρότασή τους έλαβαν υπόψη:

α) ότι η τεχνική μελέτης της κατά χώραν διατήρησης των αρχαιοτήτων (η Μελέτη Βέττα) έχει εγκαταλειφθεί,
β) ότι οι αρχαιότητες του αρχαιολογικού χώρου του 4ου-9ου αι. μ.Χ. έχουν σε ένα ποσοστό ήδη απομακρυνθεί,
γ) ότι υπάρχει η προοπτική της αποκάλυψης ενός πιο σύνθετου και πολύπλοκου αρχαιολογικού τοπίου κάτω από το στρώμα του 4ου αι. μ.Χ.
δ) ότι δημιουργείται πλέον μία αβέβαιη κατάσταση τόσο για την τύχη των αρχαιοτήτων όσο και για την ολοκλήρωση του έργου του μετρό,
ε) τα τεχνικά δεδομένα του έργου, όπως έχουν παρουσιαστεί από την Αττικό Μετρό και την Ανάδοχο Κοινοπραξία, σχετικά με το χρόνο κατασκευής του Σταθμού Βενιζέλου και τη σύνδεση των 12 σταθμών της βασικής γραμμής, αλλά και της γραμμής που οδηγεί στην Καλαμαριά, με την ολοκλήρωση του Σταθμού Βενιζέλου, που οδηγεί όλο το έργο του Μετρό σε παράδοση το 2025,