Λήγει τη Δευτέρα η ισχύς της μετενέργειας των κλαδικών συμβάσεων, που είχαν λήξει ή καταγγελθεί έως τις 14 Φεβρουαρίου, οπότε και ψηφίστηκε από τη Βουλή, αλλάζοντας ριζικά το περιβάλλον στην αγορά εργασίας. Σύμφωνα με το νέο νόμο, μετά την κατάργηση της μετενέργειας ο μισθός κάθε εργαζομένου, ανεξάρτητα με την προϋπηρεσία του, μπορεί με την υπογραφή ατομικής σύμβασης να επαναπροσδιοριστεί με σημείο εκκίνησης τον εκάστοτε κατώτατο μισθό που προβλέπει η Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας και όχι η πιο πρόσφατη κλαδική σύμβαση ή η ευνοϊκότερη επιχειρησιακή που έχει υπογραφεί στον κλάδο.

Ads

 
Με τη λήξη της μετενέργειας οι κανονιστικοί όροι των κλαδικών συμβάσεων παύουν να ισχύουν και διατηρείται μόνο ο βασικός κλαδικός μισθός, ενώ καταργούνται περίπου 70 επιδόματα. Διασώζονται, εφόσον υπάρχουν, τα επιδόματα ωρίμανσης, τέκνων, εκπαίδευσης και βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων.
 
Εκτός από τα ειδικά επιδόματα καταργούνται και άλλες παροχές, όπως οι παροχές σε είδος, ειδικές άδειες και πρόσθετες αργίες, οι οποίες συμπεριλαμβάνονταν στους όρους των κλαδικών συμβάσεων.
 
Οι μεταβολές αυτές συνεπάγονται μείωση των αμοιβών κατά 10% έως 15%. Μεγαλύτερη μείωση δεν μπορεί να γίνει χωρίς την υπογραφή νέας σύμβασης κλαδικής επιχειρησιακής ή ατομικής.

Σύμφωνα με τη Ναυτεμπορική, η κατάργηση της μετενέργειας συμπαρασύρει 152 συμβάσεις που έχουν λήξει και καλύπτουν περίπου 2 εκατομμύρια εργαζόμενους. Παραμένουν ακόμη σε ισχύ 23 κλαδικές ή ομοιοεπαγγελματικές συμβάσεις, όπως των ξενοδοχοϋπαλλήλων και των εργαζομένων στα ΚΤΕΛ των οποίων η μετενέργεια λήγει από τον Ιούνιο έως και τον Αύγουστο.
 
Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με την Ημερησία, με βάση τα στοιχεία του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας, από την ψήφιση του τελευταίου νόμου (στις 14 Φεβρουαρίου) μέχρι τώρα σε όσες περιπτώσεις έχουν υπογραφεί επιχειρησιακές ή ατομικές συμβάσεις κατά μέσον όρο οι μισθοί έχουν υποχωρήσει κατά 22%.
 
Το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας αναφέρει πως έχουν υπογραφεί 171 επιχειρησιακές συμβάσεις, που καλύπτουν 4.533 άτομα, με μειώσεις που φτάνουν έως και το 35%, και 33.133 ατομικές συμβάσεις, με μειώσεις από 17,5% έως και 28%.
 
Από την πλευρά τους, τα συνδικάτα υποστηρίζουν, ότι οι περισσότεροι εργοδοτικοί φορείς εμφανίζονται απρόθυμοι για την υπογραφή νέων κλαδικών συμβάσεων.
 
Επιπλέον, στις περισσότερες επιχειρήσεις η υπογραφή επιχειρησιακών συμβάσεων είναι σχεδόν αδύνατη για το μεγαλύτερο μέρος των ελληνικών επιχειρήσεων, το 85% των οποίων απασχολεί μέχρι 5 εργαζόμενους. Στελέχη του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας εκφράζουν φόβους ότι στην αγορά εργασίας θα επικρατήσουν κυρίως οι ατομικές συμβάσεις εργασίας, που μετά την ψήφιση του νέου νόμου, περιλαμβάνουν μειώσεις από 20% έως και 40%.

