H χθεσινή απόφαση του Eurogroup για την εκταμίευση των πρώτων επιστροφών (1 δις) από τα κέρδη των ελληνικών ομολόγων αποτελεί, ουσιαστικά, και το «σήμα» μετάβασης στην δεύτερη φάση της μεταμνηνονιακής περιόδου: Ανοίγει τον δρόμο για την προεξόφληση των ακριβών δανείων του ΔΝΤ, στέλνει μήνυμα στις αγορές για ακόμη μεγαλύτερη μείωση των επιτοκίων των ελληνικών ομολόγων, και σε πολιτικό επίπεδο δίνει στην Αθήνα πρόσθετα εργαλεία για πρωτοβουλίες «αντι-λιτότητας» μέσα από την μείωση του κόστους εξυπηρέτησης του χρέους.

Πρόθεση της κυβέρνησης είναι να αξιοποιήσει και να χρησιμοποιήσει τις δυνατότητες αυτές το συντομότερο δυνατό. H «απεξάρτηση» από το ΔΝΤ και η νέα έξοδος στις αγορές έχουν χρονικό ορίζοντα εντός του Μαίου σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, καθώς τα χθεσινά μηνύματα των Κλ. Ρέγκλινγκ και Μ. Σεντένο δείχνουν ότι αποτελεί ήδη ειλημμένη απόφαση και στην Ευρώπη να δοθεί το «πράσινο φως» στην Ελλάδα για πρόωρη αποπληρωμή του Ταμείου. 

Ο επικεφαλής του ESM επεσήμανε ότι τμήμα των δανείων του ΔΝΤ είναι πολύ ακριβό, καθώς από το σύνολο των οφειλόμενων 9,5 δισ. ευρώ, τα 3,5 δισ. Έχουν επιτόκιο σχεδόν 5% – δηλαδή, πολύ υψηλότερο απ’ ό,τι δανείζεται η Ελλάδα από την αγορά. «Υπό αυτό το πρίσμα, για τον ESM έχει νόημα να γίνει αποπληρωμή αυτού του ποσού καθώς ενισχύει τη βιωσιμότητα χρέους», είπε ο Κλάους Ρέγκλινγκ, προσθέτοντας: «Από την πλευρά μου, το στηρίζω». Στο ίδιο κλίμα, και ο πρόεδρος του Eurogroup Μάριο Σεντένο είπε πως και μόνο ότι τίθεται το ερώτημα προεξόφλησης του ΔΝΤ, αποτελεί ένδειξη ότι η Ελλάδα επιστρέφει στην κανονικότητα. «Εχουμε προηγούμενη εμπειρία σε αυτό, η Πορτογαλία και η Ισπανία διαχειρίστηκαν το δανειακό τους βάρος με τέτοιες διαδικασίες, είπε. Υπάρχει η προϋπόθεση ότι όλοι πρέπει να νιώθουν καλά με αυτή την κίνηση», τόνισε.

Τούτων δοθέντων, η πρόθεση της κυβέρνησης είναι να θέσει σύντομα το – τυπικό – αίτημα προς τον ESM για την προεξόφληση του Ταμείου, και να ξαναβγεί στις αγορές ακόμη και μέσα στον Μάιο για την άντληση τουλάχιστον 2 δις ευρώ, τα οποία και θα χρησιμοποιηθούν στην αποπληρωμή των δανείων του Ταμείου. Ο τελικός σχεδιασμός θα εξαρτηθεί από τις συνθήκες στις διεθνείς αγορές και θα διαμορφωθεί μετά και το ταξίδι του Ευκλείδη Τσακαλώτου στην Ουάσιγκτον από τις 12 έως τις 14 Απριλίου για την εαρινή σύνοδο του ΔΝΤ. Το ιδανικό σενάριο, δε, είναι να είναι σε θέση η κυβέρνηση να ανακοινώσει το οριστικό «διαζύγιο» με το ΔΝΤ πριν από τις ευρωεκλογές της 26ης Μαίου.

Είναι ένα σενάριο, άλλωστε, που δημιουργεί νέες, σοβαρές ρωγμές στο πολιτικό αφήγημα της ΝΔ – το επαναλαμβανόμενο σενάριο της ρήξης με τους θεσμούς και της οικονομικής κατάρρευσης. Χθες η Νέα Δημοκρατία, μέσω διαρροών επέλεξε να εστιάσει στην ανακοίνωση του Eurogroup με την οποία επαναβεβαιώνεται η δέσμευση της ελληνικής κυβέρνησης για μείωση του αφορολόγητου ορίου από το 2020. Συγκεκριμένα, στην ανακοίνωση σημειώνεται ότι “οι ελληνικές αρχές επιβεβαίωσαν τη γενική δέσμευση να συνεχίσουν την εφαρμογή όλων των βασικών μεταρρυθμίσεων στο πλαίσιο του προγράμματος του ESM, ιδίως όσον αφορά τη μεταρρύθμιση του φόρου εισοδήματος, διευρύνοντας τη φορολογική βάση».

Κυβερνητικές πηγές ωστόσο επεσήμαναν ότι η αναφορά αυτή επαναλαμβάνει απλώς τις ήδη ανειλημμένες δεσμεύσεις. Και πρόσθεταν με νόημα πως το ίδιο γινόταν και σε ό,τι αφορά την μείωση των συντάξεων, αλλά εν τέλει το μέτρο δεν εφαρμόστηκε.
Εν ολίγοις, στο Μαξίμου θεωρούν πως, όπως έγινε και με τις συντάξεις, υπάρχει περιθώριο διαπραγμάτευσης – «στον ενδεδειγμένο χρόνο», όπως τονίζεται χαρακτηριστικά – και της ακύρωσης της μείωσης του αφορολόγητου. Και, επίσης με… νόημα, ρωτούν εάν την ίδια διαπραγμάτευση προτίθεται να κάνει και η Νέα Δημοκρατία σε περίπτωση που είναι εκείνη κυβέρνηση.

Δημόσια τοποθέτηση επ’ αυτού από την ηγεσία της ΝΔ δεν υπάρχει. Ωστόσο, τα μηνύματα που εκπέμπονται από την Πειραιώς δείχνουν, το λιγότερο, αμηχανία εάν όχι απροθυμία. Συγκεκριμένα, «γαλάζιες» διαρροές αναφέρουν πως εάν οι εκλογές γίνουν τον Οκτώβριο, η ΝΔ ελάχιστα πράγματα μπορεί να κάνει καθώς τον προϋπολογισμό του 2020 θα τον έχει ήδη σχεδιάσει η παρούσα κυβέρνηση. Πολύ περισσότερο, υπάρχουν και στελέχη της ΝΔ που στις μη δημόσιες συζητήσεις τους λένε πως, επί της ουσίας, η μείωση του αφορολόγητου είναι σωστό μέτρο καθώς πρέπει όντως να διευρυνθεί η φορολογική βάση…