Διευκρινίσεις υπουργείου Εργασίας για τη μετενέργεια
 
Στο μεταξύ, διευκρινίσεις σχετικά με τη εξέλιξη των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας και την εφαρμογή της μετενέργειας έδωσε το υπουργείο Εργασίας, με αφορμή τη συζήτηση που έχει ανοίξει γύρω από το θέμα.
 
Ειδικότερα, διευκρινίζει ότι:
 

1. Η ημερομηνία της 15ης Μαΐου για τη λήξη του τριμήνου και την εφαρμογή της μετενέργειας αφορά 10 Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας από τις 151 που υπάρχουν συνολικά. Πρόκειται για τις συλλογικές συμβάσεις που έληξαν ή καταγγέλθηκαν από τις 14/8/2012 και μέχρι τις 14/2/2012 διανύοντας το εξάμηνο παράτασης ισχύος τους, το οποίο προέβλεπε ο ν. 1876/1990.
 
Αν μέχρι τις 14/05/2012 δεν συνάφθηκε νέα Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, τότε ο εργοδότης νομιμοποιείται, δηλαδή δύναται και όχι υποχρεούται, να προσαρμόσει τους μισθούς στο βασικό μισθό της κλαδικής σύμβασης συν τα τέσσερα προβλεπόμενα επιδόματα, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του εργαζομένου. Σε κάθε περίπτωση οποτεδήποτε μπορεί να υπογραφεί νέα Συλλογική Σύμβαση Εργασίας.
 
2. Για τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας που έληξαν ή κατηγγέλθησαν μετά τις 14.2.2012, 25 τον αριθμό (στοιχεία μέχρι την 11.5.2012) τρέχει το 3μηνο όπως προβλέπεται με το ν. 4046/2012 και την αντίστοιχη Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου, από την ημερομηνία καταγγελίας ή λήξης τους. Αν αυτό παρέλθει άπρακτο τότε ο εργοδότης νομιμοποιείται, δηλαδή δύναται και όχι υποχρεούται, να προσαρμόσει τους μισθούς στο βασικό μισθό της κλαδικής σύμβασης συν τα 4 προβλεπόμενα επιδόματα, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του εργαζομένου. Σε κάθε περίπτωση οποτεδήποτε μπορεί να υπογραφεί νέα Συλλογική Σύμβαση Εργασίας.
 
3. Για τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας που έληξαν ή κατηγγέλθησαν πριν τις 14.8.2011 και έχουν διανύσει το 6μηνο παράτασης ισχύος τους, όπως προέβλεπε ο ν. 1876/1990, 43 τον αριθμό (στοιχεία μέχρι την 11.5.2012) και μέχρι σήμερα δεν έχει υπογραφεί νέα Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, τότε, από το χρονικό σημείο που έληξε το εξάμηνο παράτασης ισχύος τους, οι κανονιστικοί όροι της αντίστοιχης Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας έχουν μεταβληθεί σε συμβατικούς όρους ατομικής συμφωνίας και μεταβάλλονται μόνο με τη σύμφωνη γνώμη των συμβαλλομένων μερών. Σε κάθε περίπτωση οποτεδήποτε μπορεί να υπογραφεί νέα Συλλογική Σύμβαση Εργασίας. ’ρα γι’ αυτήν την τελευταία περίπτωση ο ν. 4046/2012 και η αντίστοιχη Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου, θα έχουν εφαρμογή μετά τη νέα σύναψη Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας.
 
4. Σήμερα είναι σε ισχύ 73 κλαδικές συμβάσεις. Για τις 73 αυτές συμβάσεις που δεν έχουν λήξει και δεν έχουν καταγγελθεί, συνεχίζεται το υφιστάμενο καθεστώς με ότι προβλέπεται στους όρους των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας για τις αμοιβές.

 
Από τα παραπάνω προκύπτει το συμπέρασμα ότι η 15η Μαΐου αποτελεί την ημερομηνία έναρξης εφαρμογής του νέου πλαισίου και της μετενέργειας και όχι την καταληκτική ημερομηνία. Επομένως τα περί αυτόματης μείωσης του μισθού για το σύνολο των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.

Ακύρωση του νόμου περί μετενέργειας ζητεί η ΓΣΕΕ
 
Όλες οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας (ΣΣΕ) με ισχύ πάνω από ένα έτος, που δεν έχουν καταγγελθεί, θεωρούνται αορίστου διαρκείας και συνεχίζουν να εφαρμόζονται, υποστηρίζει η ΓΣΕΕ σε νέα εγκύκλιο της νομικής της υπηρεσίας προς τις Ομοσπονδίες και τα Εργατικά Κέντρα, στην οποία δίνει διευκρινίσεις για το θέμα της μετενέργειας.
 
Συνοπτικά με την εγκύκλιό της η Συνομοσπονδία επισημαίνει για τη μετενέργεια των ΣΣΕ ότι:
 

1. Η εφαρμογή της περιορισμένης μισθολογικής μετενέργειας δεν είναι άμεση για όλες συλλήβδην τις ΣΣΕ, γι’ αυτό και πρέπει να ελέγχεται κατά περίπτωση εάν οι αντίστοιχες ΣΣΕ είναι ακόμα σε ισχύ. Οι υπηρεσίες του Σ.ΕΠ.Ε. καλούνται να επικοινωνούν με τις αντίστοιχες Οργανώσεις μας για τη χορήγηση των σχετικών πληροφοριών.
 
2. Η εφαρμογή της περιορισμένης μισθολογικής μετενέργειας αφορά μόνο στις περιπτώσεις που οι ΣΣΕ έχουν νομότυπα λήξει, έχει παρέλθει το τρίμηνο (πλέον) της κανονιστικής τους ισχύος και δεν έχουν αντικατασταθεί από νεότερη αντίστοιχη ΣΣΕ.
 
3. Η περιορισμένη μετενέργεια του άρθρου 2 παρ.4 της ΠΥΣ ν.6/2012 αφορά μόνο στους μισθολογικούς όρους των ΣΣΕ(βασικός μισθός της αντίστοιχης ΣΣΕ και τα τέσσερα επιδόματα) ενώ οι λοιποί «θεσμικοί » όροι των ΣΣΕ εξακολουθούν να ισχύουν και με τις νέες διατάξεις ως όροι των ατομικών συμβάσεων για όσο διάστημα δεν τροποποιηθούν με νεότερη ΣΣΕ ή την υπογραφή νέας ατομικής σύμβασης εργασίας.
 
4. Στην περιορισμένη μισθολογική μετενέργεια περιλαμβάνεται όχι μόνο το επίδομα τέκνων, αλλά και το επίδομα γάμου, που αποτελεί γενικό κατώτατο όρο εργασίας ρητά προβλεπόμενο από την Εθνική Γενική ΣΣΕ, ως κατώτατο όριο προστασίας όλων των εργαζομένων στην ελληνική επικράτεια, συνταγματικά προστατευμένο (άρθρα 21 και 22 Συντάγματος).
 
5. Τέλος, η ΓΣΕΕ κάνει λόγο για φαινόμενα κακόπιστων και παρελκυστικών εργοδοτικών πρακτικών σε εκκρεμείς συλλογικές διαπραγματεύσεις, κατά τις οποίες οι εργοδότες ισχυρίζονται προσχηματικά ότι η ΠΥΣ ν.6 έχει καταργήσει την ισχύ των θεσμικών διατάξεων των ΣΣΕ και τη δυνατότητα σχετικής διαπραγμάτευσης.

 
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη Συνομοσπονδία, όλες οι ΣΣΕ με ισχύ πάνω από ένα έτος, ακόμα κι εάν είχαν ημερομηνία λήξης, συνεχίζουν να ισχύουν και να παράγουν την κανονιστική τους ισχύ, δεσμεύοντας τους εργοδότες και τους εργαζόμενους. Αυτές οι ΣΣΕ, σημειώνεται στην εγκύκλιο, θεωρούνται αόριστης διάρκειας και λύνονται, ως τέτοιες, μόνο με καταγγελία. Εάν δεν καταγγελθούν, συνεχίζουν να ισχύουν μέχρι την αναγκαστική τους λήξη που επιβάλλεται, ανεπίτρεπτα και παράνομα, από την ΠΥΣ ν.6 .
 
Το ίδιο ισχύει και για τις ΣΣΕ που βρίσκονται σε διαδικασία επαναδιαπραγμάτευσής τους, ύστερα από νομότυπη καταγγελία τους, και δεν έχει παρέλθει το 3μηνο (πλέον) της παράτασης της κανονιστικής τους ισχύος.
 
Επίσης, τυχόν διεξαγωγή διαβουλεύσεων και ενημερωτικών συναντήσεων μεταξύ των συμβαλλόμενων μερών σε μία ΣΣΕ που είναι σε ισχύ, για τους όρους αμοιβής και εργασίας των εργαζομένων του κλάδου ή του επαγγέλματος ή της επιχείρησης, δεν οδηγεί σε κατάργηση της ΣΣΕ αυτής, η οποία συνεχίζει να παράγει κανονικά και πλήρως τη κανονιστική της δέσμευση.
 
Ως προς το θέμα του περιεχομένου της μετενέργειας μετά τις ρυθμίσεις της ΠΥΣ ν.6/2012 η ΓΣΕΕ διευκρινίζει πως μετά το πέρας του τριμήνου (πλέον) της παράτασης της κανονιστικής ισχύος της ΣΣΕ μετά την καταγγελία της, είναι στην ευχέρεια του εργοδότη να διατηρήσει τους μισθολογικούς όρους της ΣΣΕ στο ίδιο ύψος ή να «επωφεληθεί» από τη ρύθμιση της παρ.4 του άρθρου 2 της ΠΥΣ 6/2012, μειώνοντας την αμοιβή στο βασικό μισθό της μισθολογικής κατηγορίας κάθε εργαζόμενου με τα τέσσερα προβλεπόμενα επιδόματα συν το επίδομα γάμου, που αποτελεί γενικό κατώτατο όρο εργασίας ρητά προβλεπόμενο από την Ε.Γ.Σ.Σ.Ε., ως κατώτατο όριο προστασίας των εργαζομένων συνταγματικά προστατευόμενο (άρθρα 21 και 22 Συντάγματος).
 
Εφόσον δεν υπογραφεί νέα ΣΣΕ, στο πεδίο εφαρμογής της οποίας να εμπίπτουν και τα δύο μέρη (εργοδότης και εργαζόμενοι), οι λοιποί όροι εργασίας, δηλαδή όλοι οι υπόλοιποι όροι εκτός της αμοιβής, μετενεργούν στο σύνολό τους ως ενοχικοί όροι των ατομικών συμβάσεων των εργαζομένων που υπάγονταν στο πεδίο εφαρμογής της λήξασας ΣΣΕ, για όσο χρόνο αυτή είχε κανονιστική ισχύ. Όπως υπογραμμίζεται, οι όροι αυτοί μπορούν να τροποποιηθούν μόνο με συμφωνία του εργαζόμενου και όχι μονομερώς από τον εργοδότη.
 
Με βάση τα παραπάνω, η ΓΣΕΕ απαιτεί από τους εργοδότες να προχωρήσουν σε υπογραφές ΣΣΕ (σε όσες έχουν καταγγελθεί) και «να μην επιχειρήσουν την αυθαίρετη κατάργηση της μετενέργειας», γιατί σε διαφορετική περίπτωση -όπως προειδοποιεί- «θα αντιμετωπίσουν συγκρούσεις χωρίς προηγούμενο». Παράλληλα καλεί τη νέα Βουλή σε ειδική και επείγουσα συνεδρίασή της να αποφασίσει την κατάργηση των νόμων που «κατεδαφίζουν τα εργασιακά δικαιώματα» (3845/10 και 4046/12 και πράξη του υπουργικού συμβουλίου Ν 6/2012 για τις ΣΣΕ